– Øee. mšerHeâve DeeÙe. hejsje
efo. 18 ef[meWyej 1952 jespeer veJeer efouueer ÙesLes meble Lee@ceme ÙeebÛÙee Yeejleeleerue Deeieceve Je<ee&Ûee SkeâesefCemeeJee Meleeyoer ceneslmeJe mebheVe Peeuee. lÙee Øemebieer YeejleeÛes heefnues je°^heleer [e@. jepeWõØemeeo cnCeeues, ‘‘ÙegjesheÛÙee Deveskeâ osMeeble pesJne ef¡emleer Oecee&Ûee Øemeej Peeuee veJnlee, lesJneheemetve Yeejleele ef¡emleer Oece& ¤{ Peeuee neslee, ÙeeÛes Yeeve "sJee. cnCetve pes YeejleerÙe Lee@cemeuee Deeheuee DeeOÙeeeflcekeâ DeefOeefhelee ceeveleele lÙeebÛee Fefleneme Ùegjesheeleerue ef¡emleer ueeskeâebÛÙee Feflenemeehes#ee DeefOekeâ hegjeleve Demetve lÙeebÛeer hetJe&heejbheefjkeâlee DeefOekeâ ieewjJeMeeueer Deens, ÙeeÛee Deecneb YeejleerÙeebvee DeefYeceeve Jeešlees.’’
[e@. jepeWõØemeeomeejKÙee cenveerÙe Je peyeeyeoej JÙekeäleerves DeefOekeâejJeeCeerves kesâuesues Jejerue efJeOeeve Yeejleeleerue ef¡emleer Oecee&ÛÙee ØeeÛeervelesÛeer efveefJe&Jeeo mee#e osCeejs Deens. ef¡emleer Oece& Ùegjesheeletve meesUeJÙee Melekeâele Yeejleele DeeuesuÙee heesleg&ieerpe efceMeveNÙeebveer ØeLece DeeCeuee Demee iewjmecepe keâener Feflenemekeâej hemejefJeleele. ØelÙe#eele FmeJeer meveeÛÙee heefnuÙee MelekeâeÛÙee GòejeOee&le ef¡emleer Oece& Yeejleele cees"Ÿee ØeceeCeele hemejuesuee neslee.
ÙesMetÛÙee hegve®lLeeveeveblej heVeemeeJÙee efoJeMeer heefJe$e Deelcee efMe<ÙeebJej Deiveer¤heer efpeYeebceOÙes DeJelejuee (Øes.ke=â. 2:1-11). lÙeeveblej les efMe<Ùe efvejefvejeàÙee osMeele peeTve ef¡emleeÛeer megJeelee& hemejJet ueeieues. lÙeebÛÙeehewkeâer meble Lee@ceme Yeejleele ÙesTve Gòej Je oef#eCe Yeejleele npeejes ueeskeâebvee ef¡emleeÛÙee veeJes yeeefhlepcee osTve MesJešer les cewueehetj ÙesLes jkeälemee#eer Peeues Demee heejbheefjkeâ keâLeve kesâuee iesuesuee Fefleneme Deens.
Lee@ceme ns veeJe ÙesMetÛeer ceele=Yee<ee DemeuesuÙee DejsceeF&keâ Ùee Yee<esleerue ‘Leescee’ Ùee MeyoeJe¤ve Deeuesues Demetve lÙeeÛee DeLe& ‘pegUe’ Demee Deens. «eerkeâ Yee<esle lÙeeÛe Meyoeuee ‘efoogceme’ cnCeleele. meceue#eer cnšuÙee peeCeeNÙee ceòeÙe, ceeke&â Je uetkeâ ÙeebÛÙee MegYeJele&ceeveele meble Lee@cemeÛÙee veeJeeÛee GuuesKe Heâkeäle SkesâkeâoeÛe Deeuesuee Deens. leesner yeeje Øesef<eleebÛÙee veeJeeÛÙee ÙeeoerhegjleeÛe. meble Ùeesneveveer cee$e lÙeebÛÙee MegYeJele&ceeveele Lee@cemeÛÙee ÙesMetyejesyejÛÙee keâeÙee&Jej yejeÛe ØekeâeMePeesle šeketâve lÙeebÛee mJeYeeJe, JÙeJemeeÙe, lÙeebÛeer ßeæe, lÙeebÛee mhe°JekeälesheCee Je efveYeea[heCee DeMee Deveskeâ iegCeebÛeer DeesUKe keâ¤ve efoueer Deens.
ÙesMetves hegve®eflLele PeeuÙeeJej DeeheuÙee efMe<Ùeebvee Deveskeâ JesUe oMe&ves efoueer. lÙeeleerue Skeâ oMe&ve ceemes OejeÙeuee iesuesuÙee efMe<Ùeebvee efoues nesles. je$eYej ØeÙelve keâ¤ve Skeâner ceemee neleer ve ueeieuÙeeves LekeâuÙee-YeeieuesuÙee efMe<Ùeebvee ÙesMetves ceÛeJÙeeÛÙee GpeJeerkeâ[s peeUs šekeâCÙeeme meebefieleues. lÙeebveer lemes keâjleeÛe lÙeebÛes peeUs HeâešsheÙeËle ceeMeebveer Ye¤ve Deeues. Ùee Iešvesleerue ceÛÚerceejer keâjCeeNÙeebceOÙes heeršj, veeLeeveeSue, pescme Je pee@ve ÙeebÛÙeeyejesyej Lee@cemener nesles (Ùeesneve 21:2). ÙeeJe¤ve Lee@ceme ns JÙeJemeeÙeeves ceÛÚerceej nesles, ns mhe° nesles. efMeJeeÙe les peJeUheemeÛÙee Yeeieele jenCeejs cnCepes ieeefueueerkeâj efnyeÇt Yeeef<ekeâ pÙet nesles, Demes cnCelee ÙesF&ue.
Lee@cemeÛes ÙesMetJej efkeâleer Øesce nesles DeeefCe les ØeYetkeâefjlee cejeÙeueener keâmes leÙeej nesles, ner iees° heg{erue Iešvesletve Ùeesneveveer DeeheuÙee MegYeJele&ceeveele mhe° kesâueer Deens. ÙesMetÛee efce$e ueePejme Kethe Deepeejer DemeuÙeeÛee ÙesMetuee efvejeshe Deeuee ‘ne Deepeej cejCeemee"er veJns; lej hejcesÕejeÛÙee ieewjJeemee"er cnCepes lÙee Ùeesies hejcesÕejeÛÙee heg$eeÛee ieewjJe JneJee, cnCetve Deens’ Demes ÙesMetves cnšues. lÙeeJesUer ÙengefoÙeele ÙesMetÛÙee efJejesOeer JeeleeJejCe efvecee&Ce Peeues nesles. lÙeeÛÙee peerJeeuee Oeeskeâe neslee. cee$e ueePejmeÛÙee ce=lÙetÛeer yeeleceer mecepeuÙeeJej ÙesMetves ÙengefoÙeele peeCÙeeÛee yesle kesâuee. mebYeeJÙe mebkeâšeheemetve ÙesMetÛes j#eCe JneJes cnCetve efMe<Ùeebveer lÙeeuee lesLes peeCÙeeheemetve hejeJe=òe keâjCÙeeÛee ØeÙelve kesâuee. DeMeeJesUer Lee@ceme DeeheuÙee menkeâeNÙeebvee cnCeeues, ‘‘Ûeuee, DeeheCener lÙeeÛÙeeyejesyej cejeÙeuee peeT Ùee’’ (Ùeesneve 11:16).
ogo&cÙe ßeæe DeeefCe hejekeâesšerÛes Øesce DemeuÙeeefMeJeeÙe kegâCeerner kegâCeemee"er Deeheuee ØeeCe Dehe&Ce keâjeÙeuee leÙeej vemelees, ÙesMetvesÛe cnšues Deens : ‘‘DeeheuÙee efce$eekeâefjlee Deeheuee ØeeCe ÅeeJee, Ùeehes#ee keâesCeeÛeer Øeerleer cees"er veener’’ (Ùeesneve 15:13). DeeheuÙee OevÙeeyejesyej cejCe helkeâjCÙeeÛeer Lee@cemeÛeer leÙeejer nesleer.
MesJešÛÙee Yeespeveeveblej ÙesMetves efMe<Ùeebvee ØeJeÛeve osleevee cnšues, ‘‘ceer legceÛÙeemee"er peeiee leÙeej keâjCÙeemee"er peele Deens… ceer efpeLes peele Deens, lÙeeÛee ceeie& legcnebuee "eTkeâ Deens’’ lÙeeJej Lee@cemeves menpeheCes efJeÛeejues, ‘‘ØeYetpeer, DeeheCe kegâ"s peeCeej les Deecnebme "eTkeâ veener, lej ceie ceeie& keâmee "eTkeâ DemeCeej?’’ lesJne ÙesMetves cnšues, ‘‘ceeie&, melÙe Je peerJeve ceerÛe Deens’’ (Ùeesneve 14:6). DeMee Øekeâejs ‘‘ceerÛe ceeie&, melÙe Je peerJeve Deens’’, ns ØeYet ÙesMetÛes ceneJeekeäÙe meble Lee@cemeves ef¡emleeMeer meeOeuesuÙee megmebJeeoeletve DeeheCeebme SskeâeÙeuee efceUles.
‘mebMeÙe IesCeeje’ cnCetve meble Lee@ceme peieYej DeesUKeuee peelees. Fb«epeer meeefnlÙeele keâesCeerner JÙekeäleer ogmeNÙeeJej YejJemee "sJeCÙeeme veekeâejles lÙee JÙekeäleeruee 'Doubting Thomas' cnCeleele. ØelÙeskeâ iees° meejemeej efJeÛeej keâ¤ve, Deveskeâ yeepetbveer he[leeUtve Je Kee$eer keâ¤veÛe ceevÙe keâjeÙeÛeer Demee meble Lee@ceme ‘yegefæJeeoer ßeæeJeble’ neslee. DeMee lÙee Lee@cemeÛÙee iewjnpesjerle hegve®eflLele ef¡emleeves efMe<Ùeebvee oMe&ve efoues. Flej efMe<Ùeebveer lÙeeuee veblej cnšues, ‘‘Deecner ØeYetuee heeefnues.’’ lÙeeJej Lee@ceme DeeheuÙee mJeYeeJeevegmeej cnCeeues, ‘‘lÙeeÛÙee neleeJejerue peKecesle yeesš IeeleuÙeeJeeÛetve Je lÙeeÛÙee kegâMeerle ceePee nele IeeleuÙeeJeeÛetve ceer efJeÕeeme "sJeCeej veener’’ (Ùeesneve 20:25).
Lee@cemeÛÙee lÙee Øeefleef›eâÙesle ueneve cegueebÛeer efvejeiemelee nesleer. lÙee efvejeiemelescegUsÛe ØeYetuee ve heenelee lÙeeJej ßeæe "sJeCeeNÙee YeeefJekeâebvee ØeYetves ‘OevÙe’ cnšues Deens. keâejCe ogmeNÙee oMe&veeJesUer ØeYetves Lee@cemeuee cnšues, ‘‘let ceuee heeefnues cnCetve efJeÕeeme Oeefjueeme; heCe heeefnuÙeeJeeÛetve efJeÕeeme OejCeejs les OevÙe’’ (Ùeesneve 20:29). DeMee Øekeâejs Lee@cemeÛÙee DeefJeÕeemeeletve ef¡emleer YeeefJekeâebmee"er Heâej cees"s melÙe ØeYetves Øekeâš kesâues Deens.
ogmeNÙee oMe&veeJesUer ØeYetves Lee@cemeuee peJeU yeesueeJetve Deeheues nele Je ketâme oeKeefJeueer lÙeeJesUÛÙee Lee@cemeÛÙee DeJemLesÛes JeCe&ve keâjleevee DeeÛe&efyeMehe ([e@.) Hesâefuekeäme cnCeleele, ‘‘JeemleefJekeâ ßeæe ner hejcesÕejeJej mebhetCe&heCes YejJemee "sJetve, efJeÕeeme "sJetve Je lÙeeÛÙeeJej efYemle "sJetve lÙeeÛÙee yeengle ceejuesueer G[er Deens, ÙeeÛeer peeCeerJe PeeuÙeeJej meble Lee@ceme ØeebpeUheCes Deeheueer Dehee$elee ceevÙe keâ¤ve veceüheCes cnCeleele, ‘‘ceePÙee mJeeceer, ceePÙee osJee.’’ yegæer Je ßeæe ceeCemeeuee hejcesÕejeÛee Keje Yekeäle yeveefJeleele. meble Lee@ceme Feflenemeele ‘Kejer ßeæe efMekeâefJeCeeje’ cnCetve Depejecej JneÙeuee heeefnpes neslee. ogozJeeves peeieeflekeâ Je ceeveJeer Âef°keâesveÛe Keje Demes ceeveCeeNÙeebveer meble Lee@cemeuee 'Doubting Thomas' cnCetve peieeheg{s meeoj kesâues Deens’’ (meboYe& : Yeejle-Øesef<ele meble Lee@ceme Ùee hegmlekeâeuee efouesuee DeeMeerJee&ohej mebosMe).
hegve®eflLele ÙesMetuee ØelÙe#e heeefnues lees efoJeme meble Lee@cememee"er veJepeerJeveeÛee efoJeme "juee. lÙee #eCeeheemetve lÙeeÛee efJeÕeeme keâeàÙee oie[eJejerue js<esØeceeCes hekeäkeâe Peeuee. DeeheuÙee efØeÙe ieg¤uee ogKeeJeuÙeeÛeer Keble meowJe lÙeeÛÙee Deble:keâjCeele meuele nesleer. lÙeeÛesÛe ØeeÙeef§eòe mecepetve leesÛe efpeJeble DevegYeJe megJeelee& ØemeejeÉejs mebhetCe& ceeveJepeeleeruee osCÙeemee"er Lee@ceme keâ"erCe ØeJeeme keâjerle Deveskeâ ef"keâeCeer efHeâjues Je MesJešer Yeejleele ÙesTve megJeelee& Iees<eefJele ngleelcee Peeues.
meble Lee@ceme Yeejleele DeeuÙeeÛee GuuesKe yeeÙeyeueceOÙes kegâ"sÛe vemeuee lejer F.me. 180 les 230 Ùee keâeUele cesmeesheesšsefceÙeeleerue Sef[mee (škeâea) ÙesLes yeejosmeevee veeJeeÛÙee Skeâe JÙekeäleerves ‘De@keäšme Dee@Heâ Lee@ceme’ cnCepes ‘Lee@cemeÛeer ke=âlÙes’ veeJeeÛee «ebLe DejsceeF&keâ Yee<esle heCe efmeefjÙeekeâ efueheerle efueefnuee. heg{s lÙeeÛes efvejefvejeàÙee Yee<eebceOetve Yee<eeblejs DeeefCe ¤heeblejsner Peeueer. Ùee «ebLeele meble Lee@ceme Yeejleele keâmes Deeues, lÙeebveer Yeejleele ef¡emleer Oecee&Ûee Øemeej keâmee Je keâes"s kesâuee DeeefCe MesJešer YeejleeleÛe les ngleelcee keâmes Peeues ÙeeÛeer meefJemlej ceeefnleer efoueer Deens.
ÙesMet ef¡emleeÛes peerJeve Flekesâ yengDeeÙeeceer nesles, lÙeebÛeer efMekeâJeCe Flekeâer DehetJe& nesleer keâer FmeJeermeveeÛÙee ogmeNÙee eflemeNÙee Melekeâele lÙeeJej Gob[ uesKeve kesâues iesues. lÙeele ‘De@keäšme Dee@Heâ Lee@ceme’ Ùee «ebLeeÛeener meceeJesMe Deens. lÙeeleerue yeeÙeyeueceOÙes meceeJesMe vemeuesuÙee «ebLeebvee De@heesef›eâHeâue (ieghle) efkebâJee DeveefOeke=âle meeefnlÙe cnCetve DeesUKeues peeles. meoj hegmlekesâ DeefOeke=âle vemeueer lejer leer ØeeÛeerve Deensle Je ef¡emleer Oecee&Ûeer hetJe&heeref"keâe mecepetve IesCÙeeme GheÙegkeäle Deensle. ‘Lee@cemeÛeer ke=âlÙes’ ¢ee «ebLeeleerue Ssefleneefmekeâ Yeeie ne meble Lee@ceme Yeejleele ÙesTve ef¡emleeÛeer megJeelee& Iees<eJetve ngleelcee Peeues ns melÙe DeOeesjsefKele keâjCeeje Deens.
YeejleerÙe ef¡emleer ßeæeJebleebvee meble Lee@cemeÛee jemle DeefYeceeve Jeešlees. efmejerÙeve ef¡emleer, ceejLeescee ef¡emleer, ke@âLeefuekeâ ÛeÛe&ceOeerue efmejesceueyeej Je efmejes ceuebkeâje ef¡emleer cees"Ÿee DeefYeceeveeves mJele:uee ‘meble Lee@cemeÛeer DehelÙes’ mecepeleele. kesâjUceOeerue keâes[gbieeuetj, heeueeÙetj, keâesóekeâeJet (hee¤j), keâeskeäkeâecebieuece, efvejevece, efkeäJeuee@ve (keâesuece) DeeefCe efveueekeâue THe&â ÚeÙeue Ùee meele ef"keâeCeer meble Lee@cemeveer GYeejuesues meele ef¡emleheefjJeej (ef¡emleceb[àÙee) Je lÙeeef"keâeCeer Deepener GYeer Demeuesueer ef¡emlecebefojs, meble Lee@cemeefJe<eÙeer efueefnuesuÙee Deveskeâ heejbheefjkeâ keâLee, ueeskeâieerles DeeefCe Ssefleneefmekeâ omleSsJepe ns meble Lee@cemeÛÙee Yeejleeleerue JeemleJÙeeÛes DeeefCe newleelcÙeeÛes YejYekeäkeâce hegjeJes Deensle. Deieoer Deueerkeâ[ÛÙee keâeUele mJeleb$e YeejleeÛes heefnues hebleØeOeeve hebef[le peJeenjueeue vesn¤ DeeefCe Deebleje°^erÙe jepeveerefle%e (Diplomat) MeMeer Le¤j Ùeebveer DeeheuÙee efueKeeCeeletve meble Lee@cemeÛÙee Yeejleeleerue keâeÙee&Ûeer Je newleelcÙeeÛeer veeWo Iesleuesueer Deens.
1964 meeueer heeshe meneJes hee@ue Ùeebveer Yeejleeuee heefnueerÛe Ssefleneefmekeâ Yesš efoueer. lÙeeØemebieer Yeejle mejkeâejves meble Lee@cemeÛÙee Heâesšesmeefnle hebOeje hewMeebÛee heesmšue mšBhe Øeefmeæ kesâuee; lemesÛe 1972 meeueer meble Lee@cemeÛÙee (mce=efleefoveeÛÙee) SkeâesefCemeeJÙee Meleeyoer efveefceòeeves efoveebkeâ 3 peguew 1973 jespeer meble Lee@cemeÛÙee ›egâmeemen Jeerme hewMeeÛes heesmšeÛes eflekeâerš (mšBhe) Øeefmeæ keâ¤ve meble Lee@cemeÛÙee Yeejleeleerue keâeÙee&Jej efMekeäkeâeceesle&ye kesâues Deens.
meboYe& «ebLe :-
1) Mathias Rev Mundadan : History of Christianity in India.
2) Correa Rev. Francis : Samvedi Kristi Samaj (Marathi).
3) Pereira Stephen I. : Bharat Preshit Sant Thomas (Marathi).