सुवार्ता

 – Heâe. ([e@.) Deefveue hejsje
 
 ef¡emleer efMe<ÙelJe
 
 ØeYet ÙesMetÛes efMe<ÙelJe efkebâJee ØeYet ÙesMetÛÙee ceeies peeCes (Christian discipleship) ne Ûeejner MegYeJele&ceeveebceOÙes Skeâ cenòJeeÛee efJe<eÙe Deens DeeefCe ØelÙeskeâ MegYeJele&ceevekeâejeves ef¡emleer ueeskeâebheÙeËle efMe<ÙelJeeÛee ÙeesiÙe mebosMe heesnesÛeJeCÙeeÛee ØeÙelve kesâuee Deens. Kejb lej, ‘‘efMe<Ùe’’ ¢ee Meyoeuee mebhetCe& veJeerve keâjejele DeefOekeâ cenòJe Deens DeeefCe efJeMes<ekeâ¤ve pesJne ne Meyo ØeYet ÙesMetMeer mebyebefOele Demelees lesJne lÙeeÛes cenòJe DeefOekeâÛe ØeyeU nesles. ØeYet ÙesMet DeeefCe lÙeeÛÙee efMe<ÙeebceOeerue ieg®-efMe<Ùe mebyebOe ne veJeerve keâjejeÛÙee keWâõmLeeveer Deens. ‘‘efMe<Ùe’’ ne Meyo veJeerve keâjejele, efJeMes<ele: MegYeJele&ceeves Je Øesef<eleebÛeer ke=âlÙes ¢eebceOÙes 264 JesUe Dee{Ulees. ‘‘efMe<Ùe’’ ne Meyo «eerkeâ Meyo ‘‘ceeLeslesme’’ (Mathetes) DeeefCe FyeÇer Meyo ‘‘leeueefce[’’ (Talmid) Je ‘‘efueccego’’ (Limmud) ¢eeb Meyoebheemetve Deeuee Deens. ÙesLetve «eerkeâ veJeerve keâjejele ØeYet ÙesMetÛÙee DevegÙeeÙeebÛeer vesceCetkeâ keâjCÙeemee"er MegYeJele&ceevekeâejebmee"er ‘‘ceeLeslesme’’ ne ØeeLeefcekeâ Meyo yeveuee. yengleskeâ JesUe ‘‘ceeLeslesme’’ ne Meyo efveJe[keâ yeeje Øesef<eleebmee"er JeehejCÙeele Deeuee Deens, pÙeebvee ÛeÛe&Ûes keâeÙe&vesles nesCÙeemee"er ØeYet ÙesMetves heeÛeejCe kesâues nesles (ceòeÙe 10:1-4; ceeke&â 3:13-19; uetkeâ 6:12-16; Ùeesneve 21:15-17). pes DeOetveceOetve ØeYet ÙesMetÛes DevegmejCe keâjle nesles lÙeebÛÙeemee"er (ceòeÙe 8:21; Ùeesneve 6:66) DeeefCe DemebKÙe DevegÙeeÙeebmee"er (uetkeâ 6:17; 19:37) osKeerue ‘‘ceeLeslesme’’ ¢ee MeyoeÛee Jeehej keâjCÙeele Deeuee Deens.
 MegYeJele&ceevekeâejebveer ØeYet ÙesMetÛÙee mebyebefOele ‘‘efMe<Ùe’’ ¢ee MeyoeÛee Jeehej keâ¤ve lÙeeÛee Keje DeLe& mhe° keâ¤ve oeKeJeuee Deens. cnCetveÛe, ØeYet ÙesMetÛes efMe<ÙelJeeÛes DeeJneve mecepetve IesCÙeemee"er, ‘‘efMe<Ùe’’ (disciple) DeeefCe ‘‘efMe<ÙelJe’’ (discipleship) ¢ee MeyoebÛee DeLe& mecepetve IesCes GefÛele "jsue, pesCeskeâ¤ve DeeheCeebme MegYeJele&ceevekeâejebÛÙee Âef°heLeele Demeuesuee efMe<ÙelJeeÛee ÙeesiÙe DeLe& keâUt Mekesâue.
 efMe<Ùe keâesCe Deens?
 meeceevÙe Âef°keâesveeletve ‘‘efMe<Ùe’’ ¢ee MeyoeÛee cetU DeLe& ‘‘efMekeâCeeje’’ (learner) Demee Deens, pees DeLe& efJeÅeeLeea DeeefCe efMe#ekeâ ¢eebÛÙeeleerue Skeâ ØekeâejÛes veelesmebyebOe oMe&Jelees. cnCetveÛe efMe<Ùe ner Skeâ DeMeer JÙekeäleer Deens, peer mJele:uee SKeeÅee ieg®Meer/efMe#ekeâeMeer pees[les Je lÙeeÛÙee efMekeâJeCeerÛes DevegmejCe keâjCÙeeÛeer DeeefCe lÙeeÛÙee peerJeveeÛes DevegkeâjCe keâjCÙeeÛeer JeÛeveyeælee yeeUieles. efMe<Ùe ¢ee MeyoeÛÙee meJe&meeOeejCe JÙeeKÙesyeeyele efJeodJeeveebÛes Skeâcele Deens. efMe<Ùe ¢ee MeyoeÛeer cetU Meeefyokeâ JÙeeKÙee ‘‘efMekeâCeeje efJeÅeeLeea Je DevegÙeeÙeer’’ DeMeer Deens. ef¡emleer Âef°keâesveeletve ‘‘efMe<Ùe’’ ¢ee MeyoeÛeer JÙeeKÙee ‘‘ÙesMetÛee DevegÙeeÙeer’’ les ‘‘ÙesMetÛÙee peerJeveeMeer DeeefCe leòJeebMeer hetCe&heCes JeÛeveyeæ Demeuesueer JÙekeäleer’’ DeMeer keâjCÙeele Deeueer Deens. efMe<Ùe ¢ee MeyoeÛee Keje DeLe& lÙeeÛÙee Jeehejeletve Gueie[lees. cnCepes, ØeYet ÙesMetÛÙee mesJesle meef›eâÙe PeeuÙeeveblej ¢ee MeyoeÛee DeeCeKeer Keesue DeeefCe ienve DeLe& mhe° neslees. yeNÙeeÛeoe ‘‘efMe<Ùe’’ ¢ee Meyoele peerJeve heefjJele&veeÛee DeLe& meeceeJeuesuee Demelees (ceòeÙe 16:24; ceeke&â 8:34; uetkeâ 9:23). ¢ee Âef°keâesveeletve efMe<ÙelJeekeâ[s DeeheuÙee ieg¤meejKes yeveCÙeeÛeer Øeef›eâÙee cnCetve heeefnues peeles. ef¡emleer efMe<ÙelJe cnCepes ØeYet ÙesMet ef¡emleemeejKes yeveCes nesÙe.
 efMe<ÙelJe cnCepes keâeÙe?
 ‘‘efMe<Ùe’’ ¢ee MeyoeÛÙee JÙeeKÙesJej ‘‘efMe<ÙelJe’’ ¢ee MeyoeÛeer JÙeeKÙee DeJeuebyetve Deens. FyeÇer DeeefCe «eerkeâ Oece&«ebLeeble ‘‘efMe<ÙelJe’’ ne Meyo Dee{Ule veener. pejer yeeÙeyeueceOÙes ‘‘efMe<ÙelJe’’ ne Meyo meehe[le vemeuee, lejer ¢ee MeyoeÛes cetueleòJe efJeMes<ele: meJe& MegYeJele&ceeveebceOÙes efšheues iesues Deens. ‘‘efMe<ÙelJe’’ ner Skeâ F&Meheefj%eeveerÙe keâuhevee Deens, cnCepes ØeYet ÙesMet ef¡emleeÛee efMe<Ùe DemeCes cnCepes vekeäkeâer keâeÙe, ¢eeÛes les mhe°erkeâjCe Deens.
 ‘‘efMe<ÙelJe’’ ¢ee MeyoeÛeer JÙeeKÙee yeeÙeyeueceOeerue efMe<Ùe ¢ee Meyoeheemetve efJekeâefmele nesles. ef¡emleer Âef°keâesveeletve DeeheCe heenelees keâer, efMe<ÙelJe cnCepes ØeYet ÙesMet "eÙeer mebhetCe&heCes meceefhe&le peerJeve peieCes. Kejs efMe<ÙelJe cnCepes ØeYet ÙesMetÛes DevegmejCe keâjCÙeemee"er meJe& iees°eRÛee lÙeeie keâjCes. cnCetve ‘‘efMe<ÙelJe’’ ner ØeYet ÙesMetJej efJeÕeeme "sJeCÙeeÛeer DeeefCe DeeÙeg<ÙeYej lÙeeÛÙeeMeer yeebefOeuekeâer peheCÙeeÛeer Skeâ JÙeehekeâ Øeef›eâÙee Deens. efMe<ÙelJe ne ßeæsÛee, mesJesÛee DeeefCe Jee{erÛee ØeJeeme Deens, pesLes efMe<Ùe Skeâšs Ûeeuele veener, lej les ØeYet ÙesMetyejesyej Ûeeueleele.
 ef¡emleer efMe<ÙelJe Dehes#ee keâjles keâer meJeeËle ØeLece, DeeheCe ØeYet ÙesMetJej efJeÕeeme "sJeeJee Je lÙeeÛÙeeJej Øesce keâjeJes DeeefCe ogmejs, DeeheCe FlejebJejosKeerue Øesce keâjeJes. veJeerve keâjejevegmeej, ØeYet ÙesMet ef¡emle neÛe meJeexÛÛe ieg¤ Deens DeeefCe lees meJe& iees°eRÛee keWâõefyebot Deens. ØeYet ÙesMet DeeheuÙee efMe<Ùeebvee lÙeeÛes cnCeCes SskeâCÙeemee"er DeeefCe lÙeeÛÙeeJej efJeÕeeme "sJeCÙeemee"er Deecebef$ele keâjlees. ¢ee Øeef›eâÙesle ØeYet ÙesMetMeer efMe<ÙelJeeÛes JewÙeefkeälekeâ mebyebOe ØemLeeefhele keâjCÙeemee"er efMe<Ùeeuee Deecebef$ele kesâues peeles.
 efMe<ÙelJeeÛee keWâõefyebot – ›egâmeeefMeJeeÙe efMe<ÙelJe veener
 ØeYet ÙesMet DeeheuÙee efMe<Ùeebvee cnCeeuee, ‘‘ceePÙee ceeies ÙesCÙeeÛeer keâesCeeÛeer FÛÚe Demesue, lej lÙeebveer mJele:Ûee lÙeeie keâjeJee DeeefCe Deeheuee ›etâme (uetkeâceOÙes ‘‘ojjespe’’) GÛeuetve ceePes DevegmejCe keâjeJes. keâejCe pees keâesCeer Deeheuee peerJe JeeÛeJet heenelees lees DeeheuÙee efpeJeeuee cegkesâue DeeefCe pees keâesCeer ceePÙeekeâefjlee DeeheuÙee efpeJeeuee cegkesâue lÙeeuee lees efceUsue’’ (ceòeÙe 16:24; ceeke&â 8:34; uetkeâ 9:23). heefnuÙee leervener MegYeJele&ceeveebceOÙes ner nekeâ ØeYet ÙesMetÛÙee og:KemenveeÛÙee heefnuÙee YeefJe<ÙeJeeCeerveblej osCÙeele Deeueer Deens. mJele:Ûee ›etâme GÛeueCÙeeÛeer nekeâ efMe<Ùeebmee"er ØeYet ÙesMetÛÙee ›egâmeeJej peeCÙeeÛÙee ceeiee&Ûee Lesš heefjCeece Deens.
 mJele:uee veekeâejCes, ›etâme GÛeueCes DeeefCe ØeYet ÙesMetÛes DevegmejCe keâjCes ner efMe<ÙelJeeÛeer ØeeLeefcekeâ Deš Deens, Demes heefnuÙee leerve MegYeJele&ceeveebceOÙes mhe° keâjCÙeele Deeues Deens; hejbleg ÙeesneveÛÙee MegYeJele&ceeveele efMe<ÙelJeele ›etâme GÛeueCÙeeÛeer ceeieCeer keâjCÙeele Deeuesueer veener, lej ÙeesneveceOÙes ‘‘ØeYet ÙesMet ef¡emleeJej efJeÕeeme’’ "sJeCes ner efMe<ÙelJeeÛeer ØeeLeefcekeâ Deš Deens. mJele:Ûee ›etâme GÛeuetve ØeYet ÙesMetuee DevegmejCes ner mebkeâuhevee uetkeâ 14:25-33ceOÙes DeefOekeâ mhe° keâjCÙeele Deeueer Deens. ØeYet ÙesMetves DeeheuÙee efMe<Ùeebvee kesâJeU mJele:uee veekeâejCÙeeÛeer DeeefCe mJele:Ûee ›etâme GÛeuetve lÙeeÛÙee ceeies peeCÙeeÛesÛe DeeJneve kesâues veener, lej lÙeebyejesyej mJele:Ûes kegâšgbye DeeefCe mebheòeerÛee lÙeeie keâjCÙeeÛesosKeerue DeeJneve kesâues Deens.
 kegâšgbyeeÛee lÙeeie
 ØeYet ÙesMet lÙeeÛee efMe<Ùe nesCÙeemee"er DeeF&-Je[erue, YeeJeb[s, helveer, cegueebÛee Je mJele:ÛÙee peerJeeÛee ‘‘És<e’’ (hate) keâjCÙeeÛes Deeceb$eCe oslees (uetkeâ 14:26). ØeYet ÙesMetÛeer ner ceeieCeer mJele:ÛÙee kegâšgbyeeleerue meomÙeebheg{s ‘‘ef¡emleer efMe<ÙelJeeuee’’ peemle ØeeOeevÙe osCÙeemee"er Øeeslmeeefnle keâjles. ØeYet ÙesMetves kesâuesuÙee ceeieCeerÛee DeLe& DeeheuÙee kegâšgbyeebyeöue Ie=Ceemheo YeeJevee efkebâJee kegâšgbefyeÙeebMeer Dee›eâcekeâ ke=âleer ¢eebÛÙeeMeer pees[t veÙes, ns cenòJeeÛes Deens. ¢ee meboYee&Je¤ve Demes efometve Ùesles keâer, ‘‘És<e’’ ne Meyo DeefOekeâ cenòJeeÛÙee iees°eRmee"er, cnCepes ØeYet ÙesMetuee meJeeËJej DeefOekeâ ØeeOeevÙe osCÙeemee"er – kegâšgbyeeuee veekeâejCÙeemee"er Jeehejuee peelees. ØeYet ÙesMetuee DeeheuÙee DeeF&-Jeef[ueebÛee Deeoj keâjCÙeeefJe<eÙeerÛeer ÛeewLeer Dee%ee jö keâjeÙeÛeer veener. DeeF&-Jeef[ueebÛee eflejmkeâej keâjCes efkebâJee DeeheuÙee cegueebkeâ[s efkebâJee helveerkeâ[s ogue&#e keâjCes ¢eeuee ØeYet ÙesMetves keâOeerÛe Øeeslmeenve efoues veener, hejbleg ØeYet ÙesMetÛee Keje efMe<Ùe nesCÙeemee"er DeeheCe mJele:ÛÙee kegâšgbyeeleerue meomÙeebhes#ee ØeYet ÙesMetMeer DemeuesuÙee efMe<ÙelJeeÛÙee veelÙeeuee DeefOekeâ ØeeOeevÙe efoues heeefnpes.
 ØeYet ÙesMetves DeeheuÙee efMe<Ùeebvee mJele:ÛÙee kegâšgbyeeÛee lÙeeie keâjCÙeeÛes kesâuesues DeeJneve hejcesÕejeÛÙee veJeerve kegâšgbyeeÛee meomÙe nesCÙeemee"er Deens, ns DeeheCe mecepetve Iesleues heeefnpes. keâewšgbefyekeâ veelesmebyebOe legšCÙeeÛeer YejheeF& kesâJeU osJeeÛÙee Deeieeceer jepÙeeleÛe nesCeej veener, lej leer YejheeF& DeeleeÛÙee Ùegieelener nesle Deens. hes$eeÛÙee ØeMveeuee ‘‘heene, Deecner meJe&keâener mees[tve DeeheuÙee ceeies Deeuees Deenesle, lej ceie Deecnebuee keâeÙe efceUCeej?’’, Gòej osleevee ØeYet ÙesMet JeÛeve oslees, ‘‘… lÙeeuee Deveskeâhešerves efceUtve meeJe&keâeefuekeâ peerJeve ns Jeleve efceUsue’’ (ceòeÙe 19:27-29; ceeke&â 10:28-30; uetkeâ 18:28-30). ØeYet ÙesMetÛÙee DevegÙeeÙeebvee meeJe&keâeefuekeâ peerJeve DeeefCe veJeerve kegâšgbyeeÛes JeÛeve osCÙeele Deeues Deens. ØeYet ÙesMetÛÙee celes, efMe<Ùe ns lÙeeÛes Kejs kegâšgbye Deens, pes kegâšgbye osJeeÛeer FÛÚe hetCe& keâjCÙeeme ØeLece ØeeOeevÙe osles. ØeYet ÙesMet mJele: DeeheuÙee DeeF& Je veelesJeeF&keâebheg{s ¢ee veJeerve kegâšgbyeeuee ØeeOeevÙe oslees (ceòeÙe 12:46-50; ceeke&â 3:31-35; uetkeâ 8:19-21). veJeerve kegâšgbye vewmeefie&keâ mebyebOeebveer veJns, lej osJeeÛÙee FÛÚsvegmeej leÙeej nesles. ef¡emleer efMe<ÙelJe efkebâJee ieg®-efMe<Ùe mebyebOe DeMee veJeerve kegâšgbyeeÛÙee mebkeâuhevesuee Ûeeuevee osles, pÙee kegâšgbyeele Deeheuee SkeâÛe efhelee DeeefCe SkeâÛe efMe#ekeâ – ef¡emle Deens (ceòeÙe 23:8-10). cnCetve ØeYet ÙesMetÛee efMe<Ùe nesCes cnCepes kesâJeU DeelcelÙeeieÛe veJns, lej osJeeÛÙee veJeerve DeeefCe cees"Ÿee kegâšgbyeele ØeJesMe keâjCes nesÙe.
 mJele:ÛÙee peerJeeÛee lÙeeie – mJele:Ûee ›etâme GÛeueCes
 mJele:uee veekeâejCes DeeefCe ›etâme GÛeuetve ØeYet ÙesMetÛes DevegmejCe keâjCes ns heefnuÙee leerve MegYeJele&ceeveebceOÙes mhe°heCes DeOeesjsefKele keâjCÙeele Deeues Deens (ceòeÙe 16:24;10:38; ceeke&â 8:34; uetkeâ 9:23; 14:27). ns ØeYet ÙesMetÛes DevegmejCe mJele:ÛÙee kegâšgbyeeleerue meomÙeebÛee ‘‘És<e’’ keâ¤ve mJele:ÛÙee peerJeveeÛeeosKeerue DeelcelÙeeie keâjCÙeeMeer pees[uesues Deens (uetkeâ 14:26). ns DevegmejCe mJele:ÛÙee DeeF&-Jeef[ueebÛee lÙeeie lemesÛe mJele:Ûee peerJe ieceeJeCÙeeyejesyej osKeerue pees[CÙeele Deeues Deens (ceòe 10:37-39;16:25; ceeke&â 8:35; uetkeâ 9:24). MegYeJele&ceeveeleerue ¢ee meJe& Je=òeevleebceOÙes ØeYet ÙesMetÛee efMe<Ùe nesCes cnCepes efkeâleer keâ"erCe Deens, ns meebieCÙeele Deeues Deens. efMe<ÙelJeeÛeer efkebâcele Kethe cees"er Deens, ns meJeeËvee keâUeJes DeMeer ØeYet ÙesMetÛeer FÛÚe Deens.
 ØeYet ÙesMetÛee efMe<Ùe nesCes cnCepes ‘‘mJele:Ûee ›etâme GÛeueCes’’, ner Skeâ DeefYeJÙekeäleer Deens, peer og:Ke YeesieCes DeeefCe ef¡emleemee"er cejCÙeeÛeer FÛÚe ¢eebÛÙeeMeer mebyebefOele Deens. ›etâme GÛeueCes cnCepes ØeYet ÙesMetÛÙee ceeies ÛeeueCes nesÙe DeeefCe MesJešer iejpe YeemeuÙeeme ef¡emleemee"er DeeheuÙee ØeeCeeÛes yeefueoeve osCes nesÙe. leLeeefhe, ¢eeÛee DeLe& Demee veener keâer, ØelÙeskeâ efMe<Ùeeuee ØeeCeeÛes yeefueoeve ÅeeJes ueeiesue. ÙesLes ‘‘›etâme’’ ne Meyo ØeYet ÙesMetmee"er ceer og:Ke YeesieCÙeeme leÙeej Deens Demee veJeerve DeLe& Øekeâš keâjlees. ØeYet ÙesMetÛÙee ›egâmeeJejerue yeefueoeveeveblej ‘‘mJele:Ûee ›etâme GÛeuetve ØeYet ÙesMetÛÙee ceeies peeCes’’ ¢ee DeefYeJÙekeäleeruee veJee DeeefCe meKeesue DeLe& Øeehle Peeuee DemeeJee. ›egâmeeÛÙee Jesovee, og:Ke menve keâjCes cnCepes pÙee hejcesÕejeves mJele:uee ›egâmeeJej Dehe&Ce keâ¤ve Flejebmee"er Deeheuee ØeeCe efouee lÙeeÛÙee og:KemenveeceOÙes menYeeieer nesCes DeeefCe lÙeeÛes DevegmejCe keâjCÙeeÛeer leÙeejer "sJeCes nesÙe.
 ceeueceòesÛee lÙeeie
 ØeYet ÙesMetÛee efMe<Ùe nesCÙeemee"er DeeheuÙee meJe&mJeeÛee lÙeeie keâjCes DeeJeMÙekeâ Deens : ‘‘pees keâesCeer DeeheuÙee meJe&mJeeÛee lÙeeie keâjle veener, lÙeeuee ceePee efMe<Ùe neslee Ùesle veener’’ (uetkeâ 14:33). yeeÙeyeue meebieles keâer, Skeâ JÙekeäleer ØeYet ÙesMetÛes DevegkeâjCe ke⤠FefÛÚles, hejbleg ØeLece lÙee JÙekeäleeruee lÙeeÛÙee Iejeleerue ueeskeâebvee ‘‘efvejeshe’’ ÅeeÙeÛee Deens. ØeYet ÙesMet ¢eeÛeer hejJeeveieer osle veener : ‘‘pees keâesCeer veebiejeuee nele IeeleuÙeeJej ceeies heenelees, lees osJeeÛÙee jepÙeemee"er GheÙeesieer veener’’ (uetkeâ 9:61-62). efvejeshe Øeef›eâÙesÛeer leguevee mhe°heCes ‘‘ceeies JeUtve heeneCÙeeMeer’’ kesâueer peeles, hejbleg efMe<ÙelJeeÛÙee peerJeveeÛeer veJeerve efoMee ceveeheemetve DeeefCe mebYeüceebefMeJeeÙe DemeCes DeeJeMÙekeâ Deens. ogmeNÙee Meyoele, ØeYet ÙesMetÛee efMe<Ùe nesCes cnCepes mJele:ÛÙee meJe& Ssefnkeâ DeeefCe mebmeeefjkeâ iees°eRÛee lÙeeie keâjCes nesÙe.
 ØeYet ÙesMetÛÙee efMe<Ùeemee"er lÙeeÛÙee mebheòeerkeâ[s mebmeeOeve cnCetve heeefnues peele veener, lej leer mebheòeer lÙeeÛÙee efMe<ÙelJeemee"er De[LeUe Deens, cnCetve heeefnues peeles. efMe<ÙelJeeceOÙes DeÙeMemJeerheCee nesCÙeeÛee Oeeskeâe ceeueceòesÛÙee keâcelejlescegUs Ùesle veener, lej ceeueceòescegUsÛe Ùeslees, keâejCe Deeheues ceve DeeheuÙee mebheòeeRceOÙes iegbleuesues Demeles. Kejs efMe<ÙelJe ceePÙeekeâ[s efkeâleer Deens, ¢eebceOÙes veener, lej ceePÙeekeâ[s pes keâener Deens, lÙeeÛee lÙeeie keâjCes ¢ee mebkeâuhevesceOÙes Deens. efMe<ÙelJeemee"er mebheòeerÛee lÙeeie keâjCes, ns yeeÙeyeueceOÙes mebheòeerefJe®æ efouesuÙee Deveskeâ FMeeNÙeebJe¤ve efmeæ nesles : ‘‘osJeeÛÙee jepÙeele OeveJeeveeÛee ØeJesMe nesCes ¢eehes#ee Gbšeuee megF&ÛÙee veekeâeletve peeCes meeshes Deens’’ (ceòeÙe 19:24; ceeke&â 10:25; uetkeâ 18:25). DeeheCeebme hejcesÕej DeeefCe mebheòeer ¢eebhewkeâer SkeâeÛeer efveJe[ keâjeJeer ueeiesue (ceòeÙe 6:24). ØeYet ÙesMetÛÙee efMe<Ùeeuee mJeiee&le mebheòeer mee"JeCÙeemee"er heeÛeejCe keâjCÙeele Deeues Deens (ceòeÙe 6:19-21; uetkeâ 12:33-34). Ssefnkeâ mebheòeer ØeYet ÙesMetkeâ[s mJesÛÚsves DeeefCe ceeskeâàÙee ceveeves ÙesCÙeeme De[LeUe "¤ Mekeâles, cnCetve ØeYet ÙesMet cnCelees keâer, peesheÙeËle DeeheCe DeeheuÙee meJe&mJeeÛee lÙeeie keâjerle veener, leesheÙeËle DeeheCe ceePes efMe<Ùe nesT Mekeâle veener. ØeYet ÙesMet DeeefCe mebheòeer ¢eebhewkeâer SkeâeÛeer efveJe[ keâjeÙeÛeer DemeuÙeeme ØeYet ÙesMetmee"er efMe<Ùeeuee Deeheueer meJe& mebheòeer mJe-nmles lÙeeie keâjCÙeeme keâesCeleerner De[ÛeCe Yeemet veÙes, nsÛe KeNÙee efMe<ÙelJeeÛes ue#eCe Deens.
 µµµ KeNÙee efMe<ÙelJeemee"er ØeYet ÙesMetÛÙee efMe<Ùeeuee Deeheuee ieg¤ keâesCe Deens, ¢eeÛes %eeve DemeCes DeeJeMÙekeâ Deens. ØeYet ÙesMetÛee efMe<Ùe nesCÙeemee"er lÙeeuee peJeUtve DeesUKeCes Kethe cenòJeeÛes Deens. ØeYet ÙesMet efJe<eÙeer DemeuesuÙee KeNÙee %eeveecegUs efMe<Ùe mJele:uee hetCe&heCes lÙeeÛÙee mJeeOeerve ke⤠Mekeâlees DeeefCe lÙeeÛÙeeJej DeJeuebyetve jent Mekeâlees. Demmeue efMe<Ùe mJe-keWâefõleheCee mees[tve ef¡emle-keWâefõlelee OeejCe keâjlees. ef¡emleer efMe<ÙelJe ef¡emleemeejKes yeveCÙeeÛeer DeeefCe lÙeeuee peieemeceesj Ieesef<ele keâjCÙeeÛeer ceeieCeer keâjles. ØeYet ÙesMetÛeer peieeuee DeesUKe keâ¤ve osCes DeeefCe lÙeeÛÙee veeJeeÛeer Iees<eCee keâjCes, ne ef¡emleer efMe<ÙelJeeÛee Deelcee Deens. Keje efMe<Ùe ØeYet ÙesMetÛÙee efMekeâJeCegkeâerJej efJeÕeeme "sJelees, lÙeeÛÙeeJej Øesce keâjlees, lÙeeÛee mJeerkeâej keâjlees DeeefCe lÙeeÛeer efMekeâJeCe FlejebheÙeËle heesnesÛeJeCÙeemee"er meeneÙÙe keâjlees.
 ØeYet ÙesMetÛee efMe<Ùe nesCÙeeÛee DeLe& Demee Deens keâer, DeeheCe lÙeeÛÙeekeâ[s keâenerner DeeCele veener; hejbleg lÙeeÛÙeeMeer Demeuesueer Deeheueer yeebefOeuekeâer DeeefCe hee$elee efmeæ keâjCÙeemee"er DeeheCe ØeYet ÙesMetJej DeeefCe lÙeeÛÙee JeÛeveeJej efJeÕeeme "sJetve kesâJeU Deeheueer mebheòeerÛe veJns, lej DeeheuÙee kegâšgbyeeÛeeosKeerue lÙeeie keâjlees. nsÛe Kejs efMe<ÙelJe Deens DeeefCe lÙeeÛeer meg®Jeele efMe<ÙelJeeÛeer DeeJeMÙekeâ Demeuesueer GÛÛe efkebâcele DeesUKetve nesles. efMe<ÙelJeeceOÙes DeeheCe efjkeâecÙee neleeves ØeYet ÙesMetkeâ[s Ùeslees DeeefCe DeeheCe pes keâener ke⤠Mekeâle veener les keâjCÙeemee"er lÙeeÛÙeeJej hetCe&heCes efJemebyetve jenelees. Lees[keäÙeele, ØeYet ÙesMetÛee efMe<Ùe nesCÙeemee"er DeeheCeebme DeeheuÙee kegâšgbyeeleerue meomÙeebhes#ee ØeYet ÙesMetuee ØeLece ØeeOeevÙe ÅeeJes ueeiesue, mJele:ÛÙee meJe&mJeeÛee lÙeeie keâjeJee ueeiesue, mJele:uee veekeâejeJes ueeiesue DeeefCe mJele:Ûee ›etâme GÛeuetve ØeYet ÙesMetuee DevegmejeJes ueeiesue, cnCepes DeeheCeebme hetCe&heCes meJe& yeeyeleerle ØeYet ÙesMetJejÛe DeJeuebyetve jeneJes ueeiesue.