– efyeMehe S[efJeve keâesueemees
(efJeÙeeveer meb[s efveefceòe)
pes ke@âLeefuekeâ Oece&ieg¤ JesieJesieàÙee Oece&«eeceebceOÙes JeemleJÙe keâ¤ve lesLeerue ueeskeâebÛee ke@âLeefuekeâ efMekeâJeCeervegmeej kesâuesuÙee ØeyeesOeveeÉejs, mee›eâeceWleeÉejs Je veevee ØekeâejÛÙee mesJeeYeeJeer mebmLeebÉejs Je mebIešveebÉejs lesLeerue ueeskeâebÛes menkeâeÙe& IesTve ueeskeâebÛee meJeeËieerCe efJekeâeme keâjCÙeemee"er Deeheues Ùeesieoeve osleele lÙeebvee DeeheCe ‘heeUkeâerÙe Oece&ieg¤’ Demes mebyeesefOelees.
1786 meeueer øeâevmeceOÙes pevceuesuÙee pee@ve efJeÙeeveer veeJeeÛÙee Oece&ieg¤veer DeeheuÙee mebleleguÙe peerJeveeÛee DeeoMe& ueeskeâebheg{s "sJetve Deefve° DeeefCe Deveweflekeâ iees°eRveer yeoyeouesuÙee Deeme& veeJeeÛÙee Oece&«eeceeÛee mebhetCe& keâeÙeeheeueš kesâuee. lÙeebveer kesâuesuÙee ¢ee yengÛeefÛe&le DeeefCe ves$eoerhekeâ keâeceecegUs ÛeÛe&ves lÙeebvee ‘heeUkeâerÙe Oece&ieg¤bÛee DeeoMe&’ cnCetve mevceeefvele kesâues. lÙeecegUsÛe DeeheuÙee Oece&«eeceeble keâeÙe&jle DemeuesuÙee Oece&ieg¤bÛee melkeâej keâjCÙeemee"er Je Keeme ØeeLe&vee keâjCÙeemee"er vesceuesuÙee efoJemeeuee ‘efJeÙeeveer jefJeJeej’ cnCetve mebyeesefOeues peeles.
meble pee@ve efJeÙeeveerÛee meCe ojJe<eea 4 Dee@iemš jespeer DeefKeue ke@âLeefuekeâ peieele meepeje kesâuee peelees. 4 Dee@iemšÛÙee DeemeheemeÛÙee jefJeJeejer Oece&ieg¤bÛÙee melkeâej meesnàÙeeÛes DeeÙeespeve keâjCÙeeÛeer ØeLee Deveskeâ Je<eeËheemetve Ûeeuet Deens. lÙee efoJeMeer Oece&«eeceeleerue ØeehebefÛekeâ, Oece&Yeefieveer DeeefCe Oece&yebOet ÛeÛe&ceOÙes efkebâJee ÛeÛe&ÛÙee Deepetyeepetuee SKeeÅee megÙeesiÙe ef"keâeCeer ke=âle%elee yegæerves, cees"Ÿee Glmeeneves Je peÙÙele leÙeejerves DeeheuÙee Oece&ieg¤bÛee melkeâej keâjleele.
Oece&ieg¤bÛÙee melkeâejeceeieÛee nslet JemeF& leeuegkeäÙeeleerue ieescme DeeUer ieeJeele 2001 meeueer heefJe$e $ewkeäÙeeÛÙee veeJeeves GYeejuesuÙee ÛeÛe&ÛÙee DeeMeerJee&o efJeOeerÛÙee Øemebieer Skeâe ØeehebefÛekeâ JekeälÙeeves ceespekeäÙeeÛe Meyoeble kesâuesuÙee DeeJneveeceOÙes DeOeesjsefKele kesâuesuee meehe[lees. ÛeÛe&Ûee DeeMeerJee&o efJeOeer mebheVe PeeuÙeeveblej ÛeÛe&ÛÙee yeensj keâuhekeâlesves mepeefJeuesuÙee YeJÙe cebÛeeJe¤ve melkeâej meesnàÙeeÛes mebÛeueve keâjCÙeele Deeues nesles. cebÛeeJej he@jerMeÛes ØecegKe Oece&ieg¤ Heâeoj SueeÙeme je@ef[^ipe ¢eebÛÙeemen efyeMehe ([e@.) Lee@ceme [eyejs Je hebÛe›eâesMeerleerue Øeefle‰erle heengCes efJejepeceeve Peeues nesles. meceesj «eecemLeebÛee Je heengCÙeebÛee, Oece&ieg¤bÛee Je Oece&YeefieveeRÛee cees"e peceeJe yemeuesuee neslee. ‘‘Deelee DeeheuÙee peJeUheeme ÛeÛe& Deeueb Deens. ÙesLes Oece&ieg¤ JeemleJÙeeuee Ùesleerue, lÙeebÛÙee ceeie&oMe&veeÛee DeeefCe efJeefJeOe ØekeâejÛÙee mesJesÛee ueeYe DeeheuÙeeuee efceUsue Je Deeheuee Deens lÙeehes#ee peemle efJekeâeme nesF&ue’’, ¢ee efJeÛeejebcegUs ueeskeâebceOÙes DeeveboeÛeer ØeÛeb[ ueeš GmeUuesueer nesleer. lees Oeeiee hekeâ[tve lees Jekeälee YeeJetkeâ nesTve ueeskeâebvee GösMetve cnCeeuee, ‘‘DeeheuÙee meJe& Oece&ieg¤bvee Ûeebieueer JeeieCetkeâ Åee. keâejCe les Deensle cnCetve DeeheCe efJekeâemeeÛÙee ¢ee heeleUerJej heesnesÛeuees Deenesle.’’
lÙee JekeälÙeeÛÙee cegKeeletve efveIeeuesuÙee ke=âle%eleehetJe&keâ MeyoebÛes heeuegheo ceer DeeheuÙee ueneve-Leesj ef¡emleer ceeCemeebkeâ[tve JeejbJeej Sskeâle Deeuees Deens. Goe. DecejeJeleer efyeMehe neTmeceOÙes ceuee YesšeJeÙeeme DeeuesuÙee lÙee JesUÛÙee "eCÙeeÛÙee ke@âLeefuekeâ heesueerme DeefOe#ekeâebÛÙee leeW[tve lemesÛe Meyo ceuee SskeâeÙeuee efceUeues. mebYee<eCeeÛÙee DeesIeele ceer lÙeebvee cnCeeuees, ‘‘ke@âLeefuekeâ meceepeeuee Deeheuee DeeieUeÛe DeefYeceeve Jeešlees. keâejCe meJe&Ûe ueeskeâ heesueerme DeefOe#ekeâ cnCetve Deeheueer ØeMebmee keâjleele.’’ lÙeeJej les veceüheCes ceuee cnCeeues, ‘‘ceePeerÛe veener lej pÙegefueDees efjyesjes meensyeebmeefnle ceneje°^eleerue Je iegpejeleceOeerue Deveskeâ ke@âLeefuekeâ heesueerme DeefOekeâeNÙeebyeeyele peveceeCemeeble DeMeerÛe DeeojeÛeer YeeJevee Deens. keâejCe legcnerÛe (Oece&ieg¤bveerÛe) Demeb peerJeve peieCÙeeme Deecnebuee ØesjCee efoueer Deens.’’
DeeleeDeeleeÛe JemeF&Ûeer Skeâ le®Ce ke@âLeefuekeâ efMeef#ekeâe ceePÙeeMeer HeâesveJej yeesuele Demeleevee efleves efleÛÙee DeeefCe efleÛÙee kegâšgbyeeÛÙee ØeieleerÛee DeeuesKe cees"Ÿee Deeveboeves ceePÙeemeceesj meeoj kesâuee lesJne ceer efleuee cnCeeuees, ‘‘DeeheuÙee ueeskeâebveer meJe& #es$eeble efkeâleer Øeieleer kesâueer Deens, veener?’’ lesJne #eCeeÛeener efJeuebye ve ueeJelee leer cnCeeueer, ‘‘ns meJe& legcneb Oece&ieg¤bcegUsÛe’’, Demeb cnCetve Oece&ieg¤bÛÙee JesieJesieàÙee keâeceebÛeer leer ØeMebmee keâjerle jeefnueer.
leer efMeef#ekeâe pesJne leer pÙee ke@âLeefuekeâ MeeUsle efMekeâueer lÙee MeeUsÛÙee ÙeesieoeveeefJe<eÙeer yeesuele nesleer, lesJne ceer pej efleuee YegF&ieeJeÛÙee yeeleerkeâekeâeÛes (yeeJeleerme [eyejs) DeeefCe Heâeoj meeÙeceve ef[meespee ¢eebÛÙee cegKeeletve efveIeeuesues Meyo megveeJeues Demeles, lej efleÛes [esUs ke=âle%elesÛÙee Deßetbveer Ye¤ve Deeues Demeles. pÙee yeeleerkeâekeâebveer Heâe. øeâeefvmeme keâesefjÙee DeeefCe hee@ue ®ceeJe mej ¢eebÛÙeeyejesyej DeLekeâ ØeÙelveeveblej DeeheuÙeeuee DelÙeble GheÙegkeäle DeMeer meeceJesoer mebmke=âleerÛeer ØeefÛeleer DeeheuÙee efueKeeCeeÉejs keâ¤ve efoueer les yeeleerkeâekeâe Skeâoe ceuee cnCeeues, ‘‘DeeheuÙee MeeUebÛeer Je osJeeueÙeebÛeer lÙeeÛeØeceeCes DeeheuÙee yengleebMe ueeskeâebÛeer DeeefLe&keâ heefjefmLeleer efyekeâš nesleer, DeMee JesUer jsceb[ ceW[erme, Deekegâefme&Dees [gje[es, mesyesmšerve JeePe, Sue.meer.ef[meespee, peesmesHeâ efJnkeäšesefjÙee, «esiejer legmkeâevees (ns meJe& Oece&ieg¤ ceePÙee heefjÛeÙeeÛes nesles) ¢ee Oece&ieg¤bveer mJele:ÛÙee Ie¤ve, veelesJeeF&keâebkeâ[tve, efce$eebkeâ[tve, Gvne-leevnele, efnbJe-obJeele efHeâ¤ve, osJeeueÙeebÛÙee Je MeeUebÛÙee iejpee YeeieefJeCÙeemee"er ceole ceeefieleueer Je lÙeecegUs DeeheuÙee osJeeueÙeebÛeer Je MeeUebÛeer keâeces Ûeeuet jeefnueer Je Deeheuee efJekeâeme nesle iesuee.’’
DeeheuÙee cegueebÛÙee YeefJeleJÙeeuee «enCe ueeiet veÙes, cnCetve Deeheues Oece&ieg¤ meelelÙeeves Pešle nesles, ¢eeÛes DebieeJej Menejs DeeCeCeejs Meyo ceefme&meÛes Yetefceheg$e Heâeoj meeÙeceve ef[meespee ¢eebÛÙee Yee<eCeele ceuee Dee{Uues. les cnCeeues, ‘‘pÙeebÛÙeekeâ[tve ceoleerÛeer Deecnebuee Dehes#ee Deens, lÙeebÛÙeekeâ[tve ceole efceUeueer veener, lej Deecner IejesIej peeTve efYe#ee ceeiet; heCe DeeheuÙee cegueebvee efMe#eCeeheemetve JebefÛele "sJeCeej veener.’’
ieescme DeeUer ÙesLeerue lÙee JekeälÙeeÛes Yee<eCe Ûeeuet Demeleevee lesLes peceuesuÙee ueeskeâebÛÙee [esàÙeebmeceesj Jej GuuesefKeuesuÙee Oece&ieg¤bÛÙee ÛesnsNÙeebmeesyele JemeF&ÛÙee efJekeâemeeÛÙee keâeÙee&le Ùeesieoeve efouesuÙee heer.pes.ceesveerme, pes. Sme. efcejeb[e, efHeâueerhe leJeejerme, jeceesve vÙegefyeDeesuee, uegF&me meu{eCee, pee@ve ®ceeJe, SueeÙeme je@ef[^ipe, øeâeefvmeme cemkeâjCeerme, pescme ef[efmeuJee, [e@ceefCekeâ hejsje, efjÛe[& efceefmkeâše DeMee DeeCeKeerve [PeveYej efoJebiele Oece&ieg¤bÛes Ûesnjs meceesj Deeues Demeleerue.
¢ee Oece&ieg¤bÛes Ûesnsjs meceesj ÙesleeÛe lÙeebÛÙee heomheMee&ves meekeâej PeeuesuÙee efJekeâemeeÛÙee keâeceebÛÙee heeTueKegCeener yemeerve ke@âLeefuekeâ yeBkeâ, ieesvmeeuees ieeefme&Ùee keâe@uespe, [er.S[., yeer.S[ keâe@uespesme, ØeeLeefcekeâ Je ceeOÙeefcekeâ efJeÅeeueÙes, ÛeÛe&ÛÙee Fceejleer, ØeMemle meYeeie=ns, ‘megJeelee&’ ceeefmekeâ Je DeMee Deveskeâ keâeceebÛÙee ¤heeves meceesj DeeuÙee Demeleerue Demes cnCeCes JeeJeies "jCeej veener.
DeeheuÙeemee"er efPepeuesuÙee Oece&ieg¤bveer ceeies "sJeuesuÙee ¢ee heeTueKegCee legceÛÙee ceePÙeemee"er lÙeebÛÙee ÙeesieoeveeÛeer ØesjCeemLeUs Je efpeJeble mceejkesâ Deensle. ner ØesjCeemLeUs Je mceejkesâ DeeheCe GIe[Ÿee [esàÙeebveer heent Mekeâlees. cee$e peer [esàÙeebveer heent Mekeâle veener; hejbleg ueeKees ueeskeâebÛÙee ùoÙeele keâesjuesueer lÙeebÛeer mceejkesâ Deceehe Deensle. Je<ee&Ûes 365 efoJeme Dehe&Ce kesâuesues efcemmee-yeefueoeve, heehe efveJesove, heefnuee ef¡emle Mejerj mee›eâeceWle, Â{erkeâjCe ¢ee mee›eâeceWleeÛeer GheueyOelee, je$eer-Deheje$eerner DeepeeNÙeebÛee mee›eâeceWle osCÙeemee"er kesâuesueer OeeJeheU, jefJeJeejer, yegOeJeejer, GheJeeme keâeUele heemeeÛÙee JesUer cesnvele IesTve efouesueer ØeJeÛeves, ceefjÙesÛes efuepeve, mees[Ÿe@efuešer, efJevmeWš [er hee@ue meesmeeÙešer, JesoermesJekeâ mebIe, ÙegJekeâ mebIešvee, ke@âefjpce@efškeâ ØeeLe&vee «eghe ¢eebvee kesâuesues ceeie&oMe&ve, ueiveeDeeOeer DeeefCe ueiveeveblej JesieJesieàÙee efMeefyejebÉejs efouesueer GheÙegkeäle ceeefnleer, osMeele Je hejosMeele ÙesMetÛeer megJeelee& hemejefJeCÙeemee"er DeeJeMÙekeâ DemeuesuÙee YeeJeer Oece&ieg¤bÛeer, Oece&YeefieveeRÛeer Je Oece&yebOetbÛeer ØeeLeefcekeâ mJe¤heeÛeer pe[CeIe[Ce ¢ee meJe& iees°eRÉejs Oece&ieg¤bveer kesâuesuÙee mesJesÛes meeceeefpekeâ, jepekeâerÙe, Mew#eefCekeâ, JewJeeefnkeâ, keâewšgbefyekeâ peerJeveeJej ueeKees ueeskeâebÛÙee DebleÙee&ceer GcešefJeuesues "mesner Oece&ieg¤bÛÙee mesJesÛeer DemebKÙe mceejkesâ Deensle.
¢ee meJe& mceejkeâebÛeb meej megceejs mee" Je<eeËhetJeea ceePÙee JeeÛeveele DeeuesuÙee keâeuheefvekeâ hejbleg JeemleJeeJej DeOeeefjle keâLesle kewâo keâ¤ve DeeheuÙee heeUkeâerÙe Oece&ieg¤bÛÙee ÙeesieoeveeÛeb mJe¤he JÙekeäle keâjCÙeemee"er efueefnuesuÙee ceePÙee uesKeeuee efJejece oslees.
leer keâLee DeMeer : Skeâe otjÛÙee osMeele Skeâ Oece&ieg¤ meJe&mebie heefjlÙeeie keâ¤ve DeeheuÙee mesJesÉejs keâUle vekeâUle ieesjieefjyeebÛÙee DeeefCe ßeercebleebÛÙee ùoÙeele mJele:Ûeb mceejkeâ yeebOeCÙeele iegbleuesues nesles. lÙeecegUs les DeeheuÙee DeeF&ÛÙee DeblÙeefJeOeeruee heesnesÛet Mekeâues veenerle. keâener ceefnvÙeebveer les Iejer heesnesÛeues Je ogmeNÙeeÛe efoJeMeer DeeF&ÛÙee Le[iÙeeJej ØeeLe&vee keâjCÙeemee"er les oHeâveYetceerle iesues. lÙee ØeMemle oHeâveYetceerkeâ[s lÙeebveer ÛeewHesâj vepej šekeâueer lesJne lÙeebvee efomeues keâer lesLeerue Le[iÙeebJej Skeâehes#ee Skeâ megboj DeMeer mebiecejJejer oie[ebveer yeebOeuesueer mceejkesâ Deensle. heCe les pesJne DeeheuÙee DeeF&ÛÙee Le[iÙeeJej heesnesÛeues lesJne lÙee Le[iÙeeJej Heâkeäle keâescespetve iesuesues megkesâ ieJele heentve lÙeebÛÙee [esàÙeebletve DeßetOeeje Jeent ueeieuÙee. leMeeÛe DeJemLesle Le[iÙeepeJeU ieg[Ies šsketâve ce=le DeeF&uee nekeâ cee¤ve les Godieejues, ‘‘DeeF&, ceuee #ecee keâj. ceer iejerye Oece&ieg¤ legPÙeemee"er uenevemes mceejkeâner yeebOet Mekeâuees veener.’’ lesJne Le[iÙeeletve lÙeebvee DeeF&Ûee DeeJeepe Ssketâ Deeuee, ‘‘ceePÙee uee[keäÙee ceguee, ceePÙee GojeleÛe legPÙee ¤heele ceePeb mceejkeâ Ie[Jeueb iesueb Deens DeeefCe let FlejebÛÙee ùoÙeele yeveJeuesueer legPeer mceejkebâner ceePeerÛe mceejkebâ Deensle.’’