सुवार्ता

 – Heâe. ([e@.) Deefveue hejsje
 
 ceesyeeF&ue Heâesve : Meehe keâer Jejoeve?
 yeeÙeyeue DeeheCeebme meebieles keâer hejcesÕejeves efveefce&leerÛÙee meg®Jeeleeruee DeeheuÙee Øeefle¤heeÛee ceeCetme efvecee&Ce kesâuee. hejcesÕejeves ceeCemeeuee heg®<e DeeefCe Œeer Demes efvecee&Ce kesâues. hejcesÕej osJeeves lÙeeme DeeMeerJee&o efouee DeeefCe cnšues, ‘‘Heâueõthe Jne, yengiegefCele Jne, he=LJeer JÙeehetve šekeâe Je leer meòesKeeueer DeeCee; mecegõeleerue ceemes, DeekeâeMeebleerue he#eer Je he=LJeerJej mebÛeej keâjCeejs meJe& ØeeCeer ¢eebJej meòee ÛeeueJee’’ (Glheòeer 1:28). hejcesÕejeves ceeCemeeÛÙee mece=æ peerJeveemee"er me=°er DeeefCe lÙeeceOeerue meJe&keâener efvecee&Ce kesâues DeeefCe me=°er ceeCemeeÛÙee nJeeueer kesâueer, DeMeemee"er keâer, ceeCemeeves ¢ee me=°erÛeer keâeUpeer IÙeeJeer DeeefCe mJele:ÛÙee peerJeveemee"er lÙeeceOeerue meJe& iees°eRÛee ueeYe IÙeeJee. hejcesÕejeves efouesuÙee efJehegue DeeMeerJee&oeves ceeCemeeves melele ØeieleerheLeekeâ[s JeešÛeeue kesâuesueer Deens. FeflenemeeceOÙes DeeheCe ceeies [eskeâeJetve heeefnues DeeefCe DeepeÛÙee JemlegefmLeleerMeer leguevee kesâueer lej DeeheuÙee efveoMe&veeme ÙesF&ue keâer, peieeves melele DeeheuÙee peerJeveeceOÙes Øeieleer kesâuesueer Deens. 20JÙee MelekeâeceOÙes efJe%eeve DeeefCe leb$e%eeveeÛÙee ¤heeceOÙes ceeCemeeves ØeieleerÛee GÛÛeebkeâ iee"uee. efJe%eeve DeeefCe leb$e%eeveecegUs peieeceOÙes ›eâebleer Ie[tve Deeueer DeeefCe Deieesoj JeešCeejs YeJÙe DeeefCe efJeMeeue efJeÕe leb$e%eeveeheg{s Deelee Úesšsmes Yeemet ueeieues Deens. peieeÛÙee ØeieleerÛee DeeuesKe GbÛeeJele Deens DeeefCe ¢eeheg{s ne GÛÛeebkeâ keâes"Jej peeCeej Deens efkebâJee peieeÛeer heefjefmLeleer keâMeer Demesue, ns meebieCes keâ"erCe Deens. Deepe peieeceOÙes Peeuesueer efJe%eeve DeeefCe leb$e%eeveeÛeer Øeieleer heentve meceepeeheg{s Deveskeâ ØeMve GYes jenele Deensle. ner Øeieleer DeeheuÙee peerJeveemee"er DeeefCe peieemee"er efnleeJen Deens keâe? DeieesojÛe ¢ee ØeieleercegUs heÙee&JejCeeÛÙee DeefleMeÙe iebYeerj mecemÙee peieeuee Yes[meeJele Deensle. ceeCetme ØeieleerÛÙee veeJeeKeeueer mJele:ÛÙee mJeeLee&mee"er heÙee&JejCeeÛee Nneme keâjerle Deens. keâesCelÙeener iees°eruee ceÙee&oe Demeles DeeefCe ceÙee&osheueerkeâ[s lÙee iees°erÛee DeeheCe Jeehej kesâuee lej lÙeeÛes og<heefjCeece DeeheCeebme YeesieeJes ueeieleele. keâesCelÙeener iees°erÛes HeâeÙeos Demeleele lÙeeÛeyejesyej lÙeeÛes leesšsosKeerue Demeleele. efJe%eeve DeeefCe leb$e%eeveeves iee"uesuÙee ØeieleerÛÙee GÛÛeebkeâeÛee keâUme Deens ceesyeeF&ue Heâesve, hejbleg ne ceesyeeF&ue Heâesve DeeheuÙeemee"er Jejoeve Deens keâer Meehe? Deepe ceesyeeF&ue Heâesve ¢ee GhekeâjCeekeâ[s ieebYeerÙee&ves heeneÙeÛeer DeeefCe lÙeeÛÙee Jeehejeyeeyele meKeesue efJeÛeej keâjCÙeeÛeer JesU Deeuesueer Deens. ceer ceesyeeF&ue HeâesveÛee efkeâleer ØeceeCeele Jeehej keâjlees? ceer ceesyeeF&ueÛÙee efJeUKÙeeceOÙes (Mobile addict) De[keâuesuees Deens keâe? ¢ee ØeMveebJej ieebYeerÙee&ves efJeÛeej JneJee.
 hetJeea pesJne šsefueHeâesve, keâe@chÙegšj, ue@heše@he, ceesyeeF&ue Heâesve FlÙeeoer keâcÙegefvekesâMeveÛeer meeOeves GheueyOe veJnleer, lesJne peerJeve Lees[s muees (slow) nesles, hejbleg lÙee peerJeveeuee Skeâ JesieUe DeLe& neslee. lÙeeJesUsme hejmhej mebyebOe efpeJneàÙeeÛes nesles, veeleueieebÛÙee DeeefCe efce$eebÛÙee Iejer JewÙeefkeälekeâ Yesšeriee"er JneÙeÛÙee. SkeâceskeâebÛÙee menJeemeele JesU IeeueJeCÙeeme, Skeâceskeâebyejesyej mebJeeo meeOeCÙeeme JesU efceUeÙeÛee. otjJejÛÙee DeeheuÙee veelesJeeF&keâebvee, efØeÙepeveebvee neleeves efÛeúŸee efueefnCÙeele Ùesle Demele. neleeves efueefnuesuÙee lÙee Meyoeble ceeÙesÛee DeeefCe ØesceeÛee mheMe& efveef§ele peeCeJele Demes. veblej efJe%eeveeÛÙee ØeieleerceOÙes mebJeeo meeOeCÙeemee"er šsefueHeâesveÛee MeesOe ueeieuee. ke@âvesef[Ùeve-Decesefjkeâve meeFËefšmš Je FbefpeefveDej De@ueskeäPeeb[j «e@nce yesue ¢eebveer 1876 meeueer šsefueHeâesveÛee MeesOe ueeJeuee. 1882 ceOÙes Ùegjeshe-Decesefjkeâeveblej ¢ee šsefueHeâesveÛes YeejleeceOÙes Deeieceve Peeues DeeefCe otjJejÛÙee ueeskeâebyejesyej mebJeeo meeOeCÙeemee"er ¢ee šsefueHeâesveÛee, pÙeeuee ueB[ueeF&ve cnCetve DeesUKeCÙeele ÙesT ueeieues, GheÙeesie nesT ueeieuee.
 19JÙee MelekeâeceOÙes ueB[ueeF&ve šsefueHeâesve Skeâlej yegLeJej efkebâJee hejJe[CeeNÙee keâener ceespekeäÙee ueeskeâebÛÙee Iejele Dee{Ule neslee. DeeheCe heeefnues Deens keâer, SKeeoe meeOee keâe@ue keâjCÙeemee"er ueeskeâ yegLeJej jebiesle GYes jeefnues Deensle. HeâesveyegLeJej ef[jskeäšjerpe DemeeÙeÛÙee, pÙeebceOÙes ueB[ueeF&ve vebyej DeeefCe ueeskeâebÛes heòes efueefnuesues DemeeÙeÛes. keâcÙegefvekesâMeve ie@PesšdmeÛÙee efJeÕeeceOÙes ØeieleerheLeekeâ[s JeešÛeeue keâjerle Demeleevee keâe@[uesme HeâesveÛeer efveefce&leer Peeueer DeeefCe lÙeeÛeeÛe Yeeie cnCetve ceesyeeF&ue Heâesve DeefmlelJeele Deeuee. Demes meebieCÙeele Deeues Deens keâer ceeefš&ve ketâhej ¢ee Decesefjkeâve MeeŒe%eeves 1973 meeueer heefnuÙee ceesyeeF&ue HeâesveÛee MeesOe ueeJeuee. ceeefš&ve ketâhej ns ceesšesjesuee kebâheveerceOÙes keâeÙe&keâejer DeeefCe mebMeesOekeâ cnCetve keâece keâjerle nesles. ceesšesjesuee Deepe Skeâ ØecegKe ceesyeeF&ue Heâesve Glheeove kebâheveer Deens. heefnuÙee ceesyeeF&ue HeâesveÛeer ef[PeeF&ve DeepeÛÙee ceesyeeF&ue HeâesveÛÙee efomeCÙeeÛÙee DeeefCe Dee@hejsš keâjCÙeeÛÙee heæleerhes#ee Kethe JesieUer nesleer. ceesyeeF&ue HeâesveÛÙee GlheeoveeceOÙes keâeUeÛÙee DeesIeeceOÙes yejerÛe Øeieleer nesle iesueer DeeefCe Deepe leb$e%eeve ‘efJeÕe efmuece DeB[ efHeâš’ DeMee mceeš& HeâesveheÙeËle ÙesTve heesnesÛeues Deens. 2013 meeueer kesâuesuÙee ‘‘ceesyeeF&ue «eesLe mš@efšmšerkeäme’’ meJnxceOÙes Demes Dee{Utve Deeues Deens keâer peieeleerue 91³ ueeskeâebkeâ[s ceesyeeF&ue Heâesvme Deensle DeeefCe lÙeehewkeâer 56³ ueeskeâebkeâ[s mceeš& Heâesvme Deensle. ‘‘ceesyeeF&ue «eesLe mš@efšmšerkeäme’’ vegmeej ceesyeeF&ue yeeUieCÙeeÛes mejemejer JeÙe 13 Deens. ¢ee meJnxvegmeej peieeceOÙes 120 keâesšeRhes#ee DeefOekeâ ueeskeâ lÙeebÛÙee ceesyeeF&ueJej Fbšjvesš-JesyeÛee Jeehej keâjleele DeeefCe 30³hes#ee peemle ueeskeâ F-cesue yeIeCÙeemee"er DeeefCe hee"JeCÙeemee"er ceesyeeF&ueÛee Jeehej keâjleele. one Je<ee&veblej keâoeefÛele ¢ee Deekeâ[sJeejerceOÙes Jee{osKeerue Peeueer Demesue. JÙeJemeeÙe Demees, efMe#eCe Demees, DeeCeeryeeCeerÛee Øemebie Demees efkebâJee Deevebo (pleasure mee"er) Demees, DeeheuÙee owvebefove peerJeveele ceesyeeF&ue Heâesve Skeâ DeeJeMÙekeâ iejpe yeveueer Deens. Deepe DeeheCe efJe%eeve DeeefCe leb$e%eeveeÛÙee peieele jenelees, pesLes ceesyeeF&ue HeâesveefMeJeeÙe DeeheuÙee peerJeveeÛeer keâuhevee keâjCes peJeUpeJeU DeMekeäÙe Deens. ceesyeeF&ue Heâesve DeeheuÙee owvebefove peerJeveemee"er GheÙegkeäle GhekeâjCe Deens, ns efve:mebMeÙeheCes efmeæ Peeues Deens. ceesyeeF&ue HeâesveefMeJeeÙe JewÙeefkeälekeâ DeeefCe JÙeeJemeeefÙekeâ °Ÿee Deeheues peerJeve keâ"erCe Peeues Demeles. DeeheuÙee owvebefove peerJeveele mebheke&â meeOeCÙeemee"er efkebâJee Flej keâesCelÙeener keâeceemee"er DeeheCeebme ceesyeeF&ue HeâesveÛeer Kethe ceole efceUle Demeles, pÙeecegUs Deeheues peerJeve meesÙeermkeâj DeeefCe meeshes nesles. hejbleg, DeeheuÙee peerJeveele ceesyeeF&ue HeâesveÛee efkeâleerner GheÙeesie nesle Demeuee, lejer lÙeeÛÙee iewjJeehejeefJe<eÙeer DeeheCe peeie¤keâ DemeCes DeeJeMÙekeâ Deens. ceesyeeF&ue HeâesveÛee ÙeesiÙe Jeehej ve kesâuÙeeme DeejesiÙe DeeefCe megjef#elelesÛes heefjCeece nesT Mekeâleele. ØelÙeskeâ iees°erÛes mJele:Ûes HeâeÙeos DeeefCe leesšs Demeleele, cnCetve ceesyeeF&ue Heâesve kesâJeU GheÙegkeäle keâeceebmee"er Jeehejuee lej les DeeheCeebmee"er Skeâ Jejoeve Deens DeeefCe ceesyeeF&ue HeâesveÛee og®heÙeesie Je DeleerJeehej DeeheuÙee peerJeveemee"er Meehe "¤ Mekeâlees.
 ceesyeeF&ue HeâesveÛes HeâeÙeos
 ceesyeeF&ue HeâesvecegUs DeepeÛÙee iegbleeiegbleerÛÙee peieele yeNÙeeÛe iees°er DeeheuÙeemee"er meeshÙee PeeuÙee Deensle. DeepeÛÙee ceesyeeF&ue HeâesveceOÙes yeNÙeeÛe GheÙegkeäle iees°er Deensle, pÙeeÛee Jeehej DeeefCe GheÙeesie DeeheCe DeeheuÙee meesÙeermkeâj peerJeveemee"er ke⤠Mekeâlees. ceesyeeF&ue HeâesveÛes yejsÛe HeâeÙeos Deensle, pÙeebJej DeeheCe Lees[keäÙeele ØekeâeMePeesle šekeâCÙeeÛee ØeÙelve ke⤠Ùee :
 keâcÙegefvekesâMeve : keâcÙegefvekesâMeve ns ceesyeeF&ue HeâesveÛes ØecegKe keâejCe Deens. efJeMes<e keâ¤ve keâcÙegefvekesâMeve, Flejebyejesyej mebJeeo meeOeCÙeemee"erÛe ceesyeeF&ue HeâesveÛeer efveefce&leer keâjCÙeele Deeueer Deens. DeeheCeebme SKeeÅee JÙekeäleeruee cenòJeeÛee DeeefCe leele[erÛee mebosMe ÅeeÙeÛee Demesue lej DeeheCe ceesyeeF&ue HeâesveÉejs lJejerle leer JÙekeäleer pesLes Demesue lesLes efleÛÙeeMeer keâveskeäš nesT Mekeâlees. Fcepe&vmeerceOÙes megæe ceesyeeF&ue Heâesve Kethe GheÙegkeäle "¤ Mekeâleele. Deepe DeeheCe ceesyeeF&uecegUs peieeÛÙee keâeveekeâesheNÙeele kegâCeeMeerner menpeheCes mebheke&â meeOet Mekeâlees. efJnef[Dees keâe@ueÉejs DeeheuÙee kegâšgbyeerÙeebvee DeeefCe efØeÙepeveebvee heentve lÙeebÛÙeeMeer DeeheCe mebJeeo meeOet Mekeâlees. ceesyeeF&ue Heâesve DeeheCeebme DeeheuÙee kegâšgbyeerÙeebMeer, veelesJeeF&keâebMeer DeeefCe efce$eebMeer pees[tve "sJeleele. oesve JÙekeäleeRceOÙes efkeâleerner Deblej Demeues lejer keâener Heâjkeâ he[le veener. ceesyeeF&ue HeâesvecegUs peieeÛÙee oesve šeskeâebJej Jemeuesues ueeskeâner keâener meskebâoele pees[ues peeT Mekeâleele. Lees[keäÙeele meebieeÙeÛes Peeues lej ceesyeeF&ue HeâesvecegUs DeeheuÙeeceOeerue keâcÙegefvekesâMeve menpe MekeäÙe DeeefCe meeshes Peeues Deens.
 megjef#elelee : ceesyeeF&ue HeâesvecegUs Deeheueer JewÙeefkeälekeâ megjef#elelee Jee{les. Deehelkeâeueerve heefjefmLeleerle efkebâJee SKeeÅee DeveesUKeer ef"keâeCeer Demeleevee keâe@ue keâ¤ve ceeefnleer efceUJeCÙeeme ceesyeeF&ue Heâesve GheÙegkeäle "¤ Mekeâlees. je$eer Deheje$eer Øemebieer ceesyeeF&ueÉejs DeeheCe ceoleermee"er mebheke&â meeOet Mekeâlees. ØeJeeme keâjleevee Deeheuee ceeie& MeesOeCÙeemee"er DeeefCe megjef#ele mLeUer DeeheCeebme heesnÛeCÙeemee"er ceesyeeF&ue Heâesve peerheerSme JeehejCÙeeme DeeheCeebme me#ece keâjleele.
 efyePevesme : ceesyeeF&ue Heâesve leb$e%eeveele PeheešŸeeves nesle DemeuesuÙee ØeieleercegUs ceesyeeF&ue HeâesveJej FbšjvesšÛeer megefJeOee Deelee megueYe ØeceeCeele GheueyOe Peeueer Deens, pÙeeÛee Deveskeâ ueeskeâebvee lÙeebÛÙee owvebefove JÙeJenejemee"er (Business trausaction mee"er) Kethe HeâeÙeoe nesle Deens. Deepe Deveskeâ ØemLeeefhele efyePevesme «eghe lÙeebÛÙee ceekexâefšbie mš^@šspeerceOÙes ceesyeeF&ue HeâesveÛee Yejhetj ØeceeCeele Jeehej keâjerle Deensle. ceesyeeF&ue HeâesveÉejs Deieoer keâceer JesUsle «eenkeâebMeer mebheke&â meeOeCÙeeÛee ne DelÙeble meeshee ceeie& Deens. Deepe Deveskeâ mebmLee Dee@veueeF&ve efcešeRieÉejs Deeheues JÙeJenej keâjerle Deensle.
 Mew#eefCekeâ megueYelee : keâesefJe[-19 ceneceejerÛÙee keâeUele DeeefCe veblej Deveskeâ Mew#eefCekeâ mebmLeebveer Dee@veueeF&ve Jeie& osCÙeeme meg®Jeele kesâueer. ØelÙeskeâeÛÙee Iejer ue@heše@he efkebâJee keâe@chÙegšj vemeuÙeeves efJeÅeeLÙeeËvee Dee@veueeF&ve efMe#eCe efceUCÙeele ceesyeeF&ue Heâesveves cenòJeeÛeer Yetefcekeâe yepeeJeueer. peieeÛÙee Deieoer ogie&ce keâeveekeâesheNÙeelener ceesyeeF&uecegUs Dee@veueeF&ve efMe#eCe heesnesÛeues. Deepe ceesyeeF&ue HeâesveJej efJeefJeOe ØekeâejÛeer De@hueerkesâMevme GheueyOe Deensle, peer efJeÅeeLÙeeËvee lÙeebÛes keâewMeuÙe efMekeâCÙeeme DeeefCe efJekeâefmele keâjCÙeeme ceole keâjleele.
 ceveesjbpeve : ceesyeeF&ue HeâesveceOÙes ceveesjbpeveeÛes efJeefJeOe heÙee&Ùe GheueyOe Demeleele. DeeheCe ceesyeeF&ueJej iesce KesUt Mekeâlees, efJnef[Dees Je efÛe$eheš heent Mekeâlees, mebieerle Ssketâ Mekeâlees DeeefCe hegmlekesâosKeerue JeeÛet Mekeâlees.
 ceesyeeF&ue yeBkeâeRie DeeefCe hesceWš : DeeheuÙee owvebefove peerJeveele ceesyeeF&ue HeâesveÛes ns DeeCeKeer Skeâ JewefMe°Ÿe Deens keâer, DeeheCe IejyemeuÙee yeBkeâeRie JÙeJenej DeeefCe hesceWš ke⤠Mekeâlees. Deepe hewmes hee"efJeCes efkebâJee hesceWš keâjCes ns hetJeeahes#ee meeshes Peeues Deens. DeeheuÙee mJele:ÛÙee yeBkeâKeelÙeeÛee leheMeerue DeeheCeebme menpe efceUJelee Ùeslees, lÙeemee"er DeeheCeebme yeBkesâle peeCÙeeÛeer iejpe Yeemele veener.
 ceesyeeF&ue HeâesveÛee DeeheCe meg%eheCes Jeehej kesâuee, lej Jej veceto kesâuesuÙee DeeefCe ceesyeeF&ueÛÙee Flej meJe& HeâeÙeÅeebÛee DeeheCeebme efJeue#eCe ueeYe nesF&ue DeeefCe Deeheues peerJeve megjUerleheCes peieCÙeeme DeeheCeebme ceole nesF&ue. DeMee meg%e JeehejecegUs ceesyeeF&ue Heâesve DeeheCeebmee"er Skeâ JejoeveÛe "jsue. hejbleg ceesyeeF&ueÛee iewjJeehej efkebâJee DeleerJeehej DeeheuÙee meJeeËmee"er Ieelekeâ "¤ Mekeâlees, cnCetve ceesyeeF&ueÛÙee DeleerJeehejeÛes pes og<heefjCeece Deensle, lÙeekeâ[s DeeheCe efJeMes<e ue#e osCes DeeJeMÙekeâ Deens.
 ceesyeeF&ue HeâesveÛee iewjJeehej DeeefCe lÙeeÛes nesCeejs og<heefjCeece
 DeeheCe heeefnues keâer mebhetCe& peieele Deepe ceesyeeF&ueÛes jepÙe Deens DeeefCe ceesyeeF&ueÛÙee ¢ee Jeehejeuee DeeheCe DeheJeeo "¤ Mekeâle veener. DeeheuÙee megueYe peerJeveemee"er, megKe-meesÙeeRmee"er Je keâveskeäšs[ jenCÙeemee"er DeeheCeebme ceesyeeF&ue HeâesveÛeer DeeJeMÙekeâlee ueeieles. "jeJeerkeâ ceÙee&osheÙeËle ceesyeeF&ueÛee Jeehej HeâeÙeosMeerj Deens heCe lÙeeÛee DeleerJeehej ne DeeheuÙee peerJeveemee"er OeeskeâeoeÙekeâ Deens. melele DeeefCe peemle ØeceeCeele ceeesyeeF&ue HeâesveÛee Jeehej DeejesiÙeemee"er neveerkeâejkeâ DemeuÙeeÛee FMeeje [e@keäšjebveer DeeheCeebme JeejbJeej efouee Deens, cnCetve ceesyeeF&ue HeâesveÛes DeeheuÙee peerJeveeJej Je DeejesiÙeeJej nesCeejs efJeveeMekeâejer heefjCeece ogue&ef#ele kesâues peeT Mekeâle veener. ceesyeeF&ue HeâesveÛÙee DeefleJeehejeÛes og<heefjCeece keâeÙe Deensle, ¢eebJej DeeheCe Âef°#eshe šekeâCÙeeÛee ØeÙelve ke⤠Ùee :-
 Flejebheemetve Deefuehle jeneCes (social isolation) : ceesyeeF&ue HeâesvecegUs Skeâceskeâebyejesyej mebheke&â meeOeCes DeefOekeâ meeshes Demeues lejer ceesyeeF&ue HeâesvecegUs ueeskeâ Skeâceskeâebvee Yesštve mebJeeo meeOeCÙeehes#ee DeeheuÙee HeâesveJe¤ve yeesueleele DeeefCe lÙeeceOÙes peemle JesU IeeueJeleele. ceesyeeF&ue HeâesveÛÙee JeehejecegUs ueeskeâ keâceer Yesšleele DeeefCe lÙeecegUs meeceeefpekeâ Deefuehlelee efvecee&Ce Peeueer Deens. Deieoer peJeU jeneCeeNÙee veelesJeeF&keâebvee DeeefCe efce$eebveeosKeerue Yesš osCÙeeÛes DeeheCe šeUlees DeeefCe ceesyeeF&ueJej yeesueCes hemeble keâjlees. keâOeerkeâOeer SkeâeÛe Iejeleerue ueeskeâebceOÙes osKeerue meceesjemeceesj JÙeJeefmLele mebJeeo nesle veener DeeefCe peemle iees°er ceesyeeF&ueJe¤ve ÛeÛee& kesâuÙee peeleele.
 ØeeÙeJnmeer : ceesyeeF&ue HeâesveÛee efJeefJeOe keâejCeebmee"er Jeehej kesâuÙeeves Deepe DeeheuÙee Keepeieer peerJeveeMeer (privacy) le[pees[ Peeueer Deens. DeeheuÙee ceesyeeF&ueJej Demeuesueer Deeheueer Keepeieer ceeefnleer, yeBkeâ KeelÙeeÛeer ceeefnleer, keâe@vš@keäme FlÙeeoer n@keâeRie uee@yeermee"er Demegjef#ele Demet Mekeâles. DeeheCe kegâ"s jenelees, kegâCeeyejesyej mebheke&â meeOelees, Deeheues efce$e keâesCe Deensle, Deeheuee JÙeJemeeÙe keâeÙe Deens, FlÙeeoer meJe& ceeefnleer meesMeue ceeref[ÙeeJe¤ve Flejebvee menpe efceUt Mekeâles.
 DeejesiÙe / Deepeej : oerIe&keâeU ceesyeeF&ue HeâesveÛÙee JeehejecegUs [esUs, ceWot, ceeve DeeefCe MejerjeÛÙee Flej DeJeÙeJeebJej leeCe he[lees DeeefCe lÙeecegUs efJeefJeOe ØekeâejÛes Deepeej nesT Mekeâleele. yejeÛe JesU ceesyeeF&ue m›eâerveJej yeIele jeefnuÙeeves [esàÙeebÛeer °er Kejeye nesles, peerJeveele leCeeJe Jee{lees. [eskesâogKeer, Peeshe ve ueeieCes DeeefCe Ûekeäkeâj ÙesCes ¢ee mecemÙee GodYeJeleele. ¢eeJÙeefleefjkeäle, jsef[DeeseføeâkeäJesvmeer jsef[SMeve SkeämeheespejÛes pes oerIe&keâeueerve heefjCeece Deensle, lÙeebvee meeceesjs peeJes ueeieles, cnCepes ceesyeeF&ue HeâesveceOetve Glmeefpe&le nesCeeNÙee neveerkeâejkeâ efkeâjCeebcegUs ceeCemeeÛÙee °erJej, ßeJeCe MekeäleerJej Je mebhetCe& DeejesiÙeeJej og<heefjCeece nesT Mekeâlees. Deepe ceesyeeF&ueÛÙee DeefleJeehejecegUs DemebKÙe cegueebÛes [esUs Kejeye nesle Ûeeueues Deensle, lÙeebÛeer °er ceboeJeueer Deens, Deveskeâebvee Ûe<cee ueeieuesuee Deens. Deveskeâ cegueebvee ceevesÛes efJekeâej (spondylitis) pe[uesues Deensle. heeuekeâebveer DeeheuÙee cegueebefJe<eÙeer ¢ee yeeyeleerle JesUerÛe meeJeOe nesCes iejpesÛes Deens.
 ceesyeeF&ueÛes JÙemeve (mobile addiction)
 Deepe DeeheuÙee meceepeeceOÙes Deveskeâ ueeskeâ ceesyeeF&ue JÙemeveer – addict Peeuesues Deensle. ceesyeeF&ue HeâesveÛÙee DeefleJeehejecegUs ceeCemeeÛÙee ceeveefmekeâ DeejesiÙeJej heefjCeece nesle Deens. ceesyeeF&ue neleele vemesue lej yeNÙeeÛe peCeebvee DemJemLe Jeešles. yeNÙeeÛe peCeebÛee peerJeØeeCe yeveuesuee ceesyeeF&ue lÙeebÛÙee vepejsheemetve otj kesâuee efkebâJee ceesyeeF&ue ef[mekeâveskeäš Peeuee lej lÙeebÛee peerJe JejKeeueer neslees. osneÛÙee ¢ee DeJemLesuee ‘‘veesceesHeâesefyeÙee’’ (Nomophobia) Demes mebyeesOeues peeles. ceevemeMeeŒe%eebveer ceesyeeF&ueOeejkeâebÛÙee Jele&veeÛes efJeMues<eCe keâ¤ve, MeeŒeerÙe heæleerves lÙeeÛeer ÛeeÛeCeer keâ¤ve veesceesHeâesefyeÙee ne Meyo efJekeâefmele kesâuee. veesceesHeâesefyeÙee ne Skeâ ceeveefmekeâ Deepeej Demetve lÙeeJej "jeJeerkeâ Demee keâesCeleener GheÛeej veener. ceesyeeF&ue peJeUheeme vemeuÙeeme DemJemLe JeešCes, ÕeemeesÛÚdJeeme DeefveÙeefcele nesCes, Ieece HegâšCes, Debie LejLejCes ner veesceesHeâesefyeÙeeÛeer ue#eCes Deensle. kesâJeU mJeØeÙelveeves DeeefCe FlejebÛÙee ceoleerves ceeCetme ceesyeeF&ue – addiction ceOetve yeensj he[t Mekeâlees. veesceesHeâesefyeÙee ne Deepeej DeeheuÙeeuee nesT veÙes cnCetve Deieoer ceÙee&efole JesUshegjleeÛe ceesyeeF&ue HeâesveÛee Jeehej keâjeJee. heeuekeâebveer ¢ee yeeyeleerle DeeheuÙee cegueebkeâ[s efJeMes<e ue#e hegjJeCes iejpesÛes Deens.
 DeepeÛes heeuekeâ Deveskeâoe DeeheuÙee cegueebveer ceesyeeF&ue HeâesveÛee peemle Jeehej kesâuÙeeÛeer le›eâej keâjleele, pÙeecegUs DeYÙeeme Je KesUCÙeeJej ogue&#e nesles. heeuekeâebveer DeeheuÙee cegueebvee ceesyeeF&ue HeâesveÛÙee DeefleJeehejecegUs nesCeeNÙee og<heefjCeeceeÛeer mhe° keâuhevee osCes DeeJeMÙekeâ Deens. keâener iees°er lÙeebvee Øesceeves mecepeeJetve meebieeÙeuee nJÙeele. cegueebJej heeUle "sJetve Deieoer "jeJeerkeâ JesUshegjleeÛe ceesyeeF&ue lÙeebvee ÅeeJee DeeefCe JesU mebheuÙeeveblej ceesyeeF&ue Heâesve Deb[j uee@keâ DemeeJee. ceesyeeF&ue HeâesveÛÙee DeefleJeehejecegUs Deepe yejerÛe cegues, le®Ce DeeefCe Øeew{ ceesyeeF&ue HeâesvecegUs porn-addict Peeues Deensle. pornography efJnef[Dees yeefIeleuÙeeefMeJeeÙe yeNÙeeÛe peCeebvee Ûewve he[le veener. ¢eecegUs ceeCemeeÛes DeOÙeelce OeeskeäÙeele Ùesles DeeefCe DeMee ke=âleeRcegUs JÙeefYeÛeejeuee Ûeeuevee efceUles. Deeheueer cegues keâeÙe keâjleele, efkeâleer JesU ceesyeeF&ue Jeehejleele, ceesyeeF&ueJej keâeÙe heeneleele, ¢eebkeâ[s heeuekeâebveer efJeMes<e ue#e osCes DelÙeble iejpesÛes Deens.
 ue#e efJeÛeueerle nesCes : ceesyeeF&ue Heâesve Deeheues ue#e efJeÛeefuele ke⤠Mekeâlees. keâener peCeebvee ceesyeeF&ueJej leemeved leeme iesce KesUCÙeeÛeer meJeÙe Demeles DeeefCe lÙeecegUs efJeÅeeLÙeeËÛes DeYÙeemeeheemetve DeeefCe FlejebÛes keâeceeheemetve ue#e efJeÛeefuele nesles. leemevedleeme yemetve jeefnuÙeecegUs DeejesiÙeeJej osKeerue og<heefjCeece nesleele. keâener peCe mebieerle Sskeâleevee iee[er ÛeeueJeleele efkebâJee ceesyeeF&ue Heâesvekeâ[s yeIeleele, DeMeecegUs ue#e efJeÛeefuele nesTve DeheIeele nesleele.
 JesUsÛee DeheJÙeÙe (waste of time) : ceesyeeF&ue HeâesvecegUs Deveskeâ ueeskeâebÛes peerJeve efJemkeâUerle Peeues Deens. ceesyeeF&ue – addiction cegUs Deveskeâebvee JesUsÛes Yeeve jenele veener DeeefCe DeeheCe cenòJeeÛÙee iees°er mees[tve ceesyeeF&ueJej leemeved leeme Hegâkeâš IeeueJelees. GheosMekeâ DeeheCeebme meebielees keâer, ¢ee he=LJeerleueeJej hejcesÕejeves meJe& iees°eRmee"er JesU efouesueer Deens (There is time for everything) hejbleg, DeeheCe lÙee JesUsÛee meogheÙeesie kesâuee heeefnpes (GheosMekeâ 3:1-8). meble heewueosKeerue DeeheCeebme meebielees, ‘‘JesUsÛee meogheÙeesie keâje, keâejCe efoJeme JeeF&š Deensle’’ (FefHeâme 5:16; keâuuewmes 4:5). ceesyeeF&ue – addiction ns DebOeejeÛes ke=âlÙe Deens, cnCetve meble heewue meebielees, ‘‘DebOeejeÛÙee efve<HeâU keâcee&Ûes Yeeieeroej nesT vekeâe, lej Gueš lÙeeÛee efve<esOe keâje… ns efveefõmlee peeiee nes DeeefCe Peeshesletve T", cnCepes ef¡emleeÛee ØekeâeMe legPÙeeJej he[sue’’ (FefHeâme 5:11,14). DeeheCe ceesyeeF&ueJej JesU Hegâkeâš IeeueJet veÙes lej DeeheCeebme efouesuÙee JesUsÛee DeeheCe meogheÙeesie keâjeJee. Øeefmeæ øeWâÛe uesKekeâ efJnkeäšj ¢egiees meebieleele, ‘‘Deeheues DeeÙeg<Ùe Lees[s Deens DeeefCe JesUsÛÙee efve<keâeUpeer DeheJÙeÙeecegUs DeeheCe les DeeÙeg<Ùe Depetve keâceer keâjlees.’’
 ceesyeeF&ue HeâesveÛÙee JeehejecegUs Deepe cewoeveer KesU DeeefCe Meejerefjkeâ keâmejleer ¢ee YetlekeâeUeÛÙee iees°er yeveCÙeeÛÙee ceeiee&Jej Deensle. DeeheCe DeeheuÙee peerJeveeÛÙee YeuÙeemee"er DeeheuÙee Meejerefjkeâ iejpeebvee ØeeOeevÙe osTve ceesyeeF&ueÛÙee JeehejeJej keâener ceÙee&oe efveef§ele keâjCes DeeJeMÙekeâ Deens. DeeheCe pesJeCeeojcÙeeve DeeefCe Skeâceskeâebyejesyej meceesjemeceesj mebJeeo meeOeleevee ceesyeeF&ue-øeâer Peeues heeefnpes cnCepes DeeheCeebme yengcetuÙe JesUsÛee Deevebo GheYeesielee ÙesF&ue. DeeheCe Meejerefjkeâ JÙeeÙeece/keâmejleerceOÙes osKeerue mJele:uee iegbleJeues heeefnpes, ¢eecegUs Deeheues DeejesiÙe megÂ{ jenerue. Deeheues mJele:Ûes keâuÙeeCe DeeheuÙee neleeble Deens. Meejerefjkeâ, ceeveefmekeâ DeeefCe meeceeefpekeâ °Ÿee mece=æ nesCÙeemee"er ceesyeeF&ue HeâesveÛÙee ceÙee&efole JeehejeÛeer iejpe DeeheCe mJele:Ûe DeesUKeueer heeefnpes. pej DeeheCe ceesyeeF&ueÛee ceÙee&efole ØeceeCeele Jeehej kesâuee lej lees DeeheuÙeemee"er Jejoeve "¤ Mekeâlees, hejbleg lÙeeÛee pej DeeheCe DeefleJeehej kesâuee lej DeeheuÙeemee"er ceesyeeF&ue Heâesve Meehe "¤ Mekeâlees.