सुवार्ता

 
 pees pes JeebefÛÚue lees les JeeÛees…
  – pee@ve ieesvmeeueJeerme
 
 ‘Skeâ JesU Deecner DeeceÛes jepÙe osT; hejbleg DeeceÛee MeskeämeefheDej osCeej veener’, Demes mJeeefYeceeveeves cnCeCeeNÙee efyeÇefšMe ueeskeâebÛeeÛe veJns; lej peieYejeleerue meJe& Yee<ekeâebÛee ne meeefneflÙekeâ MeskeämeefheDej ieàÙeeleerue leeF&le Deens. Fb«epeer meeefnlÙeeÛee cegkegâšceCeer cnCepes efJeuÙece MeskeämeefheDej. lÙeebÛeer meJe& veeškesâ DeHeâeš ueeskeâefØeÙe "jueer. ‘jesefceDees DeB[ pÙegefueSš’, ‘pÙegefueÙeme-efmePej’, ‘DeBšesveer DeB[ efkeäueDeeshee$ee’, ‘n@cuesš’, ‘De@Lesuuees’, ‘ce@keâyesLe DeB[ efkebâie efueÙej’, ‘ceÛeË[ Dee@Heâ Jnsefveme’, ‘efce[mecej veeF&šdme [^erce’ ner veeškesâ Deepe heeÛeMes Je<ex nesTve iesueer lejer lÙeeleerue efpeJeble JÙeefkeälejsKeebcegUs jmejMeerle Jeešleele. lÙeebÛeer ieCevee Depejecej DeefYepeele Jee*dceÙeele kesâueer peeles. MeskeämeefheDejÛes JeCe&ve ‘mebhetCe& veeškeâkeâej’ DeMee MeyoebleÛe nesT Mekeâles. keâejCe ceeveJeer peerJeveeÛee Skeâner hewuet lÙeebÛÙee veešŸemeeefnlÙeele ogue&ef#ele jeefnuee veener. MeskeämeefheDej ¢eebÛÙee efveOeveeveblej meele Je<eeËveer lÙeebÛÙee meJe& veeškeâebÛee heefnuee meb«en lÙeebÛes menkeâejer veš Je efce$e pee@ve nsefceipe DeeefCe nsvjer ke@â[sue ¢eebveer Øeefmeæ kesâuee.
 MeskeämeefheDej ¢eebÛee pevceefove (23SefØeue 1564) Je ce=lÙegefove (23 SefØeue 1616) SkeâÛe DemeuÙeecegUs 23 SefØeue ne efoJeme ‘peeieeflekeâ hegmlekeâ efove’ cnCetve heeUuee peelees. Ùegvesmkeâesves 15 veesJnWyej 1995 uee he@efjme ÙesLes PeeuesuÙee heefj<eosceOÙes 23 SefØeue ne efoJeme ‘peeieeflekeâ hegmlekeâ efoJeme’ cnCetve meepeje keâjCÙeeÛes "jJeues. 23SefØeue 1996 jespeer heefnuee peeieeflekeâ hegmlekeâ efoJeme meepeje Peeuee. ¢ee efveefceòeeves peveceevemeeJej hegmlekeâebÛes cenòJe efyebyeJeCÙeeÛee ØeÙelve kesâuee peelees.
 [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj cnCeeues nesles, ‘‘hegmlekeâ DeeefCe JeeÛeve nsÛe ceveg<ÙeeÛÙee ieleerÛee Je ØeieleerÛee DeeOeej Deens.’’ ÛeekeâeÛÙee MeesOeeveblej hegmlekeâeÛeer efveefce&leer ne cenòJeeÛee MeesOe ceeveuee peelees. ÛeekeâeÛÙee efveefceòeeves ieleerÛee, DeiveerÛÙee efveefceòeeves TpexÛee, MesleerÛÙee efveefceòeeves DeVeeslheeoveeÛee DeeefCe uesKeveeÛÙee hegmlekeâeÛÙee efveefceòeeves JeeÛeve mebmke=âleerÛee MeesOe ueeieuee.
 F.me. 1436 ceOÙes iegšsveyeie&ves cegõCeeÛee MeesOe ueeJeuee lejer Yeejleele heefnueb cegefõle hegmlekeâ keâjCÙeemee"er 1805 ns Je<e& Gpee[eJes ueeieues. keâuekeâòÙeepeJeUerue mesjecehetj FLes efJeuÙece ke@âjs ¢eebveer Úeheuesueb heefnueb ceje"er hegmlekeâ nesleb, ‘o «eecej Dee@Heâ cejnó ueBiJespe’. hegmlekeâeÛeb Meer<e&keâ Fb«epeer Demeueb, lejer Skeâe heeveeJej Fb«epeer DeeefCe ogmeNÙee heeveeJej lÙeeÛee ceje"er lepeg&cee Demeb nesleb. Úeheerue cegefõle hegmlekeâeheemetve DeepeÛee F&-yegkeâÛee Lekeäkeâ keâjCeeje ne ØeJeeme Peeuesuee Deens.
 efJemeeJÙee MelekeâeÛee ceb$e neslee, ‘JeeÛeeue lej JeeÛeeue’. Deelee SkeâefJemeeJÙee MelekeâeÛee ceb$e Deens, ‘F&-yegkeâ JeeÛeeue lej JeeÛeeue.’ hejbleg lejerner hegmlekeâ neleele IesTve JeeÛeleevee keâesNÙee keâeieoeÛee iebOe Õeemeele Ye¤ve IesCes hegmlekeâebÛÙee heeveeJe¤ve ceeÙesves nele efHeâjJeCes, cegKehe=‰ [esUs Ye¤ve heenCes, Glmegkeâlesves JeeÛeCes ns meJe& DevegYeJe hegmlekeâ JeeÛeveeletve efceUleele. jbie, ¤he, iebOe, mheMe& Je jme ¢ee hebÛemebJesovee hegmlekeâ peeiÙee keâjles.
 Úeheerue MeyoebÛes cenòJe cegUerÛe keâceer Peeuesues veener. otjefÛe$eJeeCeerÛÙee ceeOÙeceeletve [esàÙeebmecees¤ve PejPej mejkeâle peeCeejer efÛe$es DeeefCe lÙeebÛÙeeyejesyej ÙesCeejs Meyo heeCÙeeJejÛÙee yeg[yeg[ŸeebØeceeCes mce=efle-hešueeJe¤ve DeÂMÙe nesleele. cee$e «ebLeebÛes lemes vemeles. Deieoer yeeueJeÙeeheemetve JeeÛeuesues Úeheerue Meyo ceveele keâes¤ve "sJeleele. MeeuesÙe peerJeveele JeeÛeuesuÙee keâLee, keâefJelee, keâeobyeNÙee, Ûeefj$e, DeelceÛeefj$e DeeÙeg<ÙeeÛÙee DeKesjheÙeËle meesyele keâjleele. ceeCemeeÛÙee DeeÙeg<ÙeeÛÙee pe[CeIe[Ceerle «ebLeeÛee ceefncee DeieeOe Deens.
 hegmlekeâeÛes heefnues heeve GIe[CÙeeDeeOeerÛee ceeCetme DeeefCe hegmlekeâeÛes MesJešÛes heeve JeeÛetve PeeuÙeeveblejÛee ceeCetme ¢eebceOÙes Kethe cees"s Deblej Demeles. Meyomebheòeer, JÙekeäleer, Iešvee, Øemebie, efJeÛeej, YeeJevee, mebJesovee ¢eebcegUs hegmlekesâ JeeÛeCeeje ceeCetme ßeerceble nesle peelees. mece=æ nesle peelees. cnCetveÛe ieesheeU ieCesMe Deeiejkeâj cnCeleele keâer, ‘hegmlekeâ JeeÛeveeves ceeCetme veJee nesle peelees.’ DeeOegefvekeâ keâeUele oesve les heeÛe Je<eeËceOÙes %eeve yeouele Deens. lÙeele Jee{ nesle Deens. %eeveeÛee efJemHeâesš nesle Deens. lÙeecegUs hegmlekeâebÉejs %eeveepe&ve keâjCes DeeJeMÙekeâ Deens. lÙeeletveÛe veJemepe&veMeeruelee efvecee&Ce nesCeej Deens. ve@Meveue yegkeâ š^mš (Sve.yeer.meer.) DeeÙeesefpele hegCes hegmlekeâ ceneslmeJeele MeeŒe%e [e@. jIegveeLe ceeMesuekeâj ¢eebveer, ‘JeeÛeveeÉejs %eeveepe&ve ve keâjCeeNÙee JÙekeäleer keâeueyee¢e nesleerue’, Demee meyegjerÛee meuuee efouee Deens. hegmlekeâØesceeRÛÙee ceveeleerue ner YeeJevee veerue ieeÙeceve ¢ee uesKekeâeves, 'A Book is a Dream. You hold in your hand' DeMee lejue Meyoeble JÙekeäle kesâueer Deens.
 hegmlekeâebÛÙee JeeÛeveeves FeflenemeeÛee, YetlekeâeUeÛee ceeieesJee IesTve YeefJe<ÙeeÛee keâeveesmee IesTve Jele&ceevekeâeUele ceeie&›eâceCe keâjlee Ùesles. keâesCeleerner keâuee Deelcemeele keâjCÙeemee"er efkeâceeve keâener heefjßece IÙeeJesÛe ueeieleele. keâener meJeÙe Debieer yeeCeeJeer ueeieles. meelelÙe DeeefCe efveÙeefceleheCes lÙeeÛeer hee"jeKeCe keâjeJeer ueeieles. leÉleÛe JeeÛeveeÛeer keâuee Deelcemeele keâjCÙeemee"ermegæe keâener efMemle ueeJeCes, JeUCe ueeJeCes, meJeÙe ueeJeCes DeeJeMÙekeâ Demeles.
 keâesCelÙeener osMeeÛeer meebmke=âeflekeâ Øeieleer Je mece=æer ner JeeÛeveeÛÙee mejemejerJejÛe DeJeuebyetve Deens. Skeâe meJex#eCeevegmeej Ûeerve osMeele 0.7 hegmlekesâ Øeefle JÙekeäleer, Øeefle Je<e& JeeÛeles. Yeejle osMeele 1.2 hegmlekesâ Øeefle JÙekeäleer, Øeefle Je<e& JeeÛeles. keâesefjÙee osMeele 7 hegmlekesâ Øeefle JÙekeäleer, Øeefle Je<e& JeeÛeles. ÙegjesefheÙeve osMeele 4.2 hegmlekesâ Øeefle JÙekeäleer, Øeefle Je<e& JeeÛeles. Decesefjkeâe osMeele 45 hegmlekesâ Øeefle JÙekeäleer, Øeefle Je<e& JeeÛeles. jefMeÙee osMeele 55 hegmlekesâ Øeefle JÙekeäleer, Øeefle Je<e& JeeÛeles. nbiesjer osMeele 65hegmlekesâ Øeefle JÙekeäleer, Øeefle Je<e& JeeÛeles. FœeeSue (pÙet) osMeele 68hegmlekesâ Øeefle JÙekeäleer, Øeefle Je<e& JeeÛeles.
 ¢ee meJex#eCeevegmeej Yeejle osMeeÛÙee ueeskeâmebKÙesÛeer peieele ØeLece ›eâceebkeâekeâ[s JeešÛeeue meg¤ Deens DeeefCe JeeÛeveeÛee oj 1.2 hegmlekesâ ØeefleJÙekeäleer JeeÛeles DeeefCe FœeeSue 68 hegmlekesâ JeeÛeles. kesâJe{e cees"e Heâjkeâ Deens.
 ceje"er Yee<esÛee efJeÛeej keâjlee keâener ceevÙeJej mevceeveefØeÙe meeefneflÙekeâebÛee DeheJeeo JeieUlee ceje"er hegmlekeâeuee Skeâe DeeJe=òeerÛÙee heeÛeMes / Skeâ npeej Øeefle mebheCÙeemee"er Deveskeâ Je<ex ueeieleele. ceje"er Yee<ee yeesueCeeNÙeebÛeer ueeskeâmebKÙee Dee" keâesšer les yeeje keâesšer Flekeâer Deens DeeefCe hegmlekeâebÛee Kehe efJeÛeej keâjlee efkeâleer veieCÙe Deens, ns efometve Ùesles. DeeheuÙee meceepeele mee#ejlee Jee{ueer, DeeefLe&keâ mece=æerner Peeueer Deens heCe lÙeeÛeb Øeefleefyebye hegmlekeâJeeÛeve mebmke=âleerle he[uesueb efomele veener.
 Deepekeâeue cegueebheemetve pÙes‰ebheÙeËle meieàÙeebÛee yejeÛemee JesU ceesyeeF&ue, mceeš& Heâesve, FbšjvesšJej DeeefCe meceepe ceeOÙeceebJejÛe JÙeeflele nesle Deens. melele kegâCee vee kegâCeeMeer De°esØenj, je$ebefoJeme DeeYeemeer osJeeCe-IesJeeCe keâjle jenCeb nsÛe peieCeb nesTve iesuebÙe. lÙeecegUs hegmlekesâ JeeÛeCÙeemee"er JesU kegâCeeuee Deens?
 hegmlekeâeefMeJeeÙe lejCeesheeÙe veener. cegueebvee JeeÛeveeÛeer iees[er ueeJeCes ne lÙeebvee efÛebleveMeerue yeveJeCÙeeÛee Skeâ Gòece GheeÙe nesÙe. hegmlekeâebÛÙee JeeÛeveecegUs cegueebÛes efJeÛeej DeeefCe keâuhevee megmhe° nesleele. keâuheveeMekeäleer efJekeâefmele nesles DeeefCe lÙeebvee efÛebleveeÛeer meJeÙe ueeieles. JeeÛeve ne cegueebÛeer Skeâe«elee Jee{JeCÙeeÛee DeeefCe lÙeebÛeer JewÛeeefjkeâ #ecelee ØeyeU keâjCÙeeÛee meJeexòece GheeÙe nesÙe. cegueebÛÙee JÙeefkeäleceòJe efJekeâemeele JeeÛeveeÛee Jeeše Heâej ceesueeÛee Demelees. Ûeebieues hegmlekeâ cegueebvee mJelJeeÛee DeeefCe meòJeeÛee efJeÛeej keâjeÙeuee ØeJe=òe keâjles. cnCetve heeuekeâebveer DeeefCe efMe#ekeâebveer JÙeefkeäleceòJe efJekeâemeeÛeer Ûeebieueer hegmlekesâ cegueebÛÙee neleer he[leerue DeMeer JÙeJemLee kesâueer heeefnpes. MeeUe DeeefCe megpeeCe heeuekeâebveer DeeheuÙee heeuÙeebceOÙes JeeÛeveeÛeer meJeÙe DeeefCe iees[er peeCeerJehetJe&keâ ®peJeeÙeuee nJeer. DeLee&le, ¢eemee"er heeuekeâ mJele:ner JeeÛele Deensle, ns efÛe$e cegueebmeceesj DemeCes iejpesÛes Deens.
 hegmlekeâebMeer cew$eer keâjCeejer cegues ceeveefmekeâ °Ÿee Je YeeJeefvekeâ °Ÿee Flej cegueebÛÙee leguevesle DeefOekeâ efmLej, meblegefuele Je Meeble mJeYeeJeeÛeer yeveleele, Demes ØeÙeesieevleer efmeæ Peeues Deens. mebMeesOeveebvleer Demes efve<keâ<e& efveIeeues Deensle keâer, DeeF&ÛÙee ieYee&le cetue Jee{le Demeleevee yeeUeÛÙee ceelesves ÛeebieuÙee hegmlekeâebÛes JeeÛeve kesâues Demesue, lej ieYee&Jej Ûeebieues mebmkeâej nesTve les cetue YeeJeefvekeâ Je yeewefækeâ °Ÿee DeefOekeâ megÂ{ efvehepeles. MeeUsle Je Iejer jespeÛÙee jespe keâener keâeU efveÙeefcele JeeÛeve kesâuÙeecegUs cegueebvee nUtnUt JeeÛeveeÛee Úbo ueeiet Mekesâue. ØelÙe#e hegmlekeâ JeeÛeCÙeeueeÛe Øeeslmeenve ÅeeÙeuee nJes. hegmlekeâ JeeÛeveeÛee veeo Skeâoe keâe ueeieuee keâer DeeÙeg<ÙeYej lees legceÛeer hee" mees[le veener, ¢eeÛeer DevegYetleer cegues Iesleerue.
 MesJešer, heeshe «esiejer meeleJes ¢eebveer meebefieleuesueer keâLee : mesJnxuetme veeJeeÛee Skeâ efYekeâejer neslee. lees DeeheuÙeeuee efceUCeeNÙee efYe#esÛes leerve Yeeie keâjeÙeÛee. Skeâ Yeeie mJele:mee"er, Skeâ Yeeie ogmeNÙeebmee"er DeeefCe eflemeje Skeâ Yeeie hegmlekesâ efJekeâle DeeCeCÙeemee"er keâjeÙeÛee. lÙeecegUs hegmlekeâeves lÙeeÛeer Peeshe[er Ye¤ve iesueer. lees pesJne cejeÙeuee šskeâuee lesJne lÙeeves keâesCeeueelejer KegCeeJetve DeeheuÙee DeeJe[erÛes hegmlekeâ JeeÛeeÙeÛeer efJevebleer kesâueer. hegmlekeâeÛes JeeÛeve meg¤ Demeleevee MeebleheCes mesJnxuetme cejCe heeJeuee. lÙeeveblej leer Peeshe[er DeveesKÙee lespeeves Ye¤ve iesueer. DeeieUe-JesieUe heefjceUner efleLes hemejuee. ¢ee keâLesJej Yee<Ùe keâjleevee heeshe «esiejer meeleJes cnCeleele, ‘‘JeeÛeve keâjCeeNÙee JÙekeäleerÛee Deelcee vesnceer mJeiee&le Demelees.’’