सुवार्ता

 
 Heâe. ([e@.) je@yeš& yeer. ef[meespee
 
 Fefleneme cnšuee keâer DeeheuÙeeuee Dee"Jelees lees YetlekeâeU. cee$e yeeÙeyeuekeâeueerve ‘FŒeeSueÛee Fefleneme’ ne kesâJeU Yeeweflekeâ efkebâJee peeieeflekeâ mJe¤heeÛee Fefleneme veener. lÙeeÛee mebyebOe kesâJeU FŒeeSueÛÙee Yeewieesefuekeâ ØeosMeehegjlee ceÙee&efole veener. ne leejCeeÛee Fefleneme Deens. keâejCe FŒeeSueÛee osJe hejcesÕej (efnyeÇt : ÙeenJes) ¢eeves lÙeebÛee Fefleneme Ie[efJeuesuee Deens. lees mJele: lÙee FeflenemeeÛee Yeeie yeveuee. lÙeebÛÙee peerJeveeleerue Ûe{-GleejebÛÙee JesUer lÙeeves FŒeeSueer ueeskeâebvee meesyele kesâueer. efJeÕeeÛeer efveefce&leer kesâuÙeeveblej lÙeeves DeeyeÇenece, Fmenekeâ Je Ùeekeâesye lemesÛe ÙeesmesHeâ ¢eebÛeer efveJe[ kesâueer. lÙeebÛÙeeMeer lÙeeves keâjej kesâuee. ceeveJeer ogye&UlescegUs ueeskeâebveer lees keâjej cees[uee. heefjCeecele:, lÙeebvee nöheej JneJes ueeieues. efleLetve hejleuÙeeveblejner lÙeebÛÙee peerJeveele Heâejmee yeoue PeeuÙeeÛes hejcesÕejeuee efometve Deeues veener. lÙeecegUs lÙeeves lÙeebÛÙeemee"er cegefkeäleoelee hee"efJeCÙeeÛes DeefYeJeÛeve efoues. les MesJešer ØeYet ÙesMet ef¡emleeÛÙee DeeieceveeceOÙes hetCe&lJeeme iesues.
 ne meieUe Fefleneme yeeÙeyeueÛÙee pegvÙee keâjejeleerue hegmlekeâebceOÙes JeCe&ve keâjCÙeele Deeuesuee Deens. ¢ee uesKeceeuesÉejs Deieoer GlheòeerÛÙee hegmlekeâeheemetve meg®Jeele keâ¤ve ØeYet ÙesMetÛÙee DeeieceveeheÙeËleÛee keâeU DeeheCe DeYÙeemeCeej Deenesle. ne kesâJeU Fefleneme vemetve ßeæsÛÙee ØeJeemeeÛes JeCe&ve DemeuÙeecegUs Skebâoj uesKeceeuesÛes mJe¤he efÛebleveelcekeâ Deens. keâejCe ‘pes Feflenemeekeâ[tve Oe[e Iesle veenerle lÙeebvee FeflenemeeÛeer hegvejeJe=òeer keâjCÙeeÛeer efMe#ee nesle Demeles.’ efMeJeeÙe, FŒeeSueÛÙee Feflenemeele Ùengoer Je ef¡emleer F&Me%eeveeÛeer heeUscegUs Je yeerpes o[uesueer Deensle lÙeecegUs FŒeeSueÛÙee FeflenemeeÛee DeYÙeeme keâjerle Demeleevee hejcesÕej, ceeveJe Je ns peie ¢eebÛÙeeleerue veelesmebyebOe mecepetve IesCes DeeJeMÙekeâ yeveles.
 ¢ee heefnuÙeeÛe uesKeele FŒeeSueÛÙee FeflenemeeJe¤ve Skeâ DeesPejleer vepej šeketâ Ùee. ¢ee FeflenemeeÛes SketâCe one šhhes mecepetve IesT Ùee.
 1) FeflenemehetJe& keâeU (Glheòeer 1-11)
 yeeÙeyeueceOeerue Glheòeer 1-11 ¢ee DeOÙeeÙeeleerue leheMeerueeÛes mJe¤he Ssefleneefmekeâ vemetve efJeefJeOe keâLeebÛÙee ceeOÙeceeletve uesKekeâ mene melÙes mhe° keâ¤ve meebielees :
 De) hejcesÕej efvecee&lee Deens.
 ye) ceveg<Ùe hejcesÕejeÛeer Øeeflecee Je Øeefle¤he Deens.
 keâ) Œeer Je heg®<e ns meceeve Deensle.
 [) hejcesÕejeves ceeCemeeuee efvemeiee&Ûes j#eCe keâjCÙeemee"er vesceuesues Deens.
 F) ceveg<Ùe cegUele ogye&U DeeefCe DehetCe& Deens.
 Heâ) ceeCemeeves heehe keâ¤ve lees hejcesÕejeheemetve efkeâleerner otj iesuee lejer hejcesÕej lÙeeÛes leejCe keâjCÙeemee"er Ùeespevee DeeKeerle Demelees. ner meieUer melÙes heg{erue uesKeeceOÙes Glheòeer 1-11 ÛÙee DeeOeejs mhe° keâ¤ve meebefieleueer peeleerue.
 2) hetJe&peebÛee keâeU (Glheòeer 12-50)
 DeeyeÇenece, Fmenekeâ Je Ùeekeâesye ¢eebvee FŒeeSueÛes hetJe&pe ceeveues peeles. (keâener Ùengoer efJeÛeejJebleebÛÙee celes ÙeesmesHeâ nemegæe FŒeeSueÛee Skeâ cenòJeeÛee hetJe&pe ceeveuee peelees). DeeyeÇenece ne FŒeeSueer-Ùengoer, ef¡emleer DeeefCe Fmueece ¢ee leerve OeceeËÛÙee ßeæsÛee Deeefoefhelee ceeveuee peelees. Fmenekeâ ne JeÛeveoòe heg$e lej ÙeekeâesyeÛes veeJe yeouetve hejcesÕejeves lÙeeuee FŒeeSue ns veJeerve veeJe efouÙeecegUs lÙeeÛÙee yeeje heg$eebvee FœeeSueer cnšues iesues. og<keâeUeÛÙee keâeUele FœeeSueer yebOet FefpehleceOÙes iesues. efleLes hetJe&peebÛee keâeU ÙeekeâesyeÛÙee ce=lÙetves meceehle Peeuee.
 3) ceesMesÛee cegefkeälemeb«eece (efveie&ce les DevegJeeo)
 FŒeeSueer ueeskeâ FefpehleceOÙes mLeeefÙekeâ Peeues les ÙeesmesHeâÛÙee Gòegbie JÙeefkeäleceòJeecegUs Je keâle=&lJeecegUs. hejbleg lÙeeÛÙee ce=lÙetveblej FefpehleÛÙee ieeoerJej Deeuesuee Heâejes ne jepee ÙeesmesHeâuee DeesUKele veJnlee. FŒeeSueer ueeskeâ mebKÙesves Je yeUeves Jee{le nesles. Skeâ efoJeme les DeeheuÙeeefJe®æ yeb[ hegkeâejleerue DeeefCe DeeheuÙee Me$etbMeer neleefceUJeCeer keâjleerue DeMeer Yeerleer Jeešle DemeuÙeeves Heâejesves lÙeebvee iegueeceebmeejKes JeeieJeeÙeuee meg®Jeele kesâueer. leyyeue ÛeejMes leerme Je<ex les FefpehleÛÙee iegueeceefiejerle efKelehele he[uesues nesles.
 MesJešer, hejcesÕejeves lÙeebÛee Dee›eâesMe Sskeâuee, lÙeebÛes keâ° heeefnues DeeefCe lÙeebÛeer megškeâe keâjCÙeemee"er hejcesÕejeves ceesMesuee efveJe[ues. ceesMesÛee pevce, lÙeeuee Peeuesues heeÛeejCe, lÙeeves HeâejesMeer kesâuesuee mebIe<e&, Jeuneb[Ce meCe, ueeue mecegõ Deesueeb[Ces, efmeveeF& heJe&leeJej ceesMesuee osCÙeele DeeuesuÙee one Dee%ee, DejCÙeeleerue ØeJeeme, ceeVee, ueeJes he#eer, Ke[keâeleerue heeCeer, ceesMesÛes efvejesheeÛes Yee<eCe Je MesJešer lÙeeÛee vesyees heJe&leeJejerue ce=lÙet ns meJe& JeCe&ve efveie&ce, ieCevee Je DevegJeeo ¢ee leerve hegmlekeâeble keâjCÙeele Deeuesues Deens (uesJeerÙeÛÙee hegmlekeâele GheemevesefJe<eÙeerÛes efveÙece osCÙeele Deeuesues Deensle).
 4) ÙenesMeJeeÛes vesle=lJe (ÙenesMeJee)
 ceesMes DeeefCe lÙeeÛee YeeT Denjesve ¢eebveer Fefpehle osMeele Je DejCÙeele FŒeeSueer ueeskeâebÛes vesle=lJe kesâuesues nesles. cee$e nesj heJe&leeJej Demeleevee Denjesve cejCe heeJeuee neslee. ceefjyee ÙesLes Ke[keâeletve heeCeer Jeeefnues lesJne ceesMes Je Denjesve ¢eebveer hejcesÕejeÛeer hejer#ee heeefnueer cnCetve ‘‘legcneuee JeÛeveoòe Yetceerle heeÙe "sJelee ÙesCeej veener’’ Demes hejcesÕejeves lÙeebvee yepeeJeues nesles. cee$e vesyees heJe&leeJe¤ve ceesMesuee JeÛeveoòe (heefJe$e) YetceerÛes oMe&ve Ie[ues. hejcesÕejeves Dee%eeefheuÙeeØeceeCes lÙeeves ÙenesMeJeeuee Deeheuee GòejeefOekeâejer cnCetve efveÙegkeäle kesâues. ceesMesÛÙee ce=lÙegveblej ÙenesMeJeeves ueeskeâebÛes vesle=lJe keâjerle lÙeebvee heefJe$e YetceerceOÙes vesues. lÙeeÛÙee OewÙe&Jeeve vesle=lJeeKeeueer FœeeSueer ueeskeâebÛes yeeje JebMe JeÛeveoòe Yetceerle mLeeefÙekeâ Peeues.
 5) MeemlÙeebÛee keâeU (Meemles)
 ÙenesMeJeeÛÙee ce=lÙetveblej FŒeeSueceOÙes MeemlÙeebÛeer hejbheje meg¤ Peeueer. ns Meemles ueeskeâebÛee vÙeeÙe-FvmeeHeâ keâjerle DeeefCe Me$etbÛÙee leeJe[erletve lÙeebÛeer megškeâe keâjerle. heehe-mebkeâš-Dee›eâesMe-mees[JeCetkeâ-Meebleer-hegvne heehe-mebkeâš-Dee›eâesMe-mees[JeCetkeâ Demes Ûe›eâ MeemlÙeeÛÙee hegmlekeâele JeeÛeeÙeuee efceUles. FŒeeSueceOÙes SketâCe yeeje Meemles nesTve iesues. DeLeefveSue ne heefnuee lej MecegJesue ne MesJešÛee Meemlee ceeveuee peelees. ¢ee meJeeËÛee DeeheCe Lees[keäÙeele heefjÛeÙe keâ¤ve IesCeej Deenesle.
 6) jepeebÛeer keâejkeâero& (1 Je 2 MecegJesue, 1 Je 2 jepes, 1 Je 2 Fefleneme)
 MecegJesue ne FŒeeSueÛee pemee Meemlee neslee lemeeÛe lees Ùeepekeâ Je mebos°eosKeerue neslee. MeemlÙeebÛÙee keâeUele hejkeâerÙeebkeâ[tve nesCeejs nuues heenlee, ueeskeâebveer MecegJesueekeâ[s jepeemee"er ceeieCeer kesâueer. Kejs heenlee, hejcesÕej neÛe FŒeeSueÛee Keje jepee neslee hejbleg DeeheuÙeeuee jepee nJee DeMeer ceeieCeer keâ¤ve FŒeeSueer ueeskeâebveer hejcesÕejeÛee Deheceeve kesâuee neslee. lejerner hejcesÕejeves lÙeebvee jepee efouee. yevÙeeceerve JebMeeleerue efkeâMeeÛee heg$e Meewue ne FŒeeSueÛee heefnuee jepee neslee. lÙeeveblej oeJeero Je Meueceesve ns jepes FŒeeSueÛÙee jepeemeveeJej efJejepeceeve Peeues.
 MeueceesveÛÙee ce=lÙetveblej FŒeeSueer jepÙeeÛes oesve legkeâ[s Peeues. oef#eCesuee Ùengoe Je yevÙeeceerve ¢ee oesve JebMeebÛes efceUtve ÙengÅeeÛes jepÙe mLeeheve Peeues. pes®meuesce ner Ùengoer ueeskeâebÛeer jepeOeeveer yeveueer. Gòejskeâ[s GjuesuÙee one JebMeebÛes efceUtve FŒeeSueÛes jepÙe mLeeheve Peeues. Meescejesve ner FŒeeSueÛeer jepeOeeveer yeveueer. ¢ee oesvner jepÙeebceOÙes SketâCe 37 jepes nesTve iesues.
 F.me.het. 722 meeueer DeefmeefjÙeeves FŒeeSueÛeer jepeOeeveer Meescejesve efnÛÙeeJej nuuee kesâuee Je efleÛee hee[eJe kesâuee. FŒeeSueÛes one JebMe DeefmeefjÙeeÛÙee nöheejerle iesues. les lesLetve hegvne keâOeerÛe hejleues veenerle. oef#eCeskeâ[Ûes ÙengoeÛes jepÙe melele DeefmeefjÙeeÛÙee YeerleerÛÙee ÚeÙesKeeueer JeeJejle jeefnues. MesJešer F.me.het. 612 ceOÙes yeeefyeueesve cenemeòee yeveueer. yeeefyeueesveves DeefmeefjÙeeÛeer jepeOeeveer efveveJes OegUerme efceUefJeueer. cepeue ojcepeue keâjerle lÙeebveer ØeLece Meescejesve leeyÙeele Iesleues. F.me.het. 597 meeueer pes®meuesceÛee hejeYeJe keâ¤ve ueeskeâebvee yeeefyeueesveÛÙee nöheejerle vesues.
 7) yeeefyeueesveÛeer nöheejer (F.me.het. 587-538)
 yeeefyeueesveÛee jepee veyegKeodvespej ¢eeves F.me.het. 597 meeueer pes®meuesceuee Jes{e Ieeleuee Je keâener ueeskeâebÛeer Oejhekeâ[ keâ¤ve lÙeebvee yeeefyeueesve (yeeyesue) ÙesLes nöheej DeJemLesle vesues. leyyeue one Je<ex meb«eece meg¤ jeefnuee. MesJešer F.me.het. 587 meeueer pes®meuesceÛee hetCe& hee[eJe keâjCÙeele Deeuee. GJe&efjle ueeskeâebvee yeeefyeueesve ÙesLes vesCÙeele Deeues. cebefoj GodOJemle keâjCÙeele Deeues. ueeskeâebvee Flej osMeebletve DeeuesuÙee ueeskeâebceOÙes efJeKe¤ve šekeâCÙeele Deeues. ¢ee keâeUele efÙece&Ùee, Ùenspkesâue Je ÙeMeÙee (DeOÙeeÙe 40-55) ¢ee mebos°Ÿeebveer mebosMe efouee.
 F.me.het. 550 meeueer heefMe&Ùeeves yeeefyeueesve efpebkeâues. lÙeecegUs meenefpekeâÛe yeeefyeueesveceOÙes nöheej DeJemLesle DemeuesuÙee ueeskeâebvee DeeheuÙee ceele=YetceerÛes JesOe ueeieues. heefMe&Ùeve meceüeš meeÙejme ne osJeefYe¤ neslee. lÙeeves F.me.het. 539ceOÙes Ùengoer ueeskeâebvee pes®meuesceuee hejleCÙeeÛes Heâcee&ve mees[ues. lÙeeveblej FŒeeSueceOÙes heefMe&ÙeeÛeer jepeJeš meg¤ Peeueer.
 8) heefMe&Ùeve jepeJeš (F.me.het. 538-333)
 heefMe&Ùeve meceüeš meeÙejme (yeeÙeyeueceOÙes ceje"erle keâesjsMe) ne peCet Deeheuee cegefkeäleoelee Deens DeMeer Ùengoer ueeskeâebÛeer mecepetle Peeuesueer nesleer keâejCe ueeskeâebvee DeeheuÙee ceeÙeosMeer hejleCÙeeÛeer Dee%ee kesâuÙeeveblej lÙeeves lÙeebÛÙeemeesyele S»ee (MeeŒeer), venscÙee (jepÙeheeue) DeeefCe pes®yyeeyesue (veiej efJekeâeme ceb$eer) ¢eebevee hee"efJeues. efMeJeeÙe yeeefyeueesveÛÙee jepeeves peer Ùes®Meuesce cebefojeleerue heefJe$e hee$es vesueer nesleer leerner lÙeeves ueeskeâebÛÙee DeefOekeâeNÙeebkeâ[s hejle hee"efJeueer. Ùengoer ueeskeâ pes®meuesceuee hejle DeeuÙeeJej Deeheeheueer Iejs GYee¤ ueeieues. Mesleer-ceUs HegâueJet ueeieues. neiieÙe Je peKeNÙee mebos°ŸeebÛÙee ceeie&oMe&veeKeeueer lÙeebveer cebefoj GYeejeÙeuee meg®Jeele kesâueer. cebefoj hetCe& nesleeÛe pes®meuesce veiejeruee hegvne hetJeeaÛes JewYeJe Øeehle Peeues. lÙeecegUs meeNÙee FŒeeSueceOetve lemesÛe hejosMeeletve ueeskeâ pes®meuesceuee ÙesT ueeieues. heefMe&ÙeeÛÙee jepeeves cebefojeÛee keâj Je ceeueceòee keâj Jemetue keâjeÙeuee meg®Jeele kesâueer. ner hejbheje Lesš ØeYet ÙesMetÛÙee keâeUeheÙeËle ØeÛeefuele DemeuÙeeÛes DeeheCe veJÙee keâjejele JeeÛelees.
 9) «eerkeâebÛee keâeU (F.me.het. 333 les 63)
 F.me.het. 333 meeueer ‘peieppeslee efmekebâoj’ cnCetve Øeefmeæ Demeuesuee DeueskeäPeeb[j o «esš ne «eermeÛee mesveeheleer Je «eerkeâ meeceüepÙeeÛee meJexmeJee& yeveuee. lÙeeves heefMe&ÙeeÛee hejeYeJe keâ¤ve pes®meuesceceOÙes ØeJesMe kesâuee. ogozJeeves DeJeIÙee 10 Je<eeËleÛe Deefleheefjßeceeves efPepeuesuee lÙeeÛee osn ceeleeruee efceUeuee. cee$e lÙeeÛÙee cegueebveer Je mejoejheg$eebveer leyyeue 250 Je<ex pes®meuesceJej jepÙe kesâues. ¢eeÛe keâeUele efnyeÇt Oece&«ebLe ‘levekeâ’Ûes «eerkeâ Yee<esle Yee<eeblej keâjCÙeele Deeues ns efpelekesâ Kejs Deens eflelekesâÛe «eerkeâ mebmke=âleer Je Yee<ee Øemeeefjle keâjleevee «eerkeâebveer ÙengÅeebÛee Deleesveele ÚU kesâuee ner yeeyeosKeerue ØeÛeb[ JesoveeoeÙeer Deens.
 10) jesceve keâeU (F.me.het. 63 les F.me.135)
 F.me.het. 63 meeueer jesceve mesveeheleer hee@ches ¢eeves pes®meuesce efpebkeâues. efleLetve he@uesmšeF&veceOÙes jesceve meeceüepÙe meg¤ Peeues. Skeâerkeâ[s «eerkeâ mebmke=âleerÛee Jee{lee Øemeej Je ogmejerkeâ[s jesceve Yee<esuee (ue@efšve) efceUle iesuesueer ueeskeâefØeÙelee ¢eecegUs «eerkeâ-jesceve mebmke=âleer-Yee<esÛee ØeYeeJe yeeÙeyeueÛÙee keâener hegmlekeâebJej (GheosMekeâ, yesveefmeje, MeueceesveÛee %eeve«ebLe) efometve Ùeslees. jesceer meeceüepÙeeÛÙee keâeUele pegvÙee keâjejeleerue leejCeeÛee Fefleneme meceehle neslees DeeefCe veJÙee keâjejele lees ÙesMetÛÙee Deeieceveeves keâUmeeuee heesnesÛelees.
 ¢ee uesKeceeuesceOÙes ne meieUe Fefleneme DeeheCe efÛebleveMeerue heæleerves DeYÙeemeCeej Deenesle. heeshe øeâeefvmeme cnCeleele, ‘‘YetlekeâeUekeâ[s heeneJes les ke=âle%elesves efkebâJee DeeYeejeÛÙee YeeJevesves, YeefJe<ÙekeâeUekeâ[s heeneJes les DeeMesves hejbleg Jele&ceevekeâeUekeâ[s heeneJes les ØesjCee IesCÙeeÛÙee nsletves.’’ leejCeeÛÙee Feflenemeekeâ[s heenele GppJeue YeefJe<ÙeeÛee JesOe Iesle Jele&ceeveele Deeveboeves, Meebleerves Je Øesceeves peerJeve peieCÙeeÛeer ØesjCee hejcesÕejekeâ[s ceeiet Ùee.
 – (›eâceMe:)