efÛebleefvekeâe – सप्टेंबर २०२३


 cee@efvme. øeâeefvmeme keâesefjÙee
 
 YeeoJÙeeÛee meCe
 
 heefJe$e ceefjÙesÛÙee pevceefove meesnàÙeeuee DeeheuÙee ceje"er mebmke=âleerle DeeheCe keâeÙe cnCelees? DeeheuÙee JemeF&ÛÙee hejbhejsle ¢ee meesnàÙeeuee ‘YeeoJÙeeÛee meCe’ ns veeJe efceUeues Deens Je les meJe&mebcele Peeues Deens. ¢eeuee keâejCener lemesÛe Deens. keâeskeâCe Yetceerleerue Deeheueer hejbheje ner MesleerØeOeeve Deens. pÙes° ceefnvÙeele DeeheuÙeekeâ[s heeJemeeuee meg®Jeele Peeueer keâer meJe&ØeLece nesF& leer YeeleeÛeer hesjCeer. oesve-leerve Dee"Je[Ÿeeble jeshešer cees"er Peeueer keâer, lÙeeÛeer nesF& Mesleeble ueeJeCeer. ueeJeCeerÛee mebhetCe& ceefnvee cees"Ÿee efpeefkeâjerÛee. [eskeäÙeeJej SKeeoer keâebyeU, IeeWie[er efkebâJee Fjueb IesTve Mesleeble kesâueer peeÙeÛeer DeeJeCeer. kesâuesueer DeeJeCeer cetU Oe¤ve efnjJeerieej Peeueer keâer, lÙeeÛÙee pees[eruee Mesleebleerue ieJelener [eskesâ Jej keâe{tve Deeheues DeefmlelJe Øekeâš keâjeÙeÛes. ceie efveboCeer lej kesâueerÛe heeefnpes. efveboCeer kesâueer DeeefCe efhekeâeuee KeleheeCeer efoues keâer, les heerkeâ peesceeves T"s. HeâesHeâeJes. JeeNÙeeJej [guet ueeies. ceie Meslekeâjer neslees Ket<e. lÙeeÛes kegâšgbye nesles efveOee&mle…
 DeeÙee-yeeÙeebvee Je meemegjJeeefMeCeeRvee MesleerÛÙee keâeceebletve Skeâoe keâe Gmeble efceUeueer keâer lÙeebvee JesOe ueeiele les lÙeebÛÙee ceensjÛes. ceefnveeYej les ceensjÛee heengCeÛeej Iesle. Je<e&Yej ve efceUeuesuÙee DeejeceeÛeer Yej ¢ee Skeâe ceefnvÙeele lÙee Ye¤ve keâe{erle. lÙeebvee ‘YeeoJÙeeÛee heengCeÛeej’ efceUs. DeeheuÙee yeesueer-Yee<esle –
 ‘‘ßeeJeCe iesuee ved YeoJee GbieJeuee ~
 ceeÙe Åee ceuee, Åee ceuee ceefnvÙeeÛeer jpee ies ÓÓÓ~~’’
 DeMeer ueeskeâieerles pegvÙee keâeUele peer ØeÛeefuele nesleer, leer keâe GieerÛe?
 ¢ee jpesÛÙee keâeUeleÛe ÛeÛe&ceOÙes ÙesF& heefJe$e ceefjÙesÛÙee pevceefoveeÛee meesnUe. meg®Jeeleeruee veT efoJemeebÛee veesJnsvee. ¢ee ceesmeceele heeveeHegâueebvee meJe&$e ÙesF& yenj. IejeÛÙee Deepetyeepetuee lemesÛe he[erkeâ peefceveerJej meJe&$e Gceuele HegâuesÛe Hegâues! neleeble HegâueebÛeer hej[er IesTve cegues ÛeÛe&Jej efveIeeÙeÛeer. lÙeebÛÙee meesyele meejs kegâšgbye Je YeeoJÙeeÛÙee heengCeÛeejemee"er DeeuesuÙee meemegjJeeefMeCeerr ¢ee nšketâve ÙeeÙeÛÙeeÛe ÙeeÙeÛÙee. ÛeÛe&ÛÙee meceesj ceeJeueerÛÙee FceepeerÛeer efcejJeCetkeâ heesnesÛeeÙeÛeer. leer Fceepe ÛeÛe&ÛÙee DeeJeejele ceOÙeYeeieer "sJetve lÙeeÛÙee meYeesJeleer cegues jebiesves GYes jeneÙeÛeer.
 ‘¤heJeble Hegâues efceUJetveer Ùee…~
 lÙeebletveer Delegues efveJe[tveer IÙee ~~’
 ns Yeefkeäleieerle meg¤ nesleeÛe, ceeJeueerÛÙee cetleeaÛÙee efoMesves Hegâues Hesâketâve osCÙeele efÛecegj[ŸeebÛeer MeÙe&le ueeieeÙeÛeer. lÙeebÛÙee ÛesnsNÙeebJej nemÙe HegâueebmeejKes Gceueuesues… lÙeebÛÙee DeJeleerYeJeleer YeeoJÙeeÛÙee meCeeuee ceensjer DeeuesuÙee meemegjJeeefMeCeerr DeeheuÙee hejerves ceeJeueerÛee ceeve-mevceeve keâjeÙeÛÙee. ne meCe Yeeõheo ceefnvÙeele ÙeeÙeÛee cnCetve meJe&$e lÙeeuee ‘YeeoJÙeeÛee meCe’ Demes cnšues peeÙeÛes. ne meCe Je lÙeeÛee veesJnsvee ne pemee ØelÙeskeâ ÛeÛe&ceOÙes JneÙeÛee, lemeeÛe lees JeebõŸeeÛÙee ceesle ceeJeueerÛÙee ÛeÛe&ceOÙes osKeerue JneÙeÛee. meCeeveblej ceesle ceeJeueerÛÙee ÛeÛe&ceOÙes Dee"Je[eYej ÛeeueeÙeÛeer pe$ee. lÙee pe$esuee peeTve ÙesCes ns, YeeoJÙeeÛÙee ceefnvÙeele ceensjer DeeuesuÙee meemegjJeeefMeCeer Skeâ megJeCe&mebOeer ceeveeÙeÛÙee. JeebõŸeeÛeer pe$ee Je ne Yeeõheo ceefnvee ceeJeueerÛÙee YekeäleerMeer pees[uesuee… cnCetve lÙeeuee ‘YeeoJÙeeÛee meCe’ ner GheeOeer efpelekeâer MeesYetve efomeeÙeÛeer, eflelekeâerÛe leer G"tvener efomeeÙeÛeer.
 Deepe DeeheuÙeekeâ[Ûee meceepe yeoueuesuee Deens. MesleerØeOeeve meceepe ne veeskeâjerØeOeeve Je JÙeJemeeÙeØeOeeve Peeuesuee Deens. Jee[Jeef[ueebÛeer Mesleer-yeeieeÙeleer keâeÙe nesleer, ¢eeÛee keâeUeveg¤he efJemej he[le Ûeeueuesuee Deens. Meslepeceerve efJekeâCÙeekeâ[s keâenerkeâebÛee keâue Pegkeâle Deens Je DeeheuÙee Jee[Jeef[ueebÛes JÙeJemeeÙe, lÙeebÛeer MesleerÛeer DeJepeejs, lÙee MesleerMeer efveieef[le Demeuesueer JesieJesieUer keâeces Je lÙeeuee pees[tve Demeuesues Keeveheeve, hekeäJeeVes, meCemeesnUs Deepe efJemce=leerÛÙee he[ÅeeDee[ peele Deensle. cnCetve ne pegveeÛe efJe<eÙe IesTve lÙeeÛeer GpeUCeer keâjCes Deieoer ›eâceØeehle "jle Deens.
 ieeJeeleerue osJeUele ceeJeueerÛee pevceefove meesnUe Je JeebõŸeeÛÙee ceesleceeJeueeruee Yesš ns meceerkeâjCe DeeheuÙee meceepeele hetJee&heej nesles. ceesleceeJeueerÛÙee meCeeuee iesuÙeeveblej lesLetve ceeJeueerÛeer Øeeflecee DeeCeCes DeeefCe leer IejeÛÙee DeesšerJej ueškeâJetve "sJeCes, lesLetve DeeCeuesuee ‘JeebõŸeeÛee oesje’ DeeheuÙee GpeJÙee neleeuee yeebOeCes, keâeUs ÛeCes, ‘keâeef[Dees-yeesef[Dees’ cnCetve ØeKÙeele Demeuesues meeKejsÛÙee heekeâele leUuesues meHesâo iees[ iee"s Je efKeMeeuee ve hejJe[Ceejs ieesJÙeeÛes keâepet… ¢eeÛeer Kejsoer pees-lees DeeheuÙee SsheleerØeceeCes keâjeÙeÛee. cnCepes ceeJeueerÛÙee pevceeÛee meesnUe Je lÙeeÛeer mce=leer Ûeebieueer ceefnveeYejÛe veener, lej Je<e&Yej meJe&meeceevÙeebÛÙee – efJeMes<ele: cegueebÛÙee – ceveeble keâeÙeceÛeer Iej keâ¤ve jeneÙeÛeer. pe$esÛeer mebOeer meeOetve pej kegâšgbyeeÛee Heâesšes Iesleuee Demesue lej leesosKeerue cees"Ÿee efoceeKeeves keâeÙecemJe¤heer Deeheueer Skeâ "sJeCeerleueer Dee"JeCe cnCetve pehetve "sJeuee peeÙeÛee.
 ne meeje ØehebÛe ceeJeueerÛÙee meCeeÛÙee meesnàÙeeMeer Je Yeeõheo ceefnvÙeeÛÙee jpesMeer pees[uesuee. ¢ee meCeecegUs Yeeõheo ceefnvÙeeÛÙee hejbhejsuee Skeâ cees"er jbiele Yejs Je Yeeõheo ceefnvÙeecegUs ¢ee meCeeuee cees"er mebiele efceUs. Demee meepeje nesF& DeeheuÙee MesleerØeOeeve Jee[Jeef[ueebÛee ‘heefJe$e ceefjÙesÛee pevcemeesnUe’ Je lÙeeuee Oe¤ve Demeuesuee ‘Yeeõheo ceefnvee.’
 Deepe Deeheuee meceepe ne MesleerØeOeeve jeefnuee vemetve lees efKeMeele Ûeebieues Ûeej hewmes meebYeeUtve Deens. efKeMeele Ûeej hewmes KegUKegUt ueeieues keâer lÙeebvee ueebyeotjÛÙee Ùee$ee Deeceb$eCe osT ueeieleele Je lÙee Ùee$eebÛes mebÙeespeve keâjCeejs ‘štDeme& De@C[ š^@Jnueme&’ lÙeebvee Deeceb$eCe ke⤠ueeieleele. yemesme Lesš oejeMeer ÙesTve GYÙee jenleele. lÙeecegUs JesieJesieàÙee mebmke=âleeRÛeer kegâšgbyes yeme-ØeJeemeele Skeâceskeâebvee pees[ueer peeleele. Deepe ceesleceeJeueerÛÙee meCeeÛeer peeiee ceõemeceOeerue Jesuebkeâveer ceelesÛÙee Ùee$esves Iesleueer Deens. lesLes peeTve YeeefJekeâ ceõemekeâ[erue ueeskeâebÛÙee heengCeÛeejeÛee DeemJeeo Iesleele Je kegâšgbyeeuee Skeâ ØekeâejÛee efJejbiegUe osleele. leerLe&-oMe&ve keâjlee keâjlee nJee heeuešeÛee DeemJeeo Je Deevebo uegšle Demeleele.
 Deepe ‘Yeeõheo ceefnvee’ cnCepes vekeäkeâer keâeÙe? DeeheuÙeekeâ[erue efnbot ke@âueW[jØeceeCes ÙesCeejer ceefnvÙeebÛeer veeJes ner pejer efJemcejCeele peele Demeueer lejer Yeeõheo ceefnvÙeeÛeer ueppele Je lÙeele ÙesCeeje ceeJeueerÛÙee pevceefoveeÛee meesnUe ner keâener DeewjÛe nesleer. JeejbJeej ÛeIeUle "sJeeJÙeeMee JeešCeeNÙee ¢ee iees[ mce=leer keâOeerÛe Âef°Dee[ peeT Mekeâle veenerle. cnCetve heefJe$e ceefjÙesÛee meesnUe ne keâener DeeieUeJesieUe! DeveesKee!!
 YeeoJÙeeÛÙee meCeeÛee ne DevegYeJe me¢eeõerÛÙee Deueerkeâ[s keâeskeâCe YetceerleÛe jeefnuee keâe? veener! me¢eeõerÛÙee heJe&le jebiee Deesueeb[tve lees heueerkeâ[sner iesuee. JemeF&le Je keâeskeâCe Yetceerle ceeJeueerÛee ne meesnUe Deeuee heeÛe MelekeâebhetJeea. hegCes-veiej-meeleeje-keâesunehetj-Deewjbieeyeeo ¢ee efpeu¢eeble lees hemejuee efhe{ŸeebhetJeea… pespJeerš HeâeojebÛÙee ceeOÙeceeletve…
 1878ceOÙes veiej efpeu¢eele Deeues pespJeerš Heâeome&… keWâoU ÙesLeerue ‘meWš peesmesHeâ ÛeÛe&’ ceOÙes lÙeebveer meJe&ØeLece ¢ee YekeäleerÛes yeerpe jesJeues. JeeNÙeemeejKes ns yeerpe meJe&$e hemejle iesues. keWâoU, mebiecevesj, meesveieeJe, keâeshejieeJe, vesJeemee, ßeerjecehetj, njsieeJe ÙesLes ¢ee Yekeäleerves peesj Oejuee. meg®Jeeleer-meg®Jeeleeruee iegpejeleÛes ef¡emleer YeeefJekeâ Deevebontve efveIeeÙeÛes Je Deeveboeves Ûeeuele Ûeeuele JeebõŸeeÛÙee ceesle ceeJeueerheÙeËle ÙeeÙeÛes. lÙeeÛeØeceeCes njsieeJentve YeeefJekeâ efveIeeÙeÛes Je efoJeme-je$e ve yeIelee Ûeeuele Ûeeuele les JeebõŸeeÛÙee ceesle ceeJeueerkeâ[s ÙeeÙeÛes. keâeueeblejeves lÙeebveer lÙeebÛeer ‘cele ceeJeueerÛeer’ pe$ee njsieeJe ÙesLes Ûeeuet kesâueer. Yekeäleer leerÛe… leerLe&#es$e JesieUs… eflekeâ[ÛÙee YeeefJekeâebveer megæe Yeeõheo ceefnvÙeeleerue ¢ee Yekeäleeruee veJeer jbiele Je veJeer mebiele efoueer. ‘YeeoJÙeeÛÙee meCeeÛeer’ ¢ee Yetceerleerue keâ#ee ®boeJeueer. pes Peeues njsieeJeuee, lesÛe Peeues DevÙe keâener ieeJeeble…
 heefJe$e ceefjÙesÛeer LeesjJeer kesâJeU DeeheueeÛe meceepe ieelees Demes veener. leer LeesjJeer Deeheuee ceneje°^Ûe ieelees Demesner veener. lej peieYejÛes meJe& meceepe efleÛeer LeesjJeer ieele Deeues Deensle. JesieJesieàÙee mebmke=âleeRle efleÛeer LeesjJeer ieeefÙeueer iesueer Deens. JesieJesieàÙee osMeeble, JesieJesieàÙee Yee<eeble leer ieeefÙeueer iesueer Deens. lÙeeuee heeÕe&Yetceer Deens leer ØeYet ÙesMet ef¡emleeÛÙee pevceeÛeer Je DeeheuÙee yeeÙeyeueÛeer. efleÛeer LeesjJeer ieeleevee yeeÙeyeueves Deeheues Meyo meJe&$e hesjues Deensle Je les Depejecej Peeues Deensle. heefJe$e ceefjÙesves mJele: ieeefÙeuesues ieeÙeve Heâkeäle Oece&ieg¤ DeeefCe meceefhe&le peerJeve peieCeejs ›elemLe YeeefJekeâÛe ieeleele Demes veener lej ‘meJe& efhe{Ÿee ceuee OevÙe cnCeleerue!’ ns efleÛes Meyo meJe& Yee<eeble DeeefCe meJe& osMeeble hegvne hegvne OJeefvele nesle Deensle Je lÙeeÛes OJeefve-ØeefleOJeveer, meeo-Øeeflemeeo, JesieJesieàÙee osMeebleerue JesieJesieàÙee Yee<eebleerue ueeskeâ pesJne Skeâ$e Ùesleele, lesJne ‘DeeJes.. DeeJes… DeeJes ceefjÙee’ ns cees"Ÿee leeuee-megjeble ieeefÙeuesues Meyo Deemecebleele efveveeole jenleele. Iegcele jenleele. lÙeeÛes meeo-he[meeo, OJeveer-ØeefleOJeveer meJe&$e Gcešle jenleele. Deemecebleele efveveeole jenleele.
 Deueerkeâ[s Deeheues keâener yeebOeJe leerLe&Ùee$esmee"er hejosMeeÛeer Jeejerner keâjerle Deensle. øeâevmeceOeerue ueg[d&me, heesleg&ieeueceOeerue Heâeeflecee Je ce@efkeämekeâesceOeerue iJee@oeueghes ner leerLe&#es$es DeeheuÙee meceepeyeebOeJeebvee melele meeLe Ieeueerle Deeueer Deensle DeeefCe efleLes heefJe$e ceefjÙesÛÙee YekeäleerceOÙes les pesJne meeceerue nesleele, Je ‘DeeJes Ó Ó.. DeeJes Ó Ó… DeeJes ceefjÙee Ó Ó Ó’ ¢ee peieYej hemejuesuÙee ue@efšve MeyoebÛee GÛÛeej les keâjleele, lesJne lÙeebvee efceUCeeje Deevebo ne efJeueesYeveerÙeÛe Demelees. DeeheCe meJe& peieYejÛes ef¡emleer yeebOeJe pejer JesieJesieàÙee JeieeËleerue,JesieJesieàÙee JeCeeËleerue Demeuees lejer lÙee ceeJeueerÛeerÛe ueskeâjs Deenesle Je SkeâceskeâebÛeer YeeJeb[s Deenesle, ner ‘JemegOewJe kegâšgbyekeâced’Ûeer YeeJevee efleÛÙee ÛejCeeMeer efvecee&Ce nesles. ner Deens ‘YeeoJÙeeÛÙee meCee’Ûeer Kejer cenleer. DeeheuÙee meemegjJeeMeerCeer YeeoJÙeeÛÙee meCeeuee ceensjer DeeuÙeecegUs YeeoJÙeeÛÙee meCeele oesve kegâšgbyes peMeer DeKeb[ pees[ueer peele lemesÛe peieYejÛes ‘hetJe&’ Je ‘heef§ece’ ns oesve Keb[ner ‘DeeJes Ó Ó.. DeeJes Ó Ó… DeeJes ceefjÙee Ó Ó Ó’ ¢ee YeeoJÙeeÛÙee Deeblejje°^erÙe Yeefkeäleieerleele pees[ues peele Deensle.