सुवार्ता

 DeeblejOeceeaÙe veeleeU cesUeJee
 JemeF& : efJeefJeOe OeceeaÙeebMeer veelesmebyebOe peleve keâjCes Je mebJeOe&ve keâjCes, heeshe øeâeefvmeme ¢eebÛÙee heÙee&JejCeeJejerue efJeÛeejOeve ‘ueeJeoeles osTce’ heÙee&JejCeeÛeer mlegleer keâjCes, MesDej keâjCes Je JemeF& efJeYeeieeleerue heÙee&JejCeeyeöue ‘ke=âleer Ùeespevee’ efJekeâefmele keâjCes DeMee eflensjer Gefö°ebmee"er 25 ef[meWyej 2023 jespeer meeÙebkeâeUer 4.30 Jeepelee efyeMehme neTme, JemeF& ÙesLes Skeâ heefjmebJeeo DeeÙeesefpele kesâuee neslee. DeOÙe#emLeeveer DeeÛe&efyeMehe ([e@.) Hesâefuekeäme ceÛÙee[es nesles.
 keâeÙe&›eâceeÛeer meg®Jeele meble ceeÙekeâue ÛeÛe&&, ieeÙekeâJe=bo, ceeefCekeâhetj ¢eebveer ieeefÙeuesuÙee veeleeUieerleebveer Peeueer. efJeefJeOe OeceeaÙe ØeefleefveOeeRÛÙee nmles meceF& ØepJeueve PeeuÙeeveblej heeshe øeâeefvmeme ¢eebÛÙee ‘DeeheuÙee Oejleermee"er Deeblej ßeæe ØeeLe&vee’ yeÇoj me@veue legmkeâevees ¢eebveer kesâueer. DeeÛe&efyeMehe Hesâefuekeäme ¢eebveer meJe& GheefmLeleebÛes efJeMes<ele: Keemeoej jepeWõ ieeefJele ¢eebÛes mJeeiele kesâues. lÙeeveblej DeeheuÙee owvebefove peerJeveele heÙee&JejCe Je efJekeâeme ¢eebÛÙeele keâMeer meebie[ Ieeuelee ÙesF&ue, ¢eeJej ÛeewHesâj Je meKeesue cegkeäle efÛebleve keâjCÙeeÛes DeeJneve kesâues.
 heefjmebJeeoeleerue JÙekeäleeRÛee heefjÛeÙe keâ¤ve osleevee, ‘še@keâ Mees’Ûes mebÙeespekeâ Heâeoj pÙeesSue ef[kegâvee ¢eebveer ‘ueeJeoeles osTce’ ¢ee heeshe cenesoÙeebÛÙee Øesef<eleerÙe efMekeâJeCegkeâerleerue mene "Ukeâ cegöŸeebÛee hejeceMe& Iesleuee :-
 1) heÙee&JejCeerÙe mebkeâš
 2) leb$e%eeveeÛÙee Yetefcekeâe
 3) Deeblejje°^erÙe jepekeâerÙe keâcelejlee
 4) heÙee&JejCeerÙe heefj<eoe : Øeieleer Je DeheÙeMe
 5) COP28 – ogyeF& keâ[tve Dehes#ee
 6) DeeOÙeeeflcekeâ ØesjCee
 lÙeeÛeyejesyej peue, peceerve, pebieue, peveeJej ¢ee ceeveJeer peerJeveeMeer mebyebefOele IeškeâebJej Ghejeskeäle omleSsJepeeÉejs mekeâme ceeefnleer meeoj kesâueer. lÙeeveblej lÙeebveer ‘DeeheDeeheuÙee Oecee&Ûeer heÙee&JejCeeyeöue keâeÙe efMekeâJeCe Deens’ leer Lees[keäÙeele meeoj keâjCÙeemee"er ØeefleefveOeeRvee DeeJeenve kesâues.
 1) ßeerceleer keâerleea MeW[s OÙeeme HeâeTb[sMeve mebmLeehekeâ DeOÙe#e : ¢eebveer ceeieerue mene Je<eeËheemetve keâjerle DemeuesuÙee mJeÛÚlee DeefYeÙeeveeÛeer ceeefnleer osleevee veeefMekeâ ÙesLes Demeleevee mJeeceer efJeJeskeâevebo ¢eebÛÙee efJeÛeejOeejscegUs lÙee keâeÙe& ke⤠ueeieuÙee ns mhe° kesâues. Deepener ceefnvÙeeÛÙee ÛeewLÙee jefJeJeejer lÙee megkeâe keâÛeje, Deesuee keâÛeje Je ‘F Jesmš’ Deueie keâ¤ve lÙeeÛee efJeefveÙeesie keâmee keâjleele les meebefieleues.
 2) ßeer. cencebo DeßeHeâ Deueer : ns heešCÙeeÛes Deensle. kegâjeCeele mJeÛÚlesuee keâmes cenòJeeÛes mLeeve Deens, les lÙeebveer mhe° kesâues. ceeieerue 25 Je<ex les SJnjMeeF&veceOÙes ‘š^er ueJnme& «eghe’ ceOÙes ßeer. [sefveme JeePe Je ßeer. kesâ. kesâ.veeÙej ¢eebÛÙeemeesyele mJeÛÚlee DeefYeÙeeve ÛeeueJeleele DeeefCe DeepeJej 3000 hes#ee DeefOekeâ Pee[ebÛeer ueeieJe[ keâ¤ve leer Jee{Jeueer peele Deensle. ¢eemee"er heefjmejeleerue veeieefjkeâebÛee lÙeebvee cees"e DeeOeej DemeuÙeeÛes lÙeebveer veceto kesâues.
 3) ßeer. keâerleea Mene : ns cetUÛes iegpejeleÛes. les Deelee keâebefoJeueer ÙesLes jeneleele. lÙeebveer pewve Oecee&Jejerue Jesefokeâ hejbhejsÛeer ceeefnleer hegjefJeleevee Pee[s, peceerve, heeCeer Je peerJe-peerJeeCet ¢eebÛeer keâeUpeer IesCes, ns keâmes ceeveJeer keâle&JÙe Deens les Øeefleheeove kesâues. lÙeeÛeØeceeCes pewve OeceeaÙe Ûeece[s efveef<eæ ceeveleele lÙeeÛeØeceeCes hueeefmškeâ JeehejCes šeUeJes Demeener Dee«en lÙeebveer meeoj kesâuee.
 4) ßeer. megcesOe megleej : ns ieesjKevee, leueemejer ÙesLeerue. lÙeebveer efvemeie& osJe Øesceer DeeefoJeemeer DeeOÙeeeflcekeâlee efJeMeo keâjleevee ieeJeosJe, JeeIeesyee, efnjJee osJe ¢ee mebkeâuhevee mhe° kesâuÙee. leÉle peceerve, heeCeer, pebieue Je peveeJejs ns DeeefoJeemeer mebmke=âleerÛes DeefJeYeepÙe Yeeie Deensle, pevce, peerJeve, ce=lÙet ns šhhes efJeefJeOe meCeJeej Je $e+letbÉejs les meepejs keâjleele, nsner meefJemlej mecepeeJetve meebefieleues.
 5) ßeer. osefJeboj efmebie : ns cetUÛes heefleÙeeue ÙesLeerue. Deelee les JemeF& mšsMeve ÙesLes jenleele. les ¢ee cesUeJÙeeJesUer ÙesT Mekeâues veenerle; hejbleg leÙeejerÛÙee meYesJesUer lÙeebveer heg{erue efJeÛeej ceeb[ues nesles. ‘ieg® «ebLe meeefnye’ ner lÙeebÛes heÙee&JejCeemebyebOeerÛeer ØesjCee nesÙe. nefjle ›eâebleer Éejs lÙeebveer les oeKeJetve efouebÙe. ¢eekeâ[s lÙeebÛes efJeMes<e ue#e Demeles les cnCepes DeeheeheuÙee peerJeveele efkeâceeve Skeâ lejer Pee[ ueeJeleele Je Jee{Jeleele.
 heeshe cenesoÙeebÛÙee ‘ueeJeoeles osTce’ ¢ee efJeÛeejOeveeleerue menebhewkeâer keâesCelee cegöe lÙeebvee YeeJeuee Demes efJeÛeejues Demelee, lÙeebveer lÙee cegöŸeebÛÙee efJeefJeOe ÚšebJej Yej efouee : yeeJeKeue j#eCe mebj#eCe, keâehe[er efheMeJÙeebÛee Jeehej, mšerue huesš ye@keâ, ceeleerÛeer Yeeb[er JeehejCes, Pee[s ueeJee; Pee[s Jee{Jee ceesnerce, efhebheU, Je[, keâ[gefuebyeemeejKeer ØeeCeJeeÙet Glmeefpe&le keâjCeejer Pee[s peheCes FlÙeeoer.
 heefjmebJeeo še@keâ MeesÛee meejebMe meeoj keâjleevee Heâe. pÙeesSue ¢eebveer meOÙeeÛÙee JemlegefmLeleerÛee ceeieesJee Iesleuee : ceeveJeer peerJeveeJej DeeIeele nesleesÙe, peceerve efieUueer peele Deens, lÙeecegUs veeskeâNÙee ieceJeeJÙee ueeiele Deensle, ceeueceòee ve° nesle Deens, vewmeefie&keâ DeeheòeeRcegUs efJeefJeOe Øekeâejs peerefJele neveer Je ceeveneveer nesle Deens. mecegõeÛeer heeleUer GbÛeeJele Deens. peceerve heeCÙeeKeeueer peele Deens. efnce[eWiej efJeleUle Deensle Je DebšeefškeâemeejKÙee ef"keâeCeer ØeÛeb[ ogjeJemLee Ùesle Deens. 42 keâeye&ve[eÙe Dee@keämeeF&[ Jee{le Deens. cegbyeF& Je JemeF&Ûee keâener Yeeie JnsefvememeejKee nesCÙeeÛeer MekeäÙelee Deens. pebieuelees[ Je Jee{leer yeebOekeâeces ¢eebcegUs heMet, he#eer, ceemeUer ¢eebÛÙeeJej og<heefjCeece nesle Deensle. ¢ee meboYee&le lÙeebveer nefjle JemeF&, efveYe&Ùe Deeboesueve, heÙee&JejCeeJejerue efJeefJeOe mebIešvee ¢eebÛÙee otj°er Je ØeefleyebOekeâ ÛeUJeUerÛee GuuesKe kesâuee. DeejesiÙe, Iejsoejs, veeskeâNÙee, mLeueeblej ¢eebÛÙeecegUs ieefjyeebvee Heâškeâe yemelees, efvemeiee&Jej nuuee ne ceeveJelesJej nuuee, heÙee&JejCeeÛee Nneme ne nUtnUt ceeveJepeeleeruee ve° keâjCeeje efJe<eeCet Deepeej Deens, nsmegæe lÙeebveer meceejesheeJesUer mhe° kesâues.
 še@keâ Mees Ûee meceejeshe DeeÛe&efyeMehe ([e@.) Hesâefuekeäme ceÛÙee[es ¢eebveer mekeâme Je JÙeJeneefjkeâ efJeÛeejOeveeÉejs kesâuee. ØeefleefveOeer Je mebÙeespekeâ Heâe. pÙeessSue ¢eebveer meJe& GheefmLeleebÛes DeefYevebove kesâues Je cnCeeues, ‘‘Deeheueer peerJeveMewueer heÙee&JejCeeÛeer mee#e osles. meJeeËveer Skeâ$e keâeÙe& kesâues lej Kethe keâener meeOÙe keâjlee ÙesF&ue. meble øeâeefvmeme Deefmemeerkeâj ns heÙee&JejCeeÛes DeeoMe& meble Deensle. lÙeebveer 1223 meeueer veeleeU meCeeÛÙee efoJeMeer ‘efvemeie&Øesceer heefnueer ieesMeeuee’ leÙeej kesâueer. lÙee Iešvesuee Deepe 800 Je<ex hetCe& nesleele DeeefCe meJeeËveer ‘DeeheuÙee meeceeefÙekeâ Iejkegâuee’mee"er kebâyej keâmeeJeer, Demes heeshe øeâeefvmeme ¢eebÛÙee Meyoeble DeeJeenve kesâues.
 MesJešer, Heâe. Lee@ceme ueesheerme ¢eebÛÙee DeeYeej ØeoMe&veeves DeeefCe leueemejer ÙesLetve DeeuesuÙee Jeejueer Yee<esleerue ieeÙekeâJe=boeves ieeefÙeuesuÙee veeleeU ieerleebveer veeleeU cesUeJÙeeÛeer meebielee Peeueer. DeeblejOeceeaÙe Oece&ØeebleerÙe DeeÙeesieeleHexâ keâeÙe&›eâce DeeÙeesefpele kesâuee neslee Je lÙeeÛes mebÙeespeve Heâe. yeve&[ HeâveeË[erme Je Heâe.pÙeesSue ef[kegâvee ¢eebveer kesâues.