– ßeer. S[Jeerve [eyejs, YegF&ieeJe
‘‘FlegkesâÛeer yeU ~ Debieer ÙeeJes Heâkeäle
Ke[tle jkeäle GlejeJes
GlejeJes DeeefCe osn JneJee cegiOe
Ke[tletve otOe, ŒeJeleevee…’’
– jcesMe FbieUs G$eehekeâj
pÙeeÛes jkeäle Ke[tle Gle¤ Mekeâles DeeefCe lÙee Deueewefkeâkeâ cegiOe DeJemLesle pÙeeÛÙee Ke[tuee heevne Hegâšt Mekeâlees. efMe#ekeâeÛÙee peieCÙeeuee DeeefCe DemeCÙeeuee JÙeehetve GjCeeje ne DeLe& Deens. pesJne pesJne efMe#eCeeefJe<eÙeer, efMe#ekeâebÛÙee JÙeeJemeeefÙekeâ efve‰sefJe<eÙeer, efMe#eCe #es$eeleuÙee DeeoMe& DeeefCe cetuÙeebÛÙee NnemeeefJe<eÙeer yeesueues peeles, lesJne ner ØeeLe&vee Deecneb efMe#ekeâebvee efÛebleve keâjeÙeues ueeJeles.
Skeâe leepÙee cegueeKeleerle Sueesve cemkeâ ne DeJeefueÙee ceeCetme cnCelees, ‘‘ceer Skeâ Nerualink chips yeveJeCÙeeÛee efJeÛeej keâjlees. MeeUsceOÙes efMekeâJeues peeCeejs ieefCele Je MeeŒe ¢ee efJe<eÙeeÛes cetueYetle %eeve Demeuesueer kesâmeeSJe{er efÛehme efJeÅeeLÙeeËÛÙee ceWotceOÙes yemeJeueer keâer DeeÙeg<Ùeeleueer 10-15 Je<ex MeeUsle peeTve JeeÙee IeeueJeeÙeÛeer iejpeÛe GjCeej veener. Deepe ns Lees[b efJeefÛe$e Jeešle Demeueb, lejer YeefJe<Ùeele ns efkebâJee Demeb keâener Ie[CÙeeÛeer MekeäÙelee veekeâejlee Ùesle veener. Deepe Deeheues efJeÅeeLeea pes efMe#eCe Iesle Deensle les efMe#ekeâ mebhetCe& DeeÙeg<Ùeele meeOeejCe mene JesUe Dehe[sš nesle peeF&ue. Chat GPT, A.I., jesyees efšÛeme& ÙesT Mekeâle Demeleevee YeeJeefvekeâ heeleUerJej, cetuÙeeefOeef‰le efMe#eCe hesueCÙeeÛeer cees"er peyeeyeoejer efMe#ekeâebheg{s Dee Jeemetve GYeer Deens. hetJeea veweflekeâ OeekeâeJej Jee{uesueer efhe{er Deelee OeekeâeefJevee Ie[JeeÙeÛeer peyeeyeoejer efMe#ekeâebJej Deeueer Deens.
je°^erÙe Mew#eefCekeâ OeesjCeevegmeej (NEP 2020) peerJeve keâewMeuÙe (Life skills) cegueeble ®peJeCÙeeÛeer cees"er peyeeyeoejer Deeueer Deens. lÙeele mepe&veMeerue, efÛeefkeâlmekeâ efJeÛeej, YeeJeveebÛes meceeÙeespeve, leeCeleCeeJeebÛes meceeÙeespeve, Deeheòeer JÙeJemLeeheve, mecemÙee efvejekeâjCe, heefjCeecekeâejkeâ DeefYeJÙekeäleer ner 21JÙee MelekeâeÛeer cetuÙes Deensle. lÙeemee"er Deepe ef[efpešue hue@šHeâe@ce&Éejs keâ°eÛeer veJeerve mkeâeruemesš efMekeâCÙeeÛeer leÙeejer efMe#ekeâeuee keâjeJeer ueeiele Deens. Deepe 50±Je<ex Deesueeb[uesuÙee DeeceÛÙeemeejKÙee efMe#ekeâebvee ns leb$e%eeve Kethe DeJeIe[ Jeešle Deens. heCe veJÙee keâuhevee, veJes efJeÛeej, veJes leb$e ¢eebÛes Deecnebuee Deeveboeves mJeeiele keâjeJes ueeiesue. keâejCe nsÛe veJes efJeÛeej heg{s veJÙee mebOeer efvecee&Ce keâ¤ve osCeejs Demeleele. keâesCeleener yeoue ®peJeleevee Lees[er Øeleer#ee keâjeJeer ueeieles. mJele:ÛÙee ceeuekeâerÛeer DeebyÙeeÛeer Pee[s DemeeJeerle cnCetve ceekeâ[eÛÙee šesUerves keâesÙeer hesjuÙee. Dee" efoJeme Jeeš heentvener keâeWye Hegâšsvee cnCetve keâesÙeer Gkeâ¤ve heeefnuÙee. hegvne Dee" efoJemeebveer Depetvener keâeWye keâe Hegâšuee veener cnCetve hejle yeensj keâe{tve heeefnuÙee. ¢ee ØeÙeesieele keâeWye lej otjÛe; heCe keâesÙeerÛe peUtve iesuÙee. Deecneb efMe#ekeâebvee veJÙee Øeef›eâÙesuee ®pet ÅeeJes ueeiesue, Hegâuet ÅeeJes ueeiesue, Jee{t ÅeeJes ueeiesue.
keâener efMe#ekeâ kesâJeU DeeheuÙee efJeÅeeLÙeeËhegjles ceÙee&efole vemeleele. DevegYeJeefmeæ %eeve, meeceeefpekeâ peeCeerJe Je leUceU ¢eebcegUs les DeJeIÙee meceepeeÛes efMe#ekeâ yeveleele. lÙeebÛeer SkeâÛe OeejCee Demeles keâer, "God had gifted you teacher's life, you should like to return it in a manner that will be acceptable to him." ‘‘DeeheCe pes keâener Deenesle, lees F&ÕejeÛee efceUeuesuee meeveg«een Øemeeo Deens. DeeheCe pes keâener nesT, lees DeeheCe F&Õejeuee ke=âle%eleehetJe&keâ Dehe&Ce keâjeJeÙeeÛee vewJesÅe JneÙeuee heeefnpes.’’
DeepeÛeer cegues nerÛe efMe#ekeâeÛeer Kejer ØesjCee Deens. meceesj yemeuesuÙee cegueebÛÙee [esàÙeebleueer mJehveb HegâueJeeÙeÛeer lej efMe#ekeâeves ÛewlevÙeMeerue DemeeÙeuee nJes. Keje ceeCetme Ie[JeCÙeemee"er GheÙegkeäle "jleele leer cetuÙes DeeefCe ns cetuÙeeefMe#eCe Heâkeäle ceeveJeer efMe#ekeâÛe osT Mekeâleele lÙeemee"er YeeJeefvekeâ heeleUerJej cegueebMeer pees[uesueb DemeeJeb ner iees° Jeešles eflelekeâer meesheer veener. Demee mebJeeo meelelÙeeves meeOeCeb ns DeepeÛÙee efMe#ekeâeheg{Ûeb cees"b DeeJneve Deens. keâejCe pees efJeÅeeLÙeeËMeer YeeJeefvekeâ megmebJeeo meeOesue leesÛe ¢eeheg{ÛÙee keâeUele Gòece efMe#ekeâ Demesue. ¢eeheg{s efMe#ekeâeÛes DeelceyeueÛe efMe#ekeâebmee"er efoMeeoMe&keâ "jCeej Deens. lÙeemee"er iejpe Deens, FÛÚeMekeäleerÛeer.
Deepe DeeheCeeuee efveJe[erÛeb mJeeleb$Ùe veener. cenelcee ieebOeer cnCeeues nesles, "Be the change you wish to see the world." cnCepes, ‘‘pees yeoue legcneuee Dehesef#ele Deens, lees yeoue legcner mJele:Ûe Jne.’’ Deepe efMe#ekeâeuee kesâJeU %eevemebheVe Demetve ÛeeueCeej veener. keâle&JÙeo#e, peeie=le Je DeOÙeelceeÛeer keâeme Demeuesuee efMe#ekeâÛe meceepeeuee ÙeesiÙe efoMee osT Mekesâue. lÙeemee"er DeeheuÙee efJe<eÙeeÛÙee %eeveeyejesyejÛe meoeÛeejeÛeer Je DeOÙeelceeÛeer pees[ efMe#ekeâebÛÙee Debieer DemeCes iejpesÛes Deens. Deepe veJÙee cegueebvee veJÙee efMe#ekeâeÛeer iejpe Deens. yeeueefMe#eCeeÛÙee ØeCeslÙee, leejeyeeF& cees[keâ ¢eebveer cnšues Deens keâer, ‘‘GÅeeÛee efMe#ekeâ veJeerve ceveg<Ùe Deens. lÙeeÛeer peerJeve°er efvejeUer Deens. lÙeeÛÙeele ceveg<ÙeØeeCÙeeÛee efJekeâeme keâ¤ve IesCÙeeÛeer mJeÙeble=<Cee Deens.’’ Deepe yengleebMeer heeuekeâ cegueebJej SkeâÛe cetuÙe ®peJet heenle Deens. les cetuÙe ceekeâe&Ûes Deens. lÙeecegUsÛe SketâCe peerJevecetuÙeebÛes meceepeeÛÙee uesKeer mLeeve efkeâleer? ne ØeMve veJÙee efMe#ekeâebvee melele meleeJele jenCeeje Deens.
veJÙee efMe#ekeâebvee cegueebÛeer ef›eâSšerJneršer peheeJeer ueeieCeej Deens. DeeheuÙeekeâ[s keâener efJeefMe° Mekeäleer (%eeve) Demeuesueer ceeCemeb Demeleele. Gòejskeâ[s lÙeebvee ‘peeve heeb[s’ cnCeleele. les peefceveerJe¤ve ÛeeueeÙeuee ueeieues keâer lÙeebvee Keeueer o[uesuÙee heeCÙeeÛee vescekeâe Deboepe Ùeslees. JneÙeyeÇsMeve peeCeJeleele. lÙeebveer oeKeJeuesuÙee peeiesle KeCeuesuÙee efJeefnjeruee nceKeeme heeCeer ueeieles. ¢eeheg{s DeeheCe kesâJeU yeesueCeejs efMe#ekeâ veenerle, lej ‘peeve heeb[s’ "jCeej Deenesle. DeeheuÙeeuee DeeheuÙee efJeÅeeLÙeeËceOÙes o[uesueer Mekeäleer efomeeÙeuee nJeer. JneÙeyeÇsMeve peeCeJeeÙeuee nJesle. cegueebÛeer ef›eâSefšJneršer hee@Jej peheeJeer ueeieCeej Deens. leer Jee{JeCÙeemee"er pes pes keâjlee ÙesF&ue, les keâjeJes ueeieCeej Deens. Kejs cnCepes creativity, colabration, communication DeeefCe critical thinking ner veJÙee Mew#eefCekeâ OeesjCeeÛeer Ûeleg:meg$eer Deens.
ØeMveesòejeÛÙee mejOeesheš heæleerheueerkeâ[s peeTve cegueebvee mJele:ÛÙee °erletve Jeiee&heueerkeâ[s peie heeneÙeuee efMekeâJeeÙeuee ueeieCeej Deens. cegueebvee Ûegkeâe keâjCÙeeÛesner mJeeleb$Ùe ÅeeJes ueeieCeej Deens. heeuekeâ, Meemeve, ØeMeemeve, ceeref[Ùee ne meJeeËvee GòejoeefÙelJe JneJes ueeieCeej Deens. DeeheuÙeeuee ns ue#eele "sJeeJes ueeieCeej Deens keâer, veJÙee ÙegieeÛeer ner Mew#eefCekeâ JeeoUs (yeoue) Deeheueb ue#e efJeÛeefuele keâjCÙeemee"er veenerle lej heg{ÛÙee efhe{erÛÙee YeefJe<ÙeeÛee jmlee ceeskeâUe keâjCÙeemee"er Ùesle Deensle. lÙeeÛee Deeveboeves mJeerkeâej keâjeÙeuee nJee.