सुवार्ता

 – Heâe. ([e@.) Deefveue hejsje
 
 JemeF& Oece&ØeebleeÛes ceW{heeU : DeeÛe&efyeMehe ([e@.) Hesâefuekeäme ceÛÙee[es
 
 hejcesÕejeves DeeheCeebme lÙeeÛÙee Øeefle¤heeØeceeCes efvecee&Ce kesâues Deens (Glheòeer 1:27). ØelÙeskeâ JÙekeäleer ¢ee he=LJeerJej Skeâe efJeefMe° nsletves, hejcesÕejeves efveef§ele kesâuesuÙee GösMeeves pevceeuee Ùesles. ¢ee he=LJeerJej Deeheuee pevce ÙeesieeÙeesieeves efkebâJee DeheIeeleeves Peeuesuee veener, lej lees pevce hejcesÕejeÛÙee FÛÚsvegmeej Peeuee Deens. hejcesÕejeves DeeheCeeme efvecee&Ce kesâuÙeecegUs lees Deeheueer keâeUpeer Ieslees DeeefCe DeeheuÙeeJej Øesce keâjlees. hejcesÕej cnCelees, ‘‘legcner ceePÙee °erves Deceesue Deenele DeeefCe cees"Ÿee ÙeesiÙelesÛes Deenele; ceer legcnebJej Øesce keâefjlees’’ (ÙeMeÙee 43:4). ØelÙeskeâ JÙekeäleer hejcesÕejeÛÙee °erves ceewuÙeJeeve Deens DeeefCe keâenerpeCe lÙeentvener efJeMes<e Deensle, les hejcesÕejeÛes efJeMes<e keâeÙe& efmeæerme vesCÙeemee"er efveJe[uesues Deensle. DeeÛe&efyeMehe Hesâefuekeäme ceÛÙee[es ns lÙeehewkeâerÛe Skeâ Deensle. DeeheuÙee õe#eceàÙeeceOÙes keâece keâjCÙeemee"er hejcesÕejeÛes efveJe[uesues Skeâ ceesleer. efve‰e, cesnvele DeeefCe ÙeMeeÛes Skeâ GoenjCe cnCetve DeeÛe&efyeMehe DeepeheÙeËle GYes jeefnues Deensle.
 Hesâefuekeäme ceÛÙee[es ¢eebÛee pevce 06 petve 1948 jespeer JemeF&leerue nesUer ÙesLes Skeâe meeOÙee, Meslekeâjer kegâšgbyeeceOÙes Peeuee. Skeâe Oeeefce&keâ kegâšgbyeele pevce IesCÙeeÛes YeeiÙe lÙeebvee ueeYeues, efpeLes ueneveheCeeheemetveÛe lÙeebveer Deeheues DeeF&Je[erue, lÙeebÛeer YeeJeb[s, veelesJeeF&keâ DeeefCe MespeeNÙeebkeâ[tve ef¡emleer cetuÙes peesheemeueer. Hesâefuekeäme ¢eebveer mLeeefvekeâ he@jerMe mketâueceOetve Deeheues meeleJeerheÙeËleÛes efMe#eCe hetCe& kesâues DeeefCe lÙeeveblej lÙeebveer JemeF&leerue meble Lee@ceme neÙemketâue, osJeleueeJe ÙesLetve Deeheues Sme.Sme.meer.Ûes efMe#eCe hetCe& kesâues. lÙeeJesUer jsJn. Heâe. yevee&[ Yeb[ejer ns MeeUsÛes cegKÙeeOÙeehekeâ nesles. Heâe. Yeb[ejer ¢eebveer meeOesheCee DeeefCe ieefjyeerÛee DeeoMe& DeeheuÙee efJeÅeeLÙeeËmeceesj "sJeuee neslee DeeefCe lÙeebÛÙee meeOÙee peerJeveMewueerves Deveskeâebvee ØesjCee efceUeueer nesleer Je lÙeecegUs Deveskeâ efJeÅeeLÙeeËceOÙes ef¡emleer heeÛeejCeeÛeer yeerpes jesJeCÙeele Deeueer nesleer. le®Ce Hesâefuekeäme ne lÙee efJeÅeeLÙeeËhewkeâerÛe Skeâ neslee, pÙeeves Heâe. Yeb[ejer ¢eebÛee DeeoMe& [esàÙeebmeceesj "sJetve Sme.Sme.meer.Ûes efMe#eCe hetCe& kesâuÙeeveblej Oece&ieg¤ nesCÙeeÛee efveCe&Ùe Iesleuee. lÙeeØeceeCes 1966 ceOÙes le®Ce Hesâefuekeäme meble heeÙeme keâe@uespe, ieesjsieeJe ¢ee mesefcevejerceOÙes oeKeue Peeuee. mesefcevejerceOÙes Demeleevee lÙeebveer yeebieuee osMe (F&mš heeefkeâmleeve jsHeäÙegpeer keBâheme) ÙesLes Skeâ Je<e& efceMevekeâeÙe& kesâues. ¢ee mesefcevejerceOetve lÙeebveer YeejleerÙe DeeefCe heeef§eceelÙe leòJe%eeveeÛes efMe#eCe ÙeMemJeerefjlÙee hetCe& kesâues DeeefCe lÙeebvee efjpevmeer Je<ee&mee"er leueemejerÛÙee efceMeve efJeYeeieele hee"efJeCÙeele Deeues. efjpevmeer Je<e& mebheuÙeeveblej yeÇoj Hesâefuekeäme ¢eebvee lÙeebÛÙee F&Meheefj%eeveerÙe DeYÙeemeemee"er øeâevmeuee hee"JeCÙeele Deeues. 1973 ceOÙes yeÇ. Hesâefuekeäme øeâevmeuee jJeevee Peeues. lewPes keâcÙegefvešerceOÙes jenele Demeleevee lÙeebveer efueÙeesveÛÙee ke@âLeefuekeâ ÙegefveJnefme&šerceOetve Deeheues F&Meheefj%eeveeÛes efMe#eCe hetCe& kesâues. lewPes keâcÙegefvešerceOeerue DeeOÙeeeflcekeâ DevegYeJe ne yeÇ. Hesâefuekeäme ¢eebÛÙee peerJeveeleerue Keje šefveËie hee@FËš neslee DeeefCe lewPesceOeerue ¢ee osJe-DevegYeJeeveblej yeÇ. Hesâefuekeäme DeefOekeâ Â{efve§eÙeer DeeefCe DeeOÙeeeflcekeâefjlÙee Deeheues peerJeve hetCe&heCes hejcesÕejeÛÙee mesJesle meceefhe&le keâjCÙeemee"er meppe Peeues. lesJneheemetve yeÇ. Hesâefuekeäme ¢eebveer keâOeer ceeies JeUtve heeefnues veener, lej ÛeÛe&Ûes efceMevekeâeÙe& heg{s Ûeeuet "sJeCÙeemee"er lÙeebveer DeLekeâ ØeÙelve kesâues Deensle.
 øeâevmeÛÙee efueÙeesve ÙesLeerue ke@âLeefuekeâ ÙegefveJnefme&šerceOetve F&Meheefj%eeveeÛes efMe#eCe hetCe& kesâuÙeeveblej 30 Dee@keäšesyej 1976 jespeer JemeF&leerue ‘ÛeÛe& Dee@Heâ DeJej ues[er Dee@Heâ jsces[erpe’, jcesoer ÙesLes yeÇ. Hesâefuekeäme ¢eebvee DeeheuÙee IejÛÙee he@jerMeceOÙes keâeef[&veue meeÙeceve efheceWše ¢eebveer ieg®oer#ee efoueer. cenòJeeÛes cnCepes, lÙeebÛes ØesjCeemLeeve Demeuesues yeÇ. je@pej lÙeebÛÙee ieg®oer#esmee"er GheefmLele nesles. veJeerve Oece&ieg¤ cnCetve Heâe. Hesâefuekeäme ¢eebÛeer ØeLece meble øeâeefvmeme PesefJeDej ÛeÛe&, efiejerpe, JemeF& Jesmš ÙesLes meeneÙÙekeâ Oece&ieg¤ cnCetve vesceCetkeâ Peeueer. ¢ee he@jerMeceOÙes lÙeebveer 1976-1977 ¢ee keâeUele Deeheues heeUkeâerÙe keâeÙe& kesâues. ¢eeveblej Heâe. Hesâefuekeäme ¢eebvee vÙegÙee@ke&âceOeerue cesjervee@ue mketâue Dee@Heâ efLeDeesuee@peer ÙesLes GÛÛe efMe#eCeemee"er hee"efJeCÙeele Deeues. lesLetve lÙeebveer 1979 ceOÙes Le[& Jeu[& efLeDeesuee@efpemeceOÙes ef[hueescee Øeehle kesâuee DeeefCe ¢eeÛe cesjervee@ue mketâue Dee@Heâ efLeDeesuee@peerceOetve 1980 meeueer ef¡e§eve efLeDeesuee@peerceOÙes ceemšj Dee@Heâ Deešd&me ner heoJeer Øeehle kesâueer. lÙeebveer 1984 ceOÙes Decesefjkesâleerue vÙetÙee@ke&âceOeerue Øeefle‰erle Heâes[&n@ce ÙegefveJnefme&šerceOetve leòJe%eeveele [e@keäšjsšner efceUJeueer. ef¡e§eve efLeDeesuee@peerceOeerue lÙeebÛee [e@keäšjsšÛee ØeyebOe ØeecegKÙeeves YeejleerÙe meble, meble %eevesÕej ¢eebÛÙeeJej keWâefõle Deens. DeeblejOeceeaÙe mebJeeoeÛes meJeeËle Øeefle‰erle meceLe&keâ DeeefCe Oecee&ÛÙee legueveelcekeâ leòJe%eeveeÛes efJeMes<e DeYÙeemekeâ ØeesHesâmej jeÙecegb[es heeefCekeâkeâj (Raimundo Pannikkar) ns Heâe. Hesâefuekeäme ¢eebÛÙee [e@keäšjsšÛÙee ØeyebOeemee"er ceeie&oMe&keâ nesles. 1980-1984 ¢ee keâeueeJeOeerle Heâe. Hesâefuekeäme ¢eebveer Decesefjkesâleerue ne@Heâmš^e ÙegefveJnefme&šer, nschemšs[ uee@ie DeeÙeueb[ ÙesLes He@âkeâušer mšeHeâ cnCetvener keâece kesâues. veblej 1985 ceOÙes cegbyeF& mejOece&ØeebleeÛes DeeÛe&efyeMehe keâeef[&veue meeÙeceve efheceWše ¢eebveer Heâe. ([e@.) Hesâefuekeäme ceÛÙee[es ¢eebvee [e@iece@šerkeâ efLeDeesuee@peerÛes ØeesHesâmej cnCetve meble heeÙeme keâe@uespe, ieesjsieeJe hetJe&, cegbyeF& (DeeÛe&[eÙeesefmePeve mesefcevejer) ÙesLes vesceCetkeâ kesâueer. ØeesHesâmej cnCetve ieesjsieeJe mesefcevejerceOÙes Heâe. Hesâefuekeäme ¢eebveer 1985-199heÙeËle YeejleerÙe leòJe%eeve DeeefCe [e@iece@šerkeâ efLeDeesuee@peer efMekeâJetve %eeveoeveeÛes keâeÙe& kesâues. lÙeeÛe JesUsuee lÙeebveer kesâ.pes.meesceÙÙee mebmke=âleer efhe"ce, cegbyeF& ÙesLes ef¡e§eve Oece& efMekeâefJeuee.
 Heâe. Hesâefuekeäme ceÛÙee[es ¢eebveer ieesjsieebJe mesefcevejerceOÙes leyyeue veT Je<ex DeOÙeeheve kesâues. JemeF& Oece&Øeebleeleerue, cegbyeF& Oece&Øeebleeleerue lemesÛe YeejleeÛÙee JesieJesieàÙee Oece&Øeebleebleerue Deveskeâ Heâeome& lÙeebÛes efJeÅeeLeea Deensle. DeeceÛÙee meJeeËÛÙee ceveele DeeceÛes ØeesHesâmej Heâe. Hesâefuekeäme ceÛÙee[es ¢eebÛÙee iees[ Dee"JeCeer leepÙee Deensle, pÙeebveer DeeceÛÙee leòJe%eeve, F&Meheefj%eeve DeeefCe DeeOÙeeeflcekeâ pe[CeIe[CeerceOÙes cenòJehetCe& Yetefcekeâe yepeeJeueer. Skeâ Heâe@cexšj cnCetve lÙeebveer DeelceefJeÕeemeeves efMekeâefJeues DeeefCe KejesKejÛe les Skeâ ØesjCeeoeÙeer efMe#ekeâ nesles. lÙeebveer Heâkeäle hegmlekeâeletveÛe efMekeâefJeues veener, lej lÙeebÛÙeeheg{s Demeuesuee efJe<eÙe DeLe&hetCe&heCes neleeUCÙeeÛee lÙeebÛee Âef°keâesve DeefleMeÙe JÙeeJeneefjkeâ neslee. Heâe. Hesâefuekeäme DeeheuÙee efJeÅeeLÙeeËvee efJeefJeOe ef"keâeCeer cebefojs, Deeßece, Oeeefce&keâ mLeUebvee Yesš osCÙeemee"er DeeefCe pJeueble YeejleerÙe mebmke=âleerÛee DevegYeJe IesCÙeemee"er IesTve peele Demele. Skeâ ØeesHesâmej cnCetve Deeheueer ueskeäÛeme& leÙeej keâjCÙeemee"er lÙeebveer keâ"esj heefjßece Iesleues DeeefCe Deecnebme ceveeheemetve efMekeâefJeues. Heâe. Hesâefuekeäme ¢eebveer DeeheuÙee efJeÅeeLÙeeËÛÙee meJeeËieerCe pe[CeIe[Ceerle Kethe jme Iesleuee. %eeveoeveeÛes keâeÙe& keâjerle Demeleevee DeejesiÙeeÛeer JÙeJeefmLele keâeUpeer IesCÙeemee"er JÙeeÙeece keâjCes DeeefCe ÙeesiÙe Deenej jeKeCes ns efkeâleer iejpesÛes Deens ns lÙeebveer DeeheuÙee efJeÅeeLÙeeËvee mJele:ÛÙee GoenjCeeves efMekeâefJeues. les Deveskeâoe DeeceÛÙee kegâšgbyeeyeöue, efJeMes<ele: DeeceÛÙee heeuekeâebyeöue Deveskeâ JesUe ÛeewkeâMeer keâjerle Demele. iejpet efJeÅeeLÙeeËvee ceole keâjCÙeemee"er les meowJe lelhej Demele. Goe. ceer pesJne mesefcevejerceOÙes oeKeue Peeuees lesJne ceuee DeYÙeemeemee"er Skeâe ÛeebieuÙee Fb«epeer MeyokeâesMeeÛeer DeeJeMÙekeâlee nesleer. ceePÙee DeYÙeemeemee"er ceuee meboYe& keâ#eeÛÙee «ebLeeueÙeele MeyokeâesMe heenCÙeemee"er JeejbJeej peeJes ueeiele nesles. Skeâ efoJeme Heâe. Hesâefuekeäme ¢eebÛÙeemeceesj ceer ceePeer ner De[ÛeCe JÙekeäle kesâueer DeeefCe Dee§eÙee&Ûeer iees° cnCepes lÙeeÛe efoJeMeer ogheejer les ceePÙee Keesueerle Dee@keämeHeâ[& hee@kesâš ef[keäMevejer IesTve Deeues DeeefCe leer ef[keäMevejer ceePÙee neleele osle cnCeeues keâer les leer ef[keäMevejer ceuee ceePÙee JewÙeefkeälekeâ Jeehejemee"er Yesš cnCetve osle Deensle. ceuee Heâe. Hesâefuekeäme ¢eebveer efouesueer ef[keäMevejer DeepeheÙeËle ceePÙee DeeÙeg<ÙeeÛee Skeâ Yeeie Deens.
 DeeheCe ØelÙeskeâ JesUsuee heenelees keâer pesJne hejcesÕej heeÛeejCe keâjlees lesJne lÙeeceeies lÙeeÛee mJele:Ûee keâesCeleelejer efJeefMe° nslet Demelees DeeefCe ØelÙeskeâ Ùegieele lÙeeÛes keâeÙe& heej hee[CÙeemee"er hejcesÕej Œeer-heg®<eebvee yeesueeJele Demelees. ¢eeÛe Âef°keâesveeletve mesefcevejerceOÙes %eeveoeveeÛes keâeÙe& keâjerle Demeleevee Heâe. Hesâefuekeäme ¢eebvee keâenerlejer JesieUs keâjCÙeemee"er efkebâJee ÛeÛe&ceOÙes DeeCeKeer GÛÛe heeleUerJej keâece keâjCÙeemee"er hejcesÕejeÛeer nekeâ Ssketâ Deeueer. hejcesÕejeÛÙee Ùeespevesvegmeej GÛÛe heeleUerJej ÙegefveJnme&ue ÛeÛe&mee"er keâece keâjCÙeemee"er Jn@efškeâve, jesce ÙesLes lÙeebÛÙee mesJeekeâeÙee&Ûeer DeeJeMÙekeâlee nesleer. cnCetve 1993 ceOÙes keâeef[&veue meeÙeceve efheceWše ¢eebveer lÙeebvee Jn@efškeâveceOeerue DeeblejOeceeaÙe mebJeeoemee"er DemeuesuÙee hee@efvšefHeâkeâue keâewefvmeueceOÙes keâeÙe& keâjCÙeemee"er hee"efJeues, lÙeeJesUer keâeef[&veue øeâeefvmeme DeefjvPes ns ¢ee efJeYeeieeÛes ØecegKe nesles. SefØeue 1993ceOÙes Heâe. Hesâefuekeäme pesJne Jn@efškeâveceOÙes Deeues lesJne les ØeLece Deeblej-OeceeaÙe mebJeeoeÛÙee hee@efvšefHeâkeâue keâewefvmeueÛÙee ‘‘SefMeÙee [smkeâ’’Ûes ØeYeejer nesles.
 ner Je<ex ÛeÛe&mee"er De[ÛeCeerÛeer JesU nesleer, keâejCe ¢ee keâeUele cetueleòJeJeeoeves [eskesâ Jej keâe{ues nesles. Oecee&OeceeËceOeerue celeYesoebÛes peeleerÙe efnbmeeÛeejele ¤heeblej Peeues nesles. yeeyejer ceMeero hee[uÙeeveblej (1992) YeejleevesÛe peeleerÙe efnbmeeÛeej peJeUtve DevegYeJeuee neslee. jeleesjele cew$eerhetCe& Mespeejer kesâJeU JesieJesieàÙee Oeeefce&keâ hejbhejsMeer mebyebefOele DemeuÙeecegUs keâój Me$et yeveues nesles. YeejleerÙe ueeskeâebveer DevegYeJeuesuÙee $eemeeÛes he[meeo peieeÛÙee Flej Yeeieelener Gcešues nesles. 1993ceOÙes Deeblej-OeceeaÙe mebJeeoeuee Ûeeuevee osCÙeemee"er Heâe. Hesâefuekeäme pesJne Jn@efškeâveceOÙes ®pet Peeues lesJne Yeejleeleerue efJeefJeOe mecegoeÙeebceOeerue mebIe<e& DeeefCe leCeeJe Depetvener efcešuesuee veJnlee. meenefpekeâÛe Jn@efškeâveceOÙes meJe&peCe Yeejleeleerue heefjefmLeleerÛeer ÙeesiÙe ceeefnleer hegjefJeCÙeemee"er Heâe. Hesâefuekeäme ¢eebÛÙeekeâ[s heenele nesles DeeefCe mebJeeoeÛÙee ceeOÙeceeletve Yeejleeleerue heefjefmLeleer Meeble keâjCÙeemee"er heg{s keâmes peelee ÙesF&ue ¢eeefJe<eÙeer les efJeÛeej keâjerle nesles. hetJe&«eneves ceeKeuesuÙee DeeefCe mebMeÙeeves [eieeUuesuÙee ¢ee JeeleeJejCeele Jn@efškeâveceOÙes Deeblej-OeceeaÙe megmebJeeoemee"er keâeÙe& keâjerle Demeleevee Skeâ YeejleerÙe cnCetve Heâe. Hesâefuekeäme ¢eebÛeer ner heefjefmLeleer neleeUCÙeeÛeer peyeeyeoejer Heâej cees"er nesleer. hejcesÕejeJej efJeÕeeme "sJetve lÙeebveer Deeheehemeeble mebJeeoeÛes JeeleeJejCe efvecee&Ce keâ¤ve Meeblelee ØemLeeefhele keâjCÙeeÛee meJe&leeshejer ØeÙelve kesâuee.
 heesheÛes mJele:Ûes keâeÙee&ueÙe DemeuesuÙee ‘keâewefvmeue Heâe@j Fbšj-efjefueefpeDeme [eÙeuee@ie’ ner mebmLee ØeecegKÙeeves Oeeefce&keâ ßeæeJebleebceOÙes meueesKee DeeefCe Meeblelee ØemLeeefhele keâjCÙeemee"er keâeÙe& keâjles. ner mebmLee mLeeefvekeâ ÛeÛexmevee owvebefove peerJeveele mebJeeo meeOeCÙeemee"er Øeeslmeenerle keâjles DeeefCe ceeveJelesÛÙee efnleemee"er meJe& OeceeËÛÙee ueeskeâebveer meeceeefÙekeâ ØekeâuheeceOÙes menkeâeÙe& keâjeJes Demes DeeJeenve keâjles. Deeheehemeebleerue celeYesoebJej ÛeÛee& keâjCÙeemee"er DeeefCe ns celeYeso Demetvener meewneo&hetCe&heCes peieCÙeeÛes ceeie& MeesOeCÙeemee"er ner mebmLee efJeÛeejebÛÙee mebJeeoeÛeer ceeb[Ceer keâjles. meble heeshe meneJes hee@ue ¢eebveer ¢ee mebJeeoeÛee GösMe meebefieleuee Deens, ‘‘mebJeeoeÛes Gefö<š ns ueeskeâebJejerue ØeYet ef¡emleeÛes Øesce Øekeâš keâjCes Deens.’’ neÛe efJeÛeej DeeheuÙee meeJe&peefvekeâ keâuÙeeCeeÛÙee YeejleerÙe mebkeâuhevesÛÙee ‘‘meJex megKeerveece mebleg meJex mebleg efvejeceÙe’’ (ØelÙeskeâ peCe meJe& ef"keâeCeer Deeveboer jenes) ¢ee Mueeskeâele mhe° keâjCÙeele Deeuee Deens. meble heeshe efÉleerÙe pee@ve hee@ue ¢eebveerner ‘‘heefJe$e JeemleJe DeeefCe ienve DeOÙeelce’’ ¢eebÛee meceeJesMe DemeuesuÙee Deeblej-OeceeaÙe megmebJeeoeJej Yej efouee neslee. heeshe meesUeJes yesvesef[keäš ¢eebveerner ueeskeâebÛÙee efnleemee"er DeeefCe peieele Meeblelee ØemLeeefhele keâjCÙeemee"er Deeblej-OeceeaÙe mebJeeoeuee Øeeslmeenve efoues nesles. cee@efvmeefveÙej Hesâefuekeäme ceÛÙee[es ¢eebveer ¢ee heeshecenesoÙeebyejesyej DeeblejOeceeaÙe megmebJeeoemee"er Deieoer peJeUtve keâece kesâues DeeefCe ns heeshe DeeheuÙee peerJeveeÛee DeeoMe& Demee lÙeebveer ceveeheemetve efJeÕeeme "sJeuee Je peieeÛÙee keâeveekeâesheNÙeele Deeblej-OeceeaÙe mebJeeoeuee Ûeeuevee osCÙeemee"er heesheÛÙee efMekeâJeCegkeâerÛes cee@efvme. Hesâefuekeäme ¢eebveer ceveeheemetve DevegmejCe kesâues.
 1999 ceOÙes heeshe efÉleerÙe pee@ve hee@ue ¢eebveer Deeblej-OeceeaÙe mebJeeoemee"er hee@efvšefHeâkeâue keâewefvmeueÛes Deb[j-mes›esâšjer cnCetve cee@efvme. Hesâefuekeäme ceÛÙee[es ¢eebÛeer efveÙegkeäleer kesâueer. Jn@efškeâveceOÙes keâece keâjerle Demeleevee lÙeebveer hee@efvšefHeâkeâue FefvmššŸetš jsefpevee cegb[er (peer FefvmššŸetš «esieesefjÙeve ÙegefveJnefme&šerMeer mebyebefOele Deens), hee@efvšefHeâkeâue FefvmššŸetš Dee@Heâ o meeÙevmesme Dee@Heâ SpÙegkesâMeve ‘Dee@keäPeerefueÙece’ DeeefCe efceMeve osMeebmee"er Ùeepekeâ Je ›elemLe ¢eebvee ØeefMe#eCe osCeeNÙee hee@efvšefHeâkeâue Deye&ve ÙegefveJnefme&šerceOÙes efJnefpešeRie ØeesHesâmej cnCetve Deeheues %eeveoeveeÛes keâeÙe& kesâues.
 cee@efvme. Hesâefuekeäme ceÛÙee[es ¢eebvee ceje"er, efnboer, Fb«epeer, FšeefueÙeve, øeWâÛe DeeefCe mhe@efveMe Yee<ee DeJeiele Deensle. ceje"eryejesyej Fb«epeer, FšeefueÙeve DeeefCe øeWâÛe les DemKeefueleheCes yeesueleele. efJeefJeOe Yee<eebJej ØeYeglJe DemeuÙeecegUs lÙeebvee efJeMes<ele: Deeblej-OeceeaÙe mebJeeoeÛÙee #es$eele Deveskeâ osMeebceOÙes Deeblejje°^erÙe ÛeÛee&me$es, heefj<eoe osCÙeemee"er, ØecegKe Yee<eCes keâjCÙeemee"er DeeefCe OeceeËJejerue ØecegKe ÛeÛee&me$eebmee"er melele Deecebef$ele kesâues iesues Deens. Deeblej-OeceeaÙe mebJeeo DeeefCe ef¡e§eve efLeDeesuee@peerJejerue lÙeebÛes uesKe Deveskeâ efLeDeesuee@efpekeâue Je efHeâueesmee@Heâerkeâue ceeefmekeâebceOÙes efJeefJeOe Yee<eebceOÙes Øeefmeæ Peeues Deensle. Flej OeceeËMeer mebJeeo meeOeCÙeemee"er DemeuesuÙee Jn@efškeâveÛÙee ‘Øees ef[Ùeeueesiees’’ ¢ee ceeefmekeâeÛes les mebheeokeâner nesles. lÙeebÛeer hegmlekesâ lÙeebÛÙee yegæerceòesÛeer DeesUKe keâ¤ve osleele, pÙeeÛee Jeehej Deveskeâ efJeÅeeLeea ÙegefveJnefme&šerpe DeeefCe mesefcevejerpeceOÙes lÙeebÛÙee mebMeesOeve keâeÙee&mee"er keâjleele. ‘‘%eevesÕejer-cegkeäleerÛee ceeie&’’ (Dnyaneshwari – the path to Liberation) ns lÙeebÛÙee [e@keäšjsš mebMeesOeveeÛee meceeJesMe Demeuesues hegmlekeâ, meesceÙÙee heefyuekesâMevme, Fbef[Ùeeves ØekeâeefMele kesâues Deens. lÙeeÛes DeeCeKeer Skeâ hegmlekeâ ‘‘peefveËie šgiesoj’’ (Journeying Together) ns Fb«epeer, øeWâÛe DeeefCe FšeefueÙeve Yee<eebceOÙes ØekeâeefMele Peeues Deens Je efJeefJeOe OeceeËÛeer mece=ælee mecepetve IesCÙeemee"er Skeâ DeeoMe& mebmeeOeve meece«eer cnCetve ¢ee hegmlekeâeÛee GheÙeesie nesle Deens. lÙeebveer efÉleerÙe Jn@efškeâve heefj<eosÛÙee omleSsJepeebhewkeâer Skeâ omleSsJepe ‘‘uÙegcesve pesvmeerÙegce’’ (LG) ¢eeÛee ‘‘ceebieuÙeeÛes ceensjIej’’ ¢ee Meer<e&keâeKeeueer ceje"erceOÙes DevegJeeo kesâuee Demetve ¢ee omleSsJepeeÛÙee ØelÙeskeâ heefjÛÚsoeJej Lees[keäÙeele kesâuesueer efšhheCeer meJeeËÛÙee keâewlegkeâeÛee efJe<eÙe "jueer Deens.
 cee@efvme. Hesâefuekeäme ns lÙeebÛÙee keâ"esj heefjßeceemee"er DeesUKeues peeleele DeeefCe keâ"esj heefjßece ns Glke=â°lesÛes efmØebieyees[& Deens. ns efmeæ Peeues pesJne cee@efvme. Hesâefuekeäme ceÛÙee[es ¢eebvee 16 peevesJeejer 2008 jespeer veeefMekeâ Oece&ØeebleeÛes efyeMehe (‘‘DeeÛe&efyeMehe’’ ¢ee JewÙeefkeälekeâ šeÙešuemen) cnCetve Ieesef<ele keâjCÙeele Deeues (DeeÛe&efyeMehe Hesâefuekeäme ¢eebveer Skeâoe ceuee JewÙeefkeäleefjlÙee meebefieleues nesles, les ceuee ÙesLes Dee"Jeles : lÙeebvee ‘‘DeeÛe&efyeMehe’’ ner GheeOeer osCÙeele Deeueer, keâejCe heeshe meesUeJes yesvesef[keäš ¢eebveer DeeÛe&efyeMeheebvee JewÙeefkeälekeâefjlÙee meebefieleues nesles keâer Jn@efškeâveceOÙes keâeÙecemJe¤heer mesJesmee"er lÙeebvee yeesueeJeCÙeele Deeues nesles).
 8 ceeÛe& 2008 jespeer cee@efvme.Hesâefuekeäme ¢eebvee veeefMekeâÛes efyeMehe cnCetve oer#ee osCÙeele Deeueer. lÙeebÛÙee ¢ee keâeB[ies›esâMeveJesUer JemeF&, cegbyeF& DeeefCe veeefMekeâ Oece&Øeebleeleerue Deveskeâ Oece&ieg¤, Oece&Yeefieveer, ef¡emleer yeebOeJe, Flej OeceeaÙe yeebOeJe GheefmLele nesles. cee@efvme Hesâefuekeäme ¢eebÛÙee kegâšgbefyeÙeebmeceJesle lÙeebÛes Je[erue ef¡emleJeemeer DeBLeveer ceÛÙee[es (pÙeebÛes JeÙeeÛÙee 92JÙee Je<eea efveOeve Peeues) nsner GheefmLele nesles. lÙeebvee DeeheuÙee cegueeÛee veeefMekeâÛes efyeMehe cnCetve DeefYe<eskeâ heenCÙeeÛes YeeiÙe ueeYeues. oesve Je<ex veeefMekeâ Oece&ØeebleeÛeer lelhejlesves mesJee kesâuÙeeveblej DeeÛe&efyeMehe ([e@.) Hesâefuekeäme ceÛÙee[es ¢eebvee JemeF& Oece&ØeebleeÛes efyeMehe cnCetve vesceCÙeele Deeues. 19 ef[meWyej 2009 jespeer DeefOeke=âleefjlÙee lÙeebveer JemeF& Oece&ØeebleeÛes efyeMehe cnCetve DeeheuÙee neleele meg$es Iesleueer.
 JemeF& Oece&Øeeble keâefšyeæ Oece&ieg¤, efJeÕeemet ›elemLe DeeefCe efve‰eJeble ßeæeJeeve ¢eebveer Yejuesuee Deens. ßeæe DeeefCe mebmke=âleerceOÙes KeesueJej ®leuesuÙee meJe&meceeJesMekeâ JemeF& Oece&Øeebleeuee DeeÛe&efyeMehe Hesâefuekeäme ¢eebÛÙeemeejKes ØesjCee osCeejs DeeefCe leUceUerves OÙesÙe yeeUieCeejs ceW{heeU ueeYeues ¢eeÛee Deevebo Deens. DeeÛe&efyeMehe Hesâefuekeäme ns lÙeebÛÙee "eceheCee, efJeÛeejebÛeer mhe°lee DeeefCe ke=âleermee"er DeesUKeues peeleele. Deeblej-OeceeaÙe mebJeeoeÛÙee #es$eele keâeÙe& keâjerle Demeleevee lÙeebveer Flej Oeeefce&keâ hejbhejebMeer Ûeebieues mebyebOe efvecee&Ce kesâues Deensle. ef¡emleer OeceeËlejeyeöue efnbot ueeskeâebMeer mebJeeo meeOetve lÙeebvee ef¡emlemeYesÛÙee efMekeâJeCegkeâerÛes mhe°erkeâjCe osCÙeeceOÙes lÙeebÛee ceesueeÛee Jeeše Deens. DeeÛe&efyeMe<ehe Hesâefuekeäme ¢eebveer ÛeÛe&ves peyejomleerves keâesCeeÛes OeceeËlej kesâues Deens, ns melele veekeâejues Deens DeeefCe ÛeÛe&ÛÙee ¢ee YetefcekesâÛes peesjoej meceLe&ve kesâues Deens keâer ÛeÛe& keâOeerner yeUpeyejerves kesâuesuÙee OeceeËlejeJej efJeÕeeme "sJele veener. 2000 meeueer Jn@efškeâveceOÙes PeeuesuÙee Skeâe meYesceOÙes DeeÛe&efyeMehe Hesâefuekeäme ¢eebveer YeejleeÛes lelkeâeueerve hebleØeOeeve Dešueefyenejer JeepehesÙeer ¢eebvee ÛeÛe&ves yeUpeyejerves kegâCeeÛes OeceeËlej kesâues Deens DeMeer SKeeoer efJeefMe° Iešvee efmeæ keâjCÙeeÛes DeeJneve kesâues nesles.
 DeeÛe&efyeMehe Hesâefuekeäme ceÛÙee[es ¢eebveer pÙee efoJemeeheemetve JemeF& Oece&ØeebleeÛÙee ceW{heeUeÛeer peyeeyeoejer mJeerkeâejueer Deens, lÙee efoJemeeheemetve lÙeebveer JemeF& Oece&ØeebleeÛÙee peerJeveeÛÙee meJe& #ees$eeble JemeF& Oece&Øeebleeuee yeUkeâš keâjCÙeemee"er mJele:uee efpeJeehee[ Peesketâve efoues Deens. lÙeebveer DeeheuÙee meYeebÛÙee ceeOÙeceeletve, JeejbJeej Oece&«eeceebvee efouesuÙee YesšeRceOetve DeeefCe mJele: efouesuÙee ØeJeÛeve Je uesKeer DeeosMeeÉejs Oece&ØeebleeceOeerue meJe& ueeskeâebheÙeËle heesnÛeCÙeeÛee hetCe&heCes ØeÙelve kesâuee Deens. Oece&ØeebleeÛÙee ‘‘megJeelee&’’ DeeefCe ‘‘Meebefleotle’’ ¢ee ceeefmekeâebceOetve Øeefmeæ Peeuesueer lÙeebÛeer DeefOeke=sâ ÛeebieueerÛe ueeskeâefØeÙe Deensle DeeefCe ¢ee mebosMeecegUs ueeskeâebvee lÙeebÛes DeeOÙeeeflcekeâ peerJeve Ie[efJeCÙeemee"er ceole Peeueer Deens. GÛÛe efMeef#ele, lejerner DeefleMeÙe veceü DeeefCe meeOes ner DeeÛe&efyeMehe Hesâefuekeäme ¢eebÛeer DeesUKe Deens. lÙeebÛÙee yegæer keâewMeuÙe DeeefCe DeYÙeemehetCe& vesle=$eeves DeeÛe&efyeMeheebveer Oece&ØeebleeceOÙes Deveskeâebvee ueeYeuesuÙee F&Õejer osCeiÙeebÛee ÛeÛe& DeeefCe meceepeeÛÙee Jee{ermee"er ØeYeeJeerheCes Jeehej keâjCÙeemee"er ceeie&oMe&ve kesâues Deens.
 ÙeMe ns Skeâe je$eerle Øeehle nesle veener; lej ÙeMe ns ØelÙeskeâ efoJemeeÛeer cesnvele, efÛekeâešer, efMekeâCes DeeefCe lÙeeieeceOetve Øeehle nesle Demeles. meJeeËle cenòJeeÛes cnCepes ÙeMe ns DeeheCe pes keâece keâjerle Demelees lÙeeyeöueÛeer Deeheueer DeeJe[, yeebefOeuekeâer DeeefCe Øesce keâmes Deens ¢eebJej DeJeuebyetve Demeles. DeeÛe&efyeMehe Hesâefuekeäme ¢eebveer lÙeebÛÙeeJej meesheefJeuesueer peyeeyeoejer DeeJe[erves heej hee[ueer Deens DeeefCe DeeheuÙee keâeceeceOÙes lÙeebveer melele efpeJneàÙeeves ue#e efoues Deens DeeefCe meceesj Demeuesues OÙesÙe efmeæerme vesCÙeemee"er keâmeesMeerves ØeÙelve kesâues Deensle. keâ"esj heefjßece, ØeeLe&vee DeeefCe efÛebleveele mJele:uee Peesketâve osTve les ÙeMeeÛeer heeÙejer Ûe{ues Deensle. meble heeshe lesefJemeeJes pee@ve ¢eebveer cnšues Deens keâer, ‘‘ØelÙeskeâ iees°erÛes jnmÙe ns hejcesÕejeves DeeheCeeuee Jeentve vesCÙeeceOÙes DeeefCe DeeheCe hejcesÕejeuee FlejebheÙeËle heesnesÛeefJeCÙeeceOÙes Deens.’’ DeeÛe&efyeMehe Hesâefuekeäme ¢eebveer DeeheuÙee peerJeveeceOÙes ns jnmÙe peieCÙeeÛee ØeÙelve kesâuee Deens. lÙeeÛes ØeeLe&veeceÙe DeeefCe efJeÕeemehetCe& peerJeve lÙeebÛÙee ke=âleerletve efometve Ùesles, keâejCe lÙeebveer Flej ueeskeâebheÙeËle heesnÛeCÙeeÛee DeeefCe lÙeebvee YesšuesuÙee meJe& ueeskeâebvee ØeYet ef¡emleeÛes Øesce osCÙeeÛee ØeÙelve kesâuesuee Deens. DeeÛe&efyeMehe Hesâefuekeäme ¢eebÛÙee ueeskeâkeâuÙeeCeemee"er keâece keâjCÙeeÛÙee #ecelescegUs lÙeebvee ÛeÛe&ceOÙes lÙeebÛeer peyeeyeoejer DeefOekeâ heefjßecehetJe&keâ heej hee[CÙeemee"er lÙeebÛÙeeJej DeefOekeâ keâeÙe&YeejeÛÙee peyeeyeoeNÙee meesheefJeCÙeele DeeuÙee. 2013ceOÙes Hesâ[jsMeve Dee@Heâ SefMeÙeve efyeMehme keâe@vHeâjvmesme (FABC) ÛÙee Dee@efHeâme Dee@Heâ SkeäÙegcesefvekeâue DeB[ FbšjefjefueefpeÙeme DeHesâDeme& (DEIA) Ûes DeOÙe#e cnCetve meueie oesve šce&mee"er lÙeebÛeer efveJe[ keâjCÙeele Deeueer. ef[meWyej 2014 ceOÙes DeeÛe&efyeMehe Hesâefuekeäme ceÛÙee[es ¢eebÛeer Jesmšve& efjpeve efyeMehme keâewefvmeue (WRBC) Ûes DeOÙe#e cnCetve meueie oesve JesUe efveJe[ Peeueer.
 2015 ceOÙes KAICIID mebÛeeuekeâ ceb[Ueves lÙeebvee KAICIID ÛÙee meuueeieej ceb[UeÛes meomÙe cnCetve veeceefveoxefMele kesâues. ner mebmLee efJnSVee, Dee@efmš^ÙeeefmLele Skeâ Deeblejje°^erÙe DeeefCe DeeblejMeemekeâerÙe mebmLee Deens (KAICIID keWâõ meewoer DejsefyeÙee, Dee@efmš^Ùee Øepeemeòeekeâ DeeefCe mhesveÛes jepÙe ¢eebveer ØemLeeefhele kesâueer Deens Je Jn@efškeâve ¢ee mebmLesmee"er efvejer#ekeâ cnCetve keâece heeneles. KAICIID ueeskeâebceOeerue mebIe<e& šeUCÙeemee"er, lÙeebÛÙee ØeMveebÛes efvejekeâjCe keâjCÙeemee"er, ueeskeâebceOÙes mecepetleoejheCee Je menkeâeÙe& Jee{efJeCÙeemee"er peeieeflekeâ mlejeJej OeceeËceOeerue mebJeeoeuee Øeeslmeenve osles). 2016 ceOÙes o hee@efvšefHeâkeâue keâewefvmeue hee@j ØeceesšeRie ef¡e§eve Ùegefvešer (PCPCU, SkeäÙegcesefvePeceÛee ØeÛeej keâjCÙeemee"er Demeuesues heesheÛes keâeÙee&ueÙe) ves DeeÛe&efyeMehe Hesâefuekeäme ceÛÙee[es ¢eebvee Fbšjve@Meveue DeBefiuekeâve jesceve ke@âLeefuekeâ keâefceMeve Heâe@j Ùegefvešer DeB[ efceMeve (IARCCUM) Ûes meomÙe cnCetve veeceebefkeâle kesâues.
 16 peevesJeejer 2016 jespeer ÙegjesefheÙeve Deke@â[ceer Dee@he meeÙevmesme DeB[ Deeš&dme (meeuePeyeie&, Dee@efmš^ÙeeefmLele) ÛÙee mebÛeeuekeâ ceb[Ueves DeeÛe&efyeMehe Hesâefuekeäme ceÛÙee[es ¢eebvee ÙegjesefheÙeve Deke@â[ceerÛes meomÙe cnCetve veeceebefkeâle kesâues. ner Deke@â[ceer 1800 meomÙeebÛeer yeveuesueer Skeâ Deeblejje°^erÙe DeeefCe DeeblejefJeÅeeMeeKeerÙe mebmLee Deens,pÙeeceOÙes ceeveJelee, JewÅekeâerÙe, keâuee, vewmeefie&keâ efJe%eeve, meeceeefpekeâ efJe%eeve/DeLe&MeeŒe, leebef$ekeâ/heÙee&JejCe efJe%eeve DeeefCe peeieeflekeâ Oece& ¢ee #es$eebleerue Deeblejje°^erÙe mlejeJejerue ceevÙeleeØeehle efJeodJeeve Je lep%eebÛee meceeJesMe Deens. DeeÛe&efyeMehe Hesâefuekeäme ceÛÙee[es ns HesâyeÇgJeejer 2020heemetve ke@âLeefuekeâ efyeMehme keâe@vHeâjvme Dee@Heâ Fbef[Ùee (CBCI) ÛÙee Deeblej-OeceeaÙe mebJeeo keâeÙee&ueÙe DeeefCe [smkeâ Heâe@j SkeäÙegefceefvePeceÛes DeOÙe#e Je keâe@vHeâjvme Dee@Heâ ke@âLeefuekeâ efyeMehme Dee@Heâ Fbef[Ùee (CBCI) ÛÙee keâefceMeve Dee@Heâ SkeäÙegefceefvePeceÛes DeOÙe#e Deensle. HesâyeÇgJeejer 2020ceOÙes ke@âLeefuekeâ efyeMehme keâe@vHeâjvme Dee@Heâ Fbef[Ùee (CBCI) ÛÙee 34JÙee efhuevejer DemeWyueerceOÙes DeeÛe&efyeMehe Hesâefuekeäme ¢eebÛeer CBCI Ûes mes›esâšjer pevejue cnCetve efveJe[ keâjCÙeele Deeueer. lÙeebÛes heefjßece DeeefCe keâeÙe& keâjCÙeeÛeer leUceU heentve veesJnWyej 2022 ceOÙes CBCI ÛÙee 35JÙee efhuevejer DemeWyueerceOÙes DeeÛe&efyeMehe Hesâefuekeäme ¢eebÛeer CBCI Ûes mes›esâšjer pevejue cnCetve ogmeNÙee šce&mee"er hegvne efveJe[ keâjCÙeele Deeueer. 9 peguew 2020 jespeer DeeÛe&efyeMeheebÛeer Deeblej-OeceeaÙe mebJeeoemee"er DemeuesuÙee ef[ke@âmšjerÛes meomÙe cnCetve efveÙegkeäleer kesâueer Deens. DeeÛe&efyeMehe Hesâefuekeäme ceÛÙee[es ¢eebÛeer Jej veceto kesâuesuÙee efJeefJeOe mlejebJej keâeÙe& keâjCÙeeÛeer GuuesKeveerÙe keâeceefiejer ner mJe-keWâefõle efkebâJee mJe-ØekeâšerkeâjCeemee"er veener, hejbleg ner keâeceefiejer hejcesÕejeJejerue ßeæsÛÙee heeÙeele DebleYeg&le Deens; ner ef¡emleer ßeæe DeeÛe&efyeMeheebÛes mJeieeaÙe DeeF&-Je[erue ßeer. DeBLeveer Je ßeerceleer keâesmetyeeF& ceÛÙee[es ¢eebveer peesheemeueer Je lÙeebÛÙeeceOÙes Jee{Jeueer DeeefCe ÛeÛe&ves ¢ee ßeæsÛes hees<eCe kesâues.
 efØeÙe DeeÛe&efyeMehe Hesâefuekeäme, legcner legceÛÙee meceefhe&le DeeÙeg<ÙeeÛeer 75 Je<ex hetCe& keâjerle Demeleevee Deecner legcneuee legceÛÙee 75JÙee pevceefoJemeeÛÙee neefo&keâ MegYesÛÚe oslees. legceÛÙee peerJeveeleerue ne hue@šervece pÙegefyeueerÛee Øemebie mhesMeue Deens, keâejCe ne #eCeÛe mhesMeue Deens. Deecnebuee legceÛee KejesKejÛe DeefYeceeve Deens DeeefCe efJeMes<e cnCepes Skeâ Oece&ieg¤-DeeÛe&efyeMehe cnCetve DeeheCe kesâuesuÙee GuuesKeveerÙe keâeceefiejerÛee Je keâeÙee&Ûee Deecnebuee HeâejÛe cees"e DeefYeceeve Deens. Deelee legcner DeeheuÙee DeeÙeg<ÙeeÛeer 75 Je<ex hetCe& keâjerle Demeleevee, Skeâ megmebmke=âle DeeefCe DevegYeJeer DeeÛe&efyeMehe cnCetve DeefYeceeveeves GYes Deenele. ÛeÛe&ÛÙee cetuÙeebvee Ûeeuevee osCÙeemee"er Deeheuee DevegYeJe Kethe cenòJeeÛee Deens. lÙeecegUs ¢ee JeÙeelener DeeheuÙeekeâ[tve Kethe Dehes#ee Deensle DeeefCe ÛeÛe&Ûee Skeâ efJeÕeemet DeeÛe&efyeMehe meomÙe cnCetve DeeheCe ÛeÛe&ÛÙee efceMevekeâeÙee&le ceveeheemetve Ùeesieoeve Åeeue, ¢eeÛeer Deecnebuee Kee$eer Deens. øeBâkeâefueve ®PeJesuš ¢eebveer Skeâoe cnšues nesles keâer, ‘‘pesJne legcner legceÛÙee oesjerÛÙee (Rope) šeskeâeuee heesnÛelee, lesJne lÙee šeskeâeuee Skeâ iee" yeebOee DeeefCe peKe[tve jene.’’ ¢ee GkeäleerØeceeCes DeeheCe DeeheuÙee DeeÙeg<Ùeeleerue cewueeÛee oie[ iee"le Demeleevee DeeheCe efveef§eheCes DeeheuÙee DevegYeJeeÛÙee efMeoesjerÛeer Skeâ iee" yeebOeeue DeeefCe ÛeÛe&Ûee DeeOeejmlebYe yeveCÙeemee"er DeeCeKeer yejerÛe Je<ex peKe[tve jeneue. legcner Deecneb meJeeËmee"er vesnceerÛe Skeâ ØesjCeemLeeve jeneue, keâejCe Skeâ DeeoMe& cnCetve legcner DeeceÛÙeehewkeâer Deveskeâebvee Heâeoj nesCÙeeÛÙee ceeiee&Jej Øesefjle DeeefCe ceeie&oMe&ve kesâues Deens. hejcesÕejeÛÙee ieewjJeemee"er keâeÙe& keâjerle jenCÙeemee"er DeeheCeeme ceveeÛes DeeefCe MejerjeÛes Gòece DeejesiÙe ueeYeeJes cnCetve Deecner DeeheuÙeemee"er ØeeLe&vee keâjlees Je DeeheCeeme DeeheuÙee 75JÙee pevceefoJemeeÛÙee neefo&keâ MegYesÛÚe oslees.