– efyeMehe S[efJeve keâesueemees
1962 les 1965 ¢ee keâeueeJeOeerle oesveMeWntve DeefOekeâ efyeMehe ef¡emleer Oecee&ÛÙee JesieJesieàÙee efyebotbJej cebLeve keâjCÙeemee"er Jn@efškeâve ÙesLes Skeâ$e Deeues nesles. lÙeebveer ef¡emlemeYesÛÙee ceeie&oMe&veemee"er Deveskeâ efJe<eÙeebJej omleeJespe efvecee&Ce kesâues. lÙeeleerue Skeâ omleeJespe ‘‘ke@âLeefuekeâ Oece&ieg¤bÛeb keâeÙe& DeeefCe peerJeve’’ ¢ee efJe<eÙeeJej neslee. lÙeeceOÙes eflemeNÙee DeOÙeeÙeele cnšueb Deens keâer, efyeMeheebÛes menkeâejer cnCetve MegYeJele&ceeveeÛee Øemeej keâjCes, ns ØelÙeskeâ ke@âLeefuekeâ Oece&ieg¤Ûes DeeÅe keâle&JÙe "jles. ¢ee Meyoebveer ØeYeeefJele nesTve ieg®oer#ee mJeerkeâejuÙeeÛÙee efoJemeeheemetve ceer Oece&Meeœe DeeefCe lÙeeÛeeÛe DeefJeYeepÙe Ieškeâ Demeuesues veerefleMeeœe efMekeâefJeCÙeeme ceePÙee Oece&ieg¤ÛÙee peerJeveele ØeeOeevÙe osCÙeeÛee ceer efve§eÙe kesâuee Je DeepeheÙeËle leesÛe efve§eÙe ceer le[erme vesCÙeeÛee ØeÙelve keâjerle Deens.
ne efve§eÙe le[erme vesCÙeeÛeeÛe Yeeie cnCetve JemeF&ÛÙee heehe[er Oece&«eeceele ceePeer heefnueer vesceCetkeâ Peeueer lesJneheemetveÛe ceer ke@âLeefuekeâ MeeUebceOÙes DeeefCe pesLes pÙegefveDej keâe@uespesme Demeleerue lesLes lÙee keâe@uespeebceOÙes Oece&Meeœe Je veerefleMeeŒe efMekeâefJeCÙeeÛes ceer "jefJeues. ceer keâOeerÛe keâesCelÙee MeeUsÛee efkebâJee keâe@uespeÛee efØeefvmeheue veJnlees; hejbleg pÙee MeeUe-keâe@uespeÛee ceer ce@vespej neslees, lesLeerue efØeefvmeheuevee ceer efJevebleer keâjerle Demes keâer, lÙeebveer ceuee Dee"Je[Ÿeeletve oesve les leerve leeefmekeâe mebmLesÛÙee meesÙeerØeceeCes DeeefCe JesUsvegmeej Oece&Meeœe-veerefleMeeœe efMekeâefJeCÙeeme mebOeer ÅeeJeer. meJe&Ûe efØeefvmeheueveer ceuee leMeer mebOeer efoueer. SJe{sÛe veener lej lÙeebveer, efJeÅeeLÙeeËveer Je ke@âLeefuekeâ heeuekeâebveerner ceer Iesle DemeuesuÙee cesnveleeruee Glke=â° Øeeflemeeo efouÙeecegUs ns efJe<eÙe peÙÙele leÙeejerefveMeer efMekeâefJeCÙeeme ueeieCeejer Tpee& ceuee efceUeueer Je meble hee@ueves FefHeâmekeâjebme efueefnuesuÙee he$eele (FefHeâme 6,11) ‘‘mewleeveeÛÙee [eJehesÛeeheg{s legcnebuee efškeâeJe Oejlee ÙeeJee, cnCetve osJeeÛeer Meœemeece«eer OeejCe keâje’’, ¢ee MeyoebceOÙes o[uesues Oece&Meeœe/veerefleMeeœe ns MeŒe [esàÙeebheg{s "sJetve ceer efveÙeefceleheCes, efyeMehe PeeuÙeeveblejner, pesLes mebOeer efceUsue, lesLes ns efJe<eÙe cegueebvee Je heeuekeâebvee efMekeâefJele jeefnuees.
Oece&MeeŒe DeeefCe veerefleMeeœe ¢ee efJe<eÙeebÛes cenòJe YeuÙeeyegNÙee meJe& heeuekeâebvee keâUuesues Demeles. nesÙe, Deveskeâ meceepeefJeIeelekeâ ceeCemeebveener keâUuesues Demeles. Deeheueer cegues pesLes efMekeâleele lesLes Oece&Meeœe / veerefleMeeœe efMekeâefJeues peeles, lÙeeÛe mebmLee Heâkeäle DeeheuÙee cegueebÛÙeeÛe veener, lej kegâšgbyeeÛÙee megKeeme Je meJeeËieerCe GVeleermee"er keâejCeerYetle nesT Mekeâleele, ¢eeÛeer keâuhevee lÙeebvee Demeles. cnCetveÛe pÙee MeeUebceOÙes veerleer-Oecee&Ûes hee" JesieJesieàÙee ceeOÙeceebÉejs efMekeâefJeues peeleele, lÙee MeeUebceOÙes DeeheuÙee cegueebvee ØeJesMe efceUefJeCÙeemee"er heeuekeâebÛeer Oe[he[ Demeles.
Heâkeäle MeeUe ØeJesMeeÛÙee JesUerÛe veener, lej DeeheuÙee cegueebmee"er ‘JeOet’ MeesOeleeveener DeMeerÛe Oe[he[ efometve Ùesles. Demes Deveskeâ heeuekeâ DeeefCe YeeJeer ‘Jej’ Jele&ceevehe$eele peeefnjele osleevee DeeJepet&ve veceto keâjleele keâer, ‘JeOet’ efveJe[leevee les ‘‘keâe@vJnWš’’ (ef¡emleer) MeeUsle efMekeâuesuÙee cegueeruee ØeeOeevÙe osleerue. keâejCe lÙeebvee ceenerle Demeles keâer, DeMee MeeUebceOÙes ¢ee vee lÙee leNnsves veerleer/Oecee&Ûes efMe#eCe osTve lÙeebvee megmebmke=âle yeveefJeCÙeeÛeb keâeÙe& nceKeeme kesâueb peeleb Je lÙeeÛes heefjCeecener meceepeele efometve Ùesleele. nesÙe, JewJeeefnkeâ Je meeceeefpekeâ peerJeveele Ûeebieueer HeâueØeehleer JneJeer cnCetve Oece&Meeœe/veerefleMeeŒe ØeYeeJeer Meœes "¤ Mekeâleele, ¢eeefJe<eÙeer keâesCeeÛes ogcele vemeeJes.
ceer leueemejer efceMeveceOÙes keâeÙe&jle Demeleevee Skeâe ieeJeeleerue ke@âLeefuekeâ hebÛe ceuee Yesšues DeeefCe cnCeeues, ‘‘DeeheuÙee MeeUsceOÙes cegueebvee Oece&Meeœe/veerefleMeeœe efMekeâefJeCÙeele heg{ekeâej IÙee.’’ ceer lÙeebvee cnCeeuees, ‘‘Deeheues meJe& DeeefoJeemeer efMe#ekeâ-efMeef#ekeâe cegueebvee Deieoer heefnueerheemetve veerefleMeeœe efMekeâefJeleele Je ceermegæe veJeJeer oneJeerÛÙee efJeÅeeLÙeeËvee ns efJe<eÙe efMekeâefJelees.’’ ceePes ns Meyo Ssketâve les ceuee cnCeeues, ‘‘Heâeoj, Heâkeäle veJeJeer Je oneJeerÛÙee cegueebveeÛe efMekeâJet vekeâe, lej Deieoer meeleJeerheemetveÛÙee efJeÅeeLÙeeËvee legcner mJele: JewJeeefnkeâ Je ueQefiekeâ peerJeveeefJe<eÙeer pÙee Deefve° Ûeeueerefjleer DeJeleerYeJeleer legcner heenelee, lÙeeefJe<eÙeer cegueebvee ceeie&oMe&ve keâjerle pee.’’
leueemejerÛÙee lÙee peeie¤keâ veeieefjkeâebÛeer veweflekeâ Je Oeeefce&keâ efMe#eCeeÛeer leer keâUkeâU ceuee YeeJeueer. lÙeeÛeeÛe heefjCeece cnCetve keâer keâeÙe ‘IejesIej ceeleerÛÙee Ûegueer’ DeeefCe ‘ieeJe lesLes Gefkeâj[e’ ¢ee pegvÙee megYeeef<eleebÛeer Dee"JeCe ceuee Peeueer. pes DeeefoJeemeer yebOet DevegYeJele nesles, lesÛe Flej ef"keâeCeÛes heeuekeâ DevegYeJele nesles Je pÙeeÛeer lÙeebvee leele[erÛeer iejpe Yeemele nesleer, leMeerÛe iejpe Flej ef"keâeCeÛÙee ceeCemeebÛeerner Deens, ns OÙeeveele "sJetve ceer oesve ef"keâeCeÛÙee he@jerMe keâeTefvmeueÛÙee meYeemeoebyejesyej heg{erue ØeceeCes DeeJneveelcekeâ mebJeeo meeOeuee.
ceer lÙeebvee KesUercesUerÛÙee JeeleeJejCeele cnCeeuees, ‘‘DeeheCe ceefnvÙeeceeietve ceefnves DeeheuÙee he@jerMekeâeTefvmeueÛÙee meYeebceOÙes meYeebÛÙee keâeÙe&metÛeerle JesieJesieUs efJe<eÙe "sJelees, lÙeebÛÙeeJej cebLeve keâjlees, lÙeeuee Devegme¤ve Oece&«eeceeÛÙee efJekeâemeemee"er efJeefJeOe Ùeespevee DeeKelees Je lÙee ÙeMemJeer keâjCÙeemee"er DeeheCe leve-ceve-Oeve Dehe&Ce keâjlees. ner Deeheueer ØeMebmeveerÙe Je pecesÛeer yeeye Deens. hejbleg DeeleeheÙeËle cegueebÛÙee Oece&efMe#eCeeÛee efJe<eÙe DeeheuÙee meYesÛÙee metÛeerle DeeuÙeeÛes ceuee Dee"Jele veener. mecepee DeeheuÙee Oece&efMe#eCe osCeeNÙee ieg®peveebefJe<eÙeer DeeheCe Ket<e Deenesle, les Deeheues Oece&efMe#eCeeÛes keâece FceevesFleyeejs keâjerle Deensle, Demes pejer Jeešle Demesue lejerheCe efveoeve DeMee ieg®peveebÛÙee melkeâejeÛee ØemleeJe meYesle ceeb[tve lees keâeÙee&efvJele keâ¤ve lÙeebÛÙee cesnveleerÛeer Je lÙeeieeÛeer heeJeleer lÙeebvee osCes DeeheuÙeeuee iejpesÛes Jeešle veener keâe? lemes keâ¤ve DeeheCe Oece&efMe#eCeeÛeb cenòJe DeOeesjsefKele ke⤠Meketâ.’’
Deieoer DemeeÛe ØemleeJe ceer cetueieeceer mebIeebÛÙee met$eOeejebheg{s ceeb[uÙeeÛes ceuee Dee"Jeles. lÙeeÛes keâejCe Demes keâer, cetueieeceerÛÙee meYeebceOÙes ieeJeheefjJeejeleerue cegueebÛes Oeeefce&keâ efMe#eCe meceeOeevekeâejkeâ Deens efkebâJee veener ¢eeJej efJeÛeej kesâuee peele vemesue, lej leer cetueieeceer meceepeeleerue cenòJeeÛeer $egšer mecepeeJeer. ieeJeheefjJeejeleerue Je Flej Oece&MeeœeeÛes efMe#ekeâ ¢eevee Iejeleueer keâeces, ueivemeesnàÙeebmeejKÙee Øemebieebvee yeepetuee "sJetve Dee"Je[Ÿeeceeietve Dee"Je[s DeeheuÙee cegueebvee Oece&efMe#eCeeÛes Oe[s efMekeâJeleele lÙeebvee mevceeefvele kesâuÙeecegUs DeeheuÙee ieeJeheefjJeejeÛes ceesue Je=efæbiele nesF&ue, ns efJemejlee keâecee veÙes.
¢eeÛeeÛe hee"hegjeJee cnCetve cegbyeF&leerue ceveesjer Oece&«eeceeleerue le®Ce cegueebcegueeRvee Â{erkeâjCeeÛÙee efcemmeeDebleie&le oesve JesUe ceer heg{erueØeceeCes yeesOe kesâuee. ‘‘ceer Skeâues Deens keâer, Â{erkeâjCe mJeerkeâe¤ve legcner Iejer peeue lesJne Iejer legceÛÙeemee"er ÚesšsKeeveer melkeâej DeeÙeesefpele keâjCeej Deensle. lÙeeJesUer legceÛes meiesmeesÙejs legcneuee ÚesšŸee cees"Ÿee YesšJemlet osleerue. heCe ue#eele "sJee keâer, lÙeeleerue meieàÙeele peemle efkeâceleerÛeer Jemlet Demesue, efleÛÙee menŒehešeRveer DeefOekeâ ceewuÙeJeeve YesšJemlet legceÛeer Â{erkeâjCeeÛeer leÙeejer keâjCeeNÙee legceÛÙee Oece&efMe#ekeâebveer legcneuee efoueer Deens. legcneuee efceUCeeNÙee YesšJemlet peemle keâeU efškeâCeej veenerle; heCe Oece&efMe#ekeâebveer efouesues %eeve meJe&keâeU efškeâCeej Deens. Flej YesšJemlet veeMeJeble Demeleerue; heCe ns %eeve DeefJeveeMeer Demesue. cnCetve ¢ee Oece&efMe#ekeâebÛes legcner meowJe DeeYeejer jene DeeefCe lÙeebÛee mevceeve jeKee.’’
pÙee ef"keâeCeer Oece&efMe#eCe osCÙeeÛeer megefJeOee DeeheuÙee DeeJeekeäÙeeyeensj Demeles, lÙee ef"keâeCeermegæe meieàÙeeÛe peeleer-Oecee&ÛÙee yeeUieesheeUebvee keâceerle keâceer meJe&ceevÙe veweflekeâ efMe#eCeeÛes Oe[s efMekeâefJeCes DeeJeMÙekeâ Deens. lÙeecegUs lÙeebÛes JewÙeefkeälekeâ peerJeve megKeer keâjCÙeeme ceole nesF&ue Je osMeeÛes peyeeyeoej veeieefjkeâ cnCetve lÙeebÛeer pe[CeIe[Ce nesF&ue, ns DeeheCe efJemejlee keâecee veÙes.
¢eeÛe Deveg<ebieeves pÙee ef"keâeCeer ef¡emleer MeeUe veJnleer Je efJeÅeeLeea Heâkeäle DeeefoJeemeer Yee<ee mecepele nesles Je lÙeebÛeb efMe#eCe ceje"er Yee<esle nesle nesleb, DeMee ogie&ce Yeeieeleerue Oece&YeefieveeRvee ceer meebefieleueb keâer, ‘‘JesieJesieàÙee De[ÛeCeeRcegUs yeepetÛÙee MeeUsleerue efMe#ekeâ JeejbJeej iewjnpej jeneleele. lÙeecegUs ¢ee iejerye cegueebÛÙee efMe#eCeeÛeer nsUmeeb[ nesles, lÙeebÛeer pe[CeIe[Ce JÙeJeefmLele nesle veener. heCe nermegæe DeeheueerÛe cegueb Deensle DeeefCe lÙeebÛÙeener YeefJeleJÙeeÛeer peyeeyeoejer DeeheueerÛe Deens. lÙeebvee megKeer keâjCÙeeÛeer Je lÙeebvee osMeeÛes peyeeyeoej veeieefjkeâ yeveJetve osMeeleerue meewneo& efškeâefJeCÙeeÛeer peyeeyeoejer DeeheueerÛe Deens. cnCetve cegKÙeeOÙeehekeâebvee Je mejhebÛeebvee Yesštve legcner vekeäkeâer keâeÙe efMekeâJeCeej Deenele, ¢eeÛeer keâuhevee osTve lÙeebÛÙee hejJeeveieerves legcner cegueebvee veerefleMeeœe efMekeâefJeues, lej lÙee cegueebÛeb keâuÙeeCe nesF&ue, ¢eele Mebkeâe veener.’’
Deieoer neÛe efJeÛeej ceveele "sJetve JemeF&leerue heehe[er ÙesLeerue [er.S[.ÛÙee efJeÅeeLÙeeËMeer oesve JesUe efnleiegpe keâjCÙeeÛeer mebOeer ceuee keâe@uespe DeefOekeâeNÙeebveer efoueer lesJne DeefOekeâeNÙeebÛÙee Je ØeeOÙeehekeâebÛÙee GheefmLeleerle ceer heg{erue Meyoeble efJeÅeeLÙeeËMeer mebJeeo meeOeuee : ‘‘¢ee keâe@uespeceOetve efMeketâve iesuesues efMe#ekeâ Je efMeef#ekeâe cegbyeF& ceneheeefuekesâÛÙee ogie&ce Yeeieeleerue MeeUebceOÙes efMekeâefJele Deensle Je lÙeebveer lÙee MeeUebÛee mLej GbÛeeefJeuÙeeÛÙee yeelecÙee ceePÙee keâeveeJej Ùesleele. lÙeebÛÙee ÙeMeeÛeb cegKÙe keâejCe ns keâer efJeÅeeLÙeeËvee Flej efJe<eÙe efMekeâJeerle Demeleevee DeeheuÙee MeyoebÉejs Je ¢ee keâe@uespeves lÙeebÛÙeeJej pes mebmkeâej Ie[efJeues Deensle, lÙeeJej DeeOeeefjle DeeheuÙee DeeÛejCeecegUs les efJeÅeeLÙeeËvee veweflekeâ cetuÙes osCÙeeÛes keâeÙe& keâjerle Deensle. keâe@uespeceOÙes legcneuee efceUCeejs veweflekeâ Je Oeeefce&keâ cetuÙeebÛes jmeeÙeve efMe#eCeeÛee mlej Jee{efJeCÙeemee"er Je efJeÅeeLÙeeËÛeb peerJeve meJee&Lee&ves mebheVe keâjCÙeemee"er Skeâ DemeeOeejCe Meœe Deens, ¢eeÛeer peeCeerJe "sJele pee.’’
Oece&efMe#eCeeÛÙee cenòJeeefJe<eÙeerÛee meòejÛÙee oMekeâele Sskeâuesuee Skeâ ùoÙemheMeea efkeâmmee meebietve ceer uesKeCeeruee efJejece oslees. lees efkeâmmee Demee : ‘‘jefMeÙeeceOÙes 1917heemetve osJeOece&, Oece&efMe#eCe ¢eeJej mejkeâejves yeboer DeeCeueer nesleer. lÙeeJesUer Skeâ ef¡emleer Oece&ieg¤ Jes<e yeouetve jefMeÙeeÛeer meercee Deesueeb[tve Deele peeCÙeeÛee ØeÙelve keâjerle Demelee megj#ee iee[&ves lÙeeuee De[efJeues Je lÙeebÛÙee PeesUerle osMeeuee yejyeeo keâ¤ve šekeâCeejer efJeveeMekeâejer mHeâesškesâ Demet Mekeâleerue, ne efJeÛeej ceveele DeeCetve lÙeebvee PeesUer GIe[eÙeuee ueeJeues. PeesUer GIe[ueer lesJne lÙee PeesUerle lÙeebveer ueneve ueneve cetleea heeefnuÙee. DeeheCe ef¡emcemeÛee iees"e mepeefJeleevee pÙee cetleea Jeehejlees, lÙeebÛee lees mebÛe neslee. iee[&uee Jeešueb keâer leer cegueebÛeer KesUCeer Demeleerue Je lÙeeves Oece&ieg¤bvee meercee Deesueeb[t efoueer. keâener Deblej Ûeeuetve PeeuÙeeJej Oece&ieg¤ ceeies JeUues Je iee[&ÛÙee efoMesves JeUtve ceveeleuÙee ceveele cnCeeues, ‘‘iee[&meensye, ceePÙee PeesUerle cees"ŸeeleuÙee cees"Ÿee mHeâesškeâehes#ee DeefOekeâ iejpeCeeje cees"Ÿeeleuee cees"e ›eâebeflekeâejer ÙesMet Deens. ne ÙesMet DeeheuÙee Oece&efMe#eCeeves jefMeÙeeÛee keâeÙeeheeueš ke⤠Mekesâue.’’
JeeÛekeâebvees, ne efkeâmmee, 1990 meeueer ef¡emcemeÛÙee efoJemeer jefMeÙeeleerue veeefmlekeâ mejkeâejJej DeKesjÛee he[oe he[uee Je he[oe he[leeÛe Oece&efMe#eCeemee"er leneveuesuÙee ueeskeâebkeâ[tve yeeÙeyeueÛÙee ueeKees ØeleeRÛeer ceeieCeer nesT ueeieueer lÙeeÛeer YeefJe<ÙeJeeCeer nesleer, Demes veener Jeešle legcnebuee?